Zaterdagmiddag werd in meer dan 100 Europese steden actie gevoerd tegen het op handen zijnde handelsverdrag Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). In Nederland trok het rond de zestig belangstellenden, terwijl het ook in de pers akelig stil bleef.
TTIP is een vrijhandelsverdrag waarover wordt onderhandeld door de Europese Unie, de Verenigde Staten, Canada, Mexico, Macedonië, Servië, Bosnië-Herzegovina, Montenegro, Turkije, Noorwegen, Zwitserland, Liechtenstein en IJsland. Zoals elk handelsverdrag beoogt het meer economische groei, meer welvaart en meer werkgelegenheid. TTIP moet in 2017 van kracht worden.
De Nederlandse regering is samen met de Europese Unie vooral enthousiast. Men belooft een betere economie, meer koopkracht, meer banen en betere producten voor de burger. Het bedrijfsleven krijgt door minder regelgeving te maken met beter im- en export mogelijkheden, meer omzet en vooral makkelijker internationaal handelsverkeer. Volgens de EU zorgt het verdrag ook voor meer consumenten- en privacybescherming, duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding. Het lijkt allemaal hosanna. Toch zijn veel organisaties tegen het verdrag. Eerst de voorstanders.
“Er worden pure leugens verteld over TTIP”, zo stelde eurocommissaris Karel de Gucht van Buitenlandse handel tijdens een vorige week gehouden bijeenkomst in Rotterdam. De Gught wordt gesteund door het Havenbedrijf Rotterdam die de handel alleen maar ziet toenemen, terwijl de regels verminderen. Volgens Koen Berden loopt het allemaal niet zo’n vaart. De voorzitter van de European Consortium for Sustainable Industrial Policy zegt dat de onderhandelingen zich in een algemeen stadium bevinden en dat daarom demonstreren vooralsnog niet nodig is.
Een van de meest gehate onderdelen van TTIP is het Investor State Dispute Settlements (ISDS). Bedrijven kunnen daardoor rechtstreeks van een regering schadevergoeding eisen als dat wetten en regels verandert. Omdat een beroep in het kader van ISDS wordt behandeld zonder parlement of rechter betoogt men dat de democratie wordt ondergraven. En aangezien regelgeving alleen gewijzigd kan worden met instemming van alle deelnemende landen, wordt ook dat gezien als een bedreiging van de economie.
De geheime onderhandelingen die momenteel worden gevoerd dragen ook niet bij tot transparantie. De tegenstanders vrezen dat de voedselveiligheid in het geding is, omdat de mogelijkheid bestaat dat de winning van schaliegas, het produceren van gekloond vlees en onder andere genetische manipulatie in het verdrag worden opgenomen. Ook het verlies aan banen ziet men tot dramatische hoogten oplopen. De voornaamste bezwaren worden samengevat in de publicatie Feiten en Fabels (PDF).
Op het Amsterdamse Beursplein luisterde men in de stromende regen naar verschillende sprekers van onder andere GroenLinks, SP, Piratenpartij, FNV en Milieudefensie. Professor of Financial Geography Ewald Engelen werd met groot enthousiasme ontvangen. Op de achtergrond bouwde men als symbool voor TTIP een Trojaans Paard en blies men een ballon op met dezelfde achterliggende gedachte. Keurige dames als lobbyisten deelden al even keurig folders en perspakketten uit. Bezorgde burgers mochten handtekeningen zetten die in Europees verband worden verzameld, zodat EU er wel aandacht aan moet besteden.
Daar waar men in het buitenland in verschillende steden met duizenden de straat opging, waren het er in Amsterdam nog geen zeventig. Of dat aan de regen lag, de als vanouds matige Nederlandse bereidheid om actie te voeren of de onbekendheid met het onderwerp blijft in het midden. Ondertussen besteedt de Nederlandse pers er zo goed als geen aandacht aan. Totale stilte zelfs, volgens Joris Luyendijk.
