Dat mensen zich als schapen gedragen hoef je de gemiddelde marketeer niet meer uit te leggen. De moeilijkheid ligt er alleen nog in om de kudde te laten zien dat er een schaap over de dam gaat. Mensen hebben immers de nare eigenschap even niet te kijken als je iets aan het doen bent. Dan ben je een gave actie aan het voorbereiden en dan kijkt er op het moment suprême net even niemand, lekker dan!
Hierdoor is het soms moeilijk onderscheid te maken tussen toeval of opzet. Als doorgeslagen twitteraars ineens massaal goedkope taarten gaan bestellen omdat deze gratis op een website staan is het dan ook moeilijk om te zeggen of het gaat om een foutje of een tactische meesterzet. Het zal namelijk niet de eerste keer zijn dat er een product verkeerd geprijsd op een website staat, maar we zien de jarige Eenheidsprijzen Maatschappij er ook wel voor aan om handig in te spelen op de ‘Hollanders mentaliteit’.
Natuurlijk benadrukte de HEMA dat het om een ‘menselijke fout’ ging, maar zo aan de vooravond van haar verjaardag kwam het ook allemaal wel érg goed uit. Juridisch gezien is het wellicht ook nog wel interessant: wanneer een product duidelijk verkeerd geprijsd is heb je niet automatisch recht op die verkeerde prijs. Een dure flatscreen-TV krijg je niet mee voor 99 Euro, omdat je kunt verwachten dat het om een fout gaat. Wanneer de HEMA echter opzettelijk de prijs ‘fout’ heeft aangegeven is het misschien wel ineens een redelijke prijs… Opzet of niet, het nieuws dat er iets gratis te halen was verspreidde zich als een lopend vuurtje en er werden honderden taarten besteld, sommige mensen zouden zelfs een miljoen stuks hebben opgegeven.
Dat veel mensen intussen wel een idee hebben dat in het geval van een fout je de taart toch niet krijgt, weerhield velen er uiteindelijk niet van los te gaan op de bestelsite. Een fijn staaltje kneuterigheid: digitaal losgaan in een winkel omdat je een taart van 4 Euro (Kwaliteitje hoor, mensen!) gratis kunt krijgen. (HEMA heeft inmiddels beloofd alle bestellers tenminste één gratis taart te geven: dit voedt de geruchten over opzet nog meer.) Wanneer men ziet dat anderen iets doen, dan zal het wel goed zijn en zo wagen na het eerste schaap al gauw de andere schapen de sprong over de dam. Zo komen we terug op onze vraag: hoe krijg je de ogen op dat eerste schaap gericht? Op de juiste manier het idee aanjagen dat er gratis taart is hoeft niet veel moeite te kosten, maar het moet wel bij de juiste mensen terecht komen. Betrof het hier dus toeval, of een tactische meesterzet?
Dezelfde vraag kunnen we ons stellen bij het handelen van de Griekse premier. Nu zult u misschien zeggen dat Griekenland de laatste jaren weinig meesterzetten kende, maar de manier waarop Papandreou als een slangenmens manoeuvreert tussen blijven en afgezet worden blijft een wonderlijk fenomeen. Het veel bekritiseerde referendum deed alle hoofden draaien: “Was die man nu helemaal gek geworden?”. Papandreou leek zojuist een doodvonnis over de Griekse deelname aan de EU te hebben uitgesproken. Aan het eind van het doldwaze spel bleken alle hoofden wonderwel allemaal in dezelfde richting gedraaid en waren alle partijen het eens over harde maatregelen. (Hoewel dit elk uur lijkt te kunnen verschillen.) Was het referendum een enorme blunder of een tactische meesterzet?
Bent u journalist en zit u om een stukje verlegen, dan kunt u op basis van de twee bovenstaande voorbeelden ook goed zelf de ‘tactische meesterzet’ insteek kiezen. We doen het nog een paar keer voor, en daarna mag u het in de comments helemaal zelf proberen!
