Er huist een diepgewortelde en begrijpelijke weerstand in bijna iedere Nederlander rondom de discussie over Zwarte Piet. De voornaamste reden dat niemand het echt wil hebben over afschaffen is dat het zo walgelijk correct is. Alsof er geen grotere problemen zijn in de wereld. Alsof je nou echt niks beters te doen hebt dan azijnpissen over zoiets pietluttigs en onschuldigs als Pedro de Pakjespiet. Zwarte Piet is gênant, daar is iedereen het wel over eens. Leg het hele gebruik eens uit aan een buitenlander en het bochtenwringen kan beginnen. En het is eigenlijk ook wel grappig, zo’n koloniaal residu dat elk jaar terug komt. Wie het uitlegt aan een Amerikaan kan het bijna niet laten zich een beetje trots te voelen op ons eigenaardige maar authentieke volksfeest. Liever ons onschuldig jaren vijftig racisme dan die commerciële blaaskaak van een Kerstman. Die hele discussie over groene en blauwe pieten hebben we achter ons gelaten in de hypercorrecte jaren negentig, samen met Ad Melkert en Hanneke Groenteman.
Dan worden tijdens de intocht in Dordrecht vier mensen aangehouden. Een filmpje op internet laat zien hoe iemand nogal hardhandig door vier agenten tegen de grond wordt gedrukt. Een zwarte man. Op zijn T-shirt staat ‘Zwartepiet is racisme.’ Hoe haalt zo’n man het in zijn hoofd een kinderfeest te verstoren? Waarom schrijf je niet een brief naar de Tweede Kamer? Open een petitie. Begin een partij. Blijf in ieder geval weg met je ongemakkelijke mening voor onze kinderogen. Alsof je rustig ligt te zonnen op een naaktstrand en er plotseling een man in driedelig pak naast je komt zitten. Plotseling voelt iedereen zich erg bewust van zichzelf. Awkward.
Argumenten voor het afschaffen
Zwarte Piet is een ronduit racistisch gebruik. Dat weet iedereen. Maar er bestaan een aantal argumenten tegen het afschaffen. Argumenten die bij nadere beschouwing geen stand houden.
“Zwarte Piet is geen neger. Hij is zwart van het roet.”
Dat is hij wel en iedereen weet het. Zwarte Piet is volledig zwart, tot aan de nek. Een blanke man met zwarte vegen op zijn wangen zou een simpele oplossing zijn. Extra-muzikaal bewijspuntje: ‘Ook al ben ik zwart als roet, ik meen het toch goed.’ Zwart als roet, daar niet van. Maar hij meent het toch goed. Voor een neger.
“Volwassenen maken hier een probleem van. Kinderen vinden het helemaal niet racistisch!”
Iets niet racistisch vinden maakt het niet minder racistisch. Kinderen hebben geen enkel probleem met een witte puntmuts of een rode armband met een zwarte Swastika. Maar kinderen van vijf zijn niet mijn ethische maat, noch de personen waaraan ik toets of iets toelaatbaar is. Het feit dat het een feest is voor kinderen maakt in die zin niks uit.
“Maar het is traditie!”
Dit argument richt zich op de diepere angst dat als Zwarte Piet moet vertrekken de Hutspot en de Hollandse Nieuwe snel zullen moeten volgen. Maar het afschaffen van Zwarte Piet is echt niet de bijl aan de stam van Nederlandse folklore. Bovendien zijn tradities er om te moderniseren en zich aan te passen aan de moderne tijd. Er is niks mis met carnaval of het Leidens ontzet of het Nederlands elftal. Er was wel degelijk iets mis met de zeer oude traditie van negers aan een touwtje van kermis naar kermis rijden om ze de stomverbaasde Nederlanders te laten zien. Daarom zijn we er na een tijdje ook maar mee opgehouden.
“Waarom zeuren die mensen eigenlijk zo?”
Goed, het is racistisch. Goed, het is een beetje gênant. Maar zijn er nou niet belangrijkere dingen in het leven? Laat ons nou gewoon dat ouderwetse feest vieren, we doen er toch niemand kwaad mee? De mensen die dit argument gebruiken zijn zonder uitzondering blank. En daar wringt de schoen: die zijn niet het lijdend voorwerp. Het is niet aan de witte goegemeente om te bepalen of Zwarte Piet racistisch is. Wij zijn nooit toegeroepen door een vijfjarig kind in de supermarkt: ‘He zwarte piet!’ Wat maakt het uit, denken wij. Dat doet toch geen pijn. Dat doet het waarschijnlijk ook niet. Wat het wel doet is een ongemakkelijke herinnering oproepen aan een schimmige periode in onze geschiedenis. Een verleden dat we weigeren achter ons te laten omdat we eigenlijk vinden dat die negers niet zo moeten zeuren.
En als laatste: “Het is verwarrend voor kinderen als die pieten ineens groen worden.”
Dat kan kinderen helemaal niks schelen. Vertel ze dat ze allemaal in een pot groene verf zijn gevallen. Vertel ze dat het neefjes zijn van de Zwarte Pieten. Ze slikken het verhaal dat een zeshonderd jaar oude bisschop met honderd knechten uit Spanje cadeautjes komt brengen als goedkoop supermarktmarsepein. Kinderen zijn niet zo slim. Of vertel ze dat ze geen snoep meer krijgen als ze perse kritische vragen willen stellen. Dan hoor je ze nergens meer over.
Staatsgereguleerd racisme
Tot slot: vrijheid van meningsuiting is iets anders dan staatsgereguleerd racisme. Satire, kwetsende cartoons, uiterst beledigende vrijheid van meningsuiting: daar moet een plek voor zijn in onze samenleving. Het afschaffen van Zwarte Piet is niet hetzelfde als pleiten voor een moraalpolitie. Laat iedereen lekker incorrect zijn, anderen kwetsen en grove grappen maken. Doe het alleen liever niet op nationale televisie met de burgemeester van Dordrecht.
Wat mensen dwars zit, begrijpelijk, is dat deze discussie ze beschuldigt van racisme. Het klinkt net alsof de slavernij twintig jaar geleden is afgeschaft. Alsof we met een onschuldig feestje onze kinderhersens moedwillig verzieken. Dat is niet zo, dat vindt ook niemand. We bedoelen het allemaal best goed en vinden helemaal niet dat een blanke man aan het hoofd moet staan van honderd zwarte knechten. Maar we vieren wel elk jaar een schimmig overblijfsel uit de tijd waarin we dat wel vonden. Daarom moeten we het afschaffen. Schilder die pieten groen. En laat ons over vijftig jaar –stiekem glimlachend- aan onze kinderen vertellen hoe wij ooit Sinterklaas vierden zoals onze oom nu met schaamrood op de kaken een editie van Kuifje in Afrika uit een zolderla trekt.
Gratis voorstel voor een aangepaste liedtekst: Ook al ben ik walgelijk politiek correct en groen/je krijgt echt nog wel wat in je schoen.
