Het is nu echt menens met de eurocrisis. Ik heb er de hele tijd luchtig over gedaan, m’n schouders opgehaald, gedacht dat het niet zo’n vaart zou lopen en meewarig glimlachend naar de verhalen van de experts geluisterd, maar gisteren besefte ik me opeens dat het echt helemaal mis is. Ik weet niet waar dat ongemakkelijke gevoel vandaan kwam, maar opeens drong het tot mij door dat de EU inderdaad om kan vallen, de eurozone zomaar eens in elkaar kan klappen en de waarde van onze euro’s kan dalen tot die van oud papier.
Misschien waren het de rode cijfers op de internationale beurzen, al zou je zeggen dat we zo onderhand wel aan die beelden gewend zijn. Was het dan het onrustige knipperen van de ogen van de experts terwijl ze opeens opvallend snel gingen uitleggen waarom het toch nog goed kan komen? Of kwam het door de immer lachende Berlusconi die opeens toch wat sip keek? Ik weet het niet, maar het zit me niet lekker.
Rand van de afgrond
Het is een gevoel, een onrustig vervelend gevoel en toen ik vanochtend wakker werd en in de schemerige kamer slaperig om me heen keek, was het nog niet weg. Italië’s schuld is te hoog en het land te groot om door een vaag, traag en krachteloos Europees steunfonds gered te kunnen worden. De rente staat boven de zeven procent. De internationale geldmarkt zit op slot. De laars van Europa hangt op het randje van de afgrond. Ze heeft op te grote voet geleefd. Er lijken niet veel oplossingen die het gevaar nog af kunnen wenden. De Europese Centrale Bank (ECB) zou als een bezetene nieuwe euro’s kunnen drukken om daarmee Italiaanse, Spaanse en misschien zelfs Franse staatsobligaties op te kopen – met mogelijke hyperinflatie als gevolg. Merkel heeft echter al aangegeven dit ten alle tijden te willen voorkomen en er is een ander klein technisch probleempje: het is onconstitutioneel. Nou ja, een Europese grondwet hebben we natuurlijk nooit gekregen, maar een Europees Verdrag wel en dat sluit uit dat de ECB direct geld aan Europese lidstaten uitleent. Ik zou denken: doe het via de achterdeur, maar dat mag helaas ook niet.
Viagra-verslaving
Andere oplossing dan: Italië voert als een gek de bezuinigingsmaatregelen door, die hebben verbazingwekkend genoeg effect, internationale geldschieters krijgen weer vertrouwen, speculanten blijven van de knopjes af en het land kan weer lenen als vanouds. Het is een onwaarschijnlijk scenario. De stemming over de bezuinigingsmaatregelen is nog niet eens op de parlementaire agenda opgenomen en al zou het wel zo zijn, dan is er nog de oppositie die dwars ligt (en bloed ruikt). De stroperige raderen van de bureaucratie die de plannen door moet voeren, zullen heus niet opeens in geoliede machines veranderen. En dan is er nog de zaak Berlusconi. De ‘ridder’ heeft weliswaar aangegeven op te stappen als het door Europa aangestuurde bezuinigingsplan is aangenomen, maar hij zal zeker tot 1 januari moeten blijven zitten om de grootste rechtszaak tegen hem te laten verjaren. Die is dus gebaat bij rek en strek, heel veel rek en strek. Gezien zijn Viagra-verslaving, heeft hij daar vast ervaring mee.
Bunga Bunga
Sowieso wel gek eigenlijk, de man die meer dan vijfitg moties van wantrouwen overleefde zou nu met neerhangend hoofd het veld verlaten. Denk het niet… Silvio heeft vast nog wat troefkaarten in zijn zak. Mijn voorstel: verkoop je honderdvijftig ondernemingen, verpats AC Milano, vraag patent aan op de Bungabunga-parties© en even wachten, even wachten, pizza! – de Italiaanse staatskas is heel wat euro’s rijker.
Van aardbeving naar atoombom
Nee mensen, voor het eerst maak ik me echt zorgen. Het wrange besef dat mijn generatie geen gouden eieren gaan eten, geen eindeloze bergen van rijkdom en succes gaan af skiën is meer dan pijnlijk. Ik hoor het de docenten van vroeger nog zo zeggen: “Jullie, jullie, zijn de beloofde generatie. Jullie zijn de elite van de toekomst. Jullie gaan geld verdienen als water.” Om dan met een dromerige blik uit het raam te staren en eens flink te zuchten. De grote dromen van de vijftigers, noem ik het. Het water zal naar ons toestromen, dat is zeker en we zullen er heel wat geld tegen aan moeten smijten om te voorkomen dat het straks aan onze lippen staat. Hè wat cynisch, maar wat moet ik dan? Zet het nieuws aan en vertel me welk hoopvol geluid, welke optimistische boodschap, welk goed nieuwtje er nog te horen is? De wereld is op drift geraakt. Aardbeving na overstroming, van (afgewende?) kernramp naar nieuwe atoombom, eurocrisis na financiële crisis na economische crisis na humanitaire crisis, honger na oorlog, oorlog na honger, politiemissies die eigenlijk vechtmissies zijn, jeugdwerkloosheid, gekrompen banenmarkt, slechter arbeidsperspectief, hogere studielasten, veel hogere studielasten, dag tweede master, tot ziens topstudent ga jij maar lekker naar Amerika…
Als één blok naar voren
Is er dan helemaal geen hoop meer? Terwijl ik vanochtend in de AKO stond en vermoeid wat boeken oppakte, las ik opeens deze Loesje op een cover: ‘Als ik het even niet meer weet, zet ik altijd een stap vooruit.’ Dat is de oplossing voor de eurocrisis, de klimaatcrisis en de identiteitscrisis die de mensheid doormaakt. Noem het geen vooruitgang maar visie. Visie voor de toekomst. De wereld gaan ten onder aan onrust, aan radeloosheid en onderling wantrouwen. Wat Europa nu moet doen is als één blok naar voren stappen – al die leiders, of ze er morgen nou nog zitten of niet – en een tienpuntenplan aankondigen: dit gaan we doen om de EU slagkracht te geven, dit gaan we doen om van een monetaire unie ook een politieke unie te maken, dit gaan we doen om het democratische gehalte van de unie te vergroten, deze plannen gaan we doorvoeren om het schoonste, duurzaamste en best opgeleide continent van de wereld te zijn.
Transformatie
Het is niet zo moeilijk… En zeg niet dat er geen geld voor is, want dat is er wél. Als we duizend miljard in een steunfonds kunnen storten, dan toch zeker honderd miljard in een grote maatschappelijke, economische, politieke en intellectuele transformatie? Op de dag dat Papandreou het referendum afkondigde verloor de Nederlandse beurs vijfentachtig miljard (ik noem eens wat, we kunnen het ook over de verliezen van gisteren of vandaag hebben… of morgen; zal vast niet veel beter zijn). Moet je bedenken hoeveel de rest van de Europese lidstaten verloor. Moet je bedenken wat je allemaal met dat geld had kunnen doen…
Van speculeren naar investeren, het klinkt zo simpel en eigenlijk is het dat ook. De voortdurende bezuinigingen zonder investeringen, de burgerlijke hand-op-de-knip, de oplopende staatstekorten vanwege lagere belastinginkomsten, het is een vicieuze cirkel waar je zelfs met amputaties nog niet uitkomt. Het is immers slechts een voortdurende opstapeling van onzekerheid en daar varen speculanten wel bij.
Boterham met Aldi-pindakaas
En dus is precies het omgekeerde nodig. Crisis, welke crisis? Uitdaging! Dit gaan we doen, dat gaan we veranderen, zo gaan we aan de slag. Yes we can! Van wie was die slogan ook alweer? Oh ja… Obama, de president die de negatieve energie van Washington toch niet de baas bleek – arme man.
Ik word vaak op spottende toon een wereldverbeteraar genoemd en misschien ben ik dat ook wel. Ik weet niet wanneer die naam zo’n vieze bijsmaak heeft gekregen, maar als ik als tweeëntwintigjarige geen dromen meer heb, wie dan wel? Ik heb nog een heel leven voor me om cynisch te zijn, om schamele centen te tellen, om met een zuur bekkie een dunbelegde boterham met Aldi-pindakaas te eten.
Lambrusco
Ik werd vanochtend wakker met een knoop van onbehagen in m’n maag. Hij is nog niet opgelost. Het kluwen zit er nog. Ik hoop dat onze politici leiderschap tonen vandaag. Dat ze opveren en met hun blik naar de toekomst spijkers met koppen slaan. En ik hoop ook dat die mediamagnaat van een Berlusconi mooi op z’n tig eigen tv-zenders zijn definitieve aftreden bekendmaakt met datum en precies tijdstip, dan ga ik er de klok op gelijk zetten en snel Lambrusco inslaan. E vita è bella. Heerlijk toasten bij de theatrale ondergang van de laatste dictator van de Unie van Europa.
Monique Samuel (1989) is politicoloog, auteur en publicist. Momenteel studeert ze International Relations and Diplomacy aan de Universiteit Leiden.
