DEN HAAG – De rijksoverheid maar ook de politiek is hardleers als het gaat om automatiseringsprojecten (ICT) en de vele mislukkingen daarmee. Projecten liepen soms al vanaf het begin uit de rails, omdat politieke wensen, doelen, eisen en de technische mogelijkheden niet op elkaar aansloten. De meeste werden toch doorgezet, waardoor mogelijk tientallen miljarden euro’s aan belastinggeld is verspild.
Dat concludeert de commissie-Elias in haar eindrapport dat woensdag is overhandigd aan de Tweede Kamervoorzitter. De Kamercommissie onder leiding van VVD’er Ton Elias probeerde 2 jaar lang haar vinger achter het falende ICT-beleid te krijgen en te bedenken hoe dit anders kan en moet. Want ook nu nog gaat het fout, benadrukte hij bij de presentatie.
“Het gaat mis op alle niveaus en in alle stadia. Het is één onoverzichtelijke boel, zonder een scherp uitgangspunt, zonder aansturing, zonder beheersing van de kosten.” Het geld dat is weggegooid “had ook naar de zorg of naar defensie kunnen gaan”, zei Elias.
Keihard
De Tweede Kamer noemde de conclusies keihard en schokkend maar had die ook wel verwacht. De fracties erkennen dat ze zelf te weinig weten van informatie- en communicatietechnologie en dat dit beter moet. Ze willen vooral kijken naar de aanbevelingen van de commissie.
Voornaamste aanbeveling is om een Bureau ICT-toetsing (BIT) op te richten die de komende 5 jaar alle ICT-projecten met een budget vanaf 5 miljoen euro vooraf en halverwege toetst. Elias benadrukte dat het hele pakket aan maatregelen moet worden uitgevoerd, “anders blijven we aanmodderen”.
De maatregelen moeten voorkomen dat ambitieuze plannen van de Tweede Kamer of ministers opnieuw de mist in gaan, zoals dat gebeurde met de OV-chipkaart, de hightech-tunnels in de A73 en het communicatiesysteem C2000 voor hulpverleners.
Onvoorstelbaar
Hoeveel geld precies verloren ging, is niet duidelijk. Deskundigen schatten dat het per jaar om 1 tot 5 miljard euro gaat, zeiden ze eerder. De commissie spreekt deze ,,veilige” schattingen niet tegen. Gezien over pakweg 10 jaar kan dit bedrag dus 10 tot 50 miljard euro zijn, erkende Elias. ,,Maar eerlijk gezegd maakt het de commissie niet uit of het 1 of 5 miljard is; het is onvoorstelbaar veel geld. Het gaat er nu om dat we zorgen dat dit zo spoedig en zo stevig mogelijk stopt.”
De Tweede Kamer moet nu aan de slag met het rapport. Ook minister Stef Blok (Rijksdienst) gaat het bestuderen.
