Onze premier heeft er, zoals Bart Spruyt onlangs op Jalta.nl betoogde, er een handje van zichzelf op de achtergrond te plaatsen. Spruyt is niet de eerste die dat betoogt. Erik Mouthaan viel onlangs hetzelfde op, Rene Moerland van NRC Prutsblad noemde Rutte even geleden “de kleine premier.” Op zich is daar niets mis mee. Één van de grootste kwaliteiten van Dostojevski’s generaal Kutuzov was dat hij wist wanneer hij juist niet moest handelen, in tegenstelling tot de megalomane Napoleon die zo zijn eigen graf groef. Als politicus heb je slechts beperkte macht, je dat realiseren is een goede eigenschap. Daarbij houden Nederlanders ook niet direct van grote gebaren en veel bombarie. Rutte moet alleen uitkijken dat hij niet irrelevant wordt. Er zitten grenzen aan het begrip, al dan niet bewust, voor zijn afwezigheid.
Dat blijkt uit Pietgate. Het begint zo langzamerhand een tragikomedie te worden: enerzijds drammers als Quincy Gario en die mevrouw die eigenlijk Anna heet, aan de andere kant traditionalisten – dank Gyurka Jansen voor de term – zoals de gehele Leefbaar Rotterdam-fractie en natuurlijk opperbooswicht Geert Wilders, inmiddels bijgestaan door bandwagon-CDA’ers als Peter Oskam. De ene kant probeert de andere te overtreffen in idiote acties om het eigen gelijk door te drukken. LR knoopte honderden Zwarte Pieten op in de havenstad, een ‘ludieke actie‘ die hilarisch zou zijn als het niet zo zou rieken naar een massale lynchpartij. In een tragische poging de angel uit de zaak te halen heeft Gouda nu besloten dan maar de Kaaspiet te introduceren, want dat heeft in het geheel geen racistische connotaties. Groningen pakt dat anders aan, daar wordt Zwarte Piet zó zwart gemaakt dat het overduidelijk is dat hij geen neger is (dit verhaal is dus écht waar. Klik alstublieft en lees het zelf.)
Vooralsnog heeft de politiek zich, althans officieel, afzijdig gehouden in deze klucht. Burgemeesters in Groningen en Drenthe “peinzen er niet over” zich te bemoeien met de kleur van onze kindervriend, Eberhard van der Laan was ook al weinig daadkrachtig en vanuit de Trêveszaal blijft het helemaal muisstil. Die houding valt, zoals gezegd, te begrijpen. Als er iets is wat de politiek niet moet doen is het overal tegenaan bemoeien, als Nederland dat had gewild had het het CDA wel weer in het zadel geholpen. Dat is niet het geval en met de keuze voor een door de VVD geleide coalitie koos de grootste groep kiezers voor een hands-off premier. Rutte overdrijft alleen inmiddels een beetje en dat is in het geval van een dergelijk beladen onderwerp niet per se verstandig.
Er is een ander land waar de burgers het niet zo moeten hebben van overheidsinmenging, waar het idee leeft dat zij zelf wel kunnen bepalen hoe dingen geregeld moeten worden en waar lokale politiek minstens zo belangrijk is als nationale. Inderdaad, de Verenigde Staten. Daar snapt men geen drol van Zwarte Piet omdat ras nog steeds een enorm beladen thema is. Aan de andere kant weet men daar wel alles van traditionalisten, of zoals ze daar indertijd genoemd werden, segregationists. Voor de goede orde: traditionalisten in Nederland zijn niet per definitie racistisch. De wens die ze met segregationists delen (en dat is dan ook gelijk het enige wat de groepen gemeen hebben) is dat ze een traditie in stand willen houden. Het is een stukje heel erg menselijk conservatisme, mensen houden nu eenmaal niet van verandering – nee, ook linkse mensen niet.
‘Het is te droevig voor woorden maar blijkbaar is een deel van Nederland niet in staat een redelijke discussie over Zwarte Piet te voeren’
In de VS liep het afschaffen van een zekere traditie gruwelijk uit de hand. Watts brandde dagen achtereen omdat boze zwarten de straat op gingen, terwijl een van de eerste televisiehelicopters integraal uren achtereen livebeelden het land doorstuurde. Onder enorme druk van de pro-segregatie-zuiderlingen hield Lyndon Johnson zich lange tijd afzijdig, tevens beziggehouden door het Amerikaanse avontuur in Vietnam. Dat was voor hem een bewuste keuze. Johnson, zelf een Texaan, treurde bij het tekenen van de Civil Rights Act in 1964 al dat de Democrats het zuiden van de VS voor zeker een generatie van zich vervreemd hadden. De laatste keer voor Johnson dat een president trachtte het zuiden de wil op te leggen stierven er honderdduizenden Amerikaanse zonen tijdens de Civil War, dat was ook een afweging.
Maar de afzijdigheid van de federale overheid zorgde er voor dat lokale politici hun gang konden gaan. Daar zaten onvervalste segregationists als George Wallace, gouverneur van Alabama, bij. Die verklaarde, nadat hij zijn eerste race verloren had, dat hij ‘outniggered‘ was door zijn tegenstander, om even een voorbeeld te geven van zijn kijk op segregatie.
Figuren als Wallace en Strom Thurmond (“there’s not enough troops in the army to force the southern people to break down segregation and admit the nigger race into our theatres into our swimming pools into our homes and into our churches”) droegen bepaald niet bij aan een vreedzame oplossing van het probleem. Natuurlijk gaan lokale politici in Nederland niet zo ver in hun verdediging van Zwarte Piet, de actie van Leefbaar Rotterdam is hoogstens stupide en onhandig. Het racisme wat de discussie over Zwarte Piet losmaakt loopt zo langzamerhand evenwel de spuigaten uit, zoals deze meneer terecht opmerkt.
Laten we elkaar wat dat betreft niet langer voor de gek houden. Dat in Nederland geboren, boerenkooletende Nederlanders “terug moeten gaan naar waar ze vandaan komen” omdat ze moeite hebben met Zwarte Piet gaat nergens over. Quincy Gario roept ontegenzeggelijk de nodige irritatie op, dat wil niet zeggen dat dan dus alles maar geoorloofd is. De regen aan doodsbedreigingen die hij naar eigen zeggen dagelijks mag incasseren is een beetje veel van het goede, zogezegd.
Gisteren sloeg een naar we alleen maar aan mogen nemen door emotie overmande zwakbegaafde in op een gekleurde vrouw, nota bene voor een filmende camera van Pownews. Dat kan inmiddels eigenlijk niet meer als verrassing komen, gezien het gedrag van deze idioot nog niet zo lang geleden. Het is te droevig voor woorden maar blijkbaar is een deel van Nederland niet in staat hier een redelijke discussie over te voeren. Dat mag, maar het moet ook niet ontaarden in ordinaire vechtpartijen.
Mark Rutte gaat dat niet in zijn eentje kunnen voorkomen en hij zal het “probleem” Zwarte Piet ook niet oplossen, maar hij kan in ieder geval opperen dat iedereen godverdomme eens het hoofd koel en de poten thuis moet houden en elkaar moet blijven bevechten zoals dat hoort: met woorden. Heerlijke, lelijke, ordinaire woorden. Dan heeft hij in ieder geval z’n best gedaan, dat is meer dan wat hij nu doet.
