Lena Dunham (1986) is bekend van HBO-serie Girls waar ze zowel zelf in acteert als regisseert. Ze werd acht maal genomineerd voor een Emmy en levert bijdragen aan The New Yorker. Voor verdere prestigieuze prijzen verwijs ik je door naar haar website. Dit artikel gaat namelijk over haar debuut en alle hypes daar om heen en niet over al die bijzondere onderscheidingen.
Not That Kind of Girl is autobiografische roman over haar leven, over haar strubbelingen, over haar angsten en over haar meningen. “Ik ben geen sexpert, geen psycholoog en ook geen diëtist. […] Ik ben wel een jonge vrouw die zich vóór alles niets wil ontzeggen. Wat nu volgt zijn hoopvolle berichten van het front van die strijd.”
Ik heb me door deskundigen laten vertellen dat Not That Kind of Girl onder de bekentenisliteratuur valt. Een beetje Confessions of a Shopholic met iets meer verve, iets meer inhoud en iets meer boodschap.
Dunham is een goede schrijfster, laat ik dat voor op stellen. Ze schrijft rake zinnen met metaforen die een soort melancholisch gevoel oproepen, alsof je zou willen dat je het op het moment dat het jou overkwam ook zo poëtisch had kunnen verwoorden: “Ik knik, maar besef donders goed dat de meeste speelafspraakjes niet draaien om iemand die er probeert achter te komen of je gek bent of niet.” Haar zinnen zijn gevat en speels, en ze bewijst dat ze de kunst van het schrijven ook op papier met klasse uit kan voeren.
Daarnaast is Dunham openhartig. Misschien op sommige punten zelfs té openhartig. Ze omarmt haar pondjes meer alsof ze niet leeft en werkt in een industrie waarin minder beter is en ze vertelt zonder blikken of blozen over die ene keer dat ze verkracht is. Wat is in eerste instantie grappige anekdotes lijken, blijken meermaals achteraf serieuze trauma’s of beschamende herinneringen.
Bovendien is haar boek gevarieerd. Het is opgedeeld in vijf delen (liefde en seks, lichaam, vriendschap, werk en het grote geheel) die willekeurige momenten beschrijven uit haar leven tot nu toe. Soms is ze acht en zit bij haar therapeut Robyn op de grond; op andere momenten is ze twintig en haat ze zichzelf. Heel af en toe mis ik daardoor de samenhang van al haar verhalen en vraag ik me af waarom ze het boek geschreven heeft, maar dat lijkt ze zelf duidelijk te weten. In haar inleiding opent ze immers met: “Niets getuigt in mijn ogen van meer lef dan iemand die verkondigt dat zijn of haar verhaal het verdient te worden verteld, vooral als diegene een vrouw is.” En: “Maar ik wil mijn verhalen vertellen.”
Not That Kind of Girl is niet de typische autobiografische roman die je uit de boekenkast pakt. Het boek bevat lijstjes (“Vijftiend dingen die ik van mijn moeder heb geleerd”), mails die ze had verstuurd als kwader/moediger/gekker was geweest en een 11 pagina’s tellend eetdagboek. Ik durf te wedden dat ieder van ons wel eens een mailtje heeft willen sturen met een dosis scheldwoorden waar je bang van wordt. En precies die herkenning maakt het boek van Dunham het lezen waard.
Misschien ligt het aan het feit dat ik een nuchtere Nederlandse jongvolwassene ben die niet in de drukte en hysterie van Amerika is opgegroeid, maar vaak vind ik Dunham’s beschrijving ook nogal vergezocht. Zo vertelt ze heel stoer dat ze een weekend lang op haar oude universiteit rond heeft gelopen zonder onderbroek – bij wijze van tegendraads gedrag. En soms vraag ik me af of een mens zich al die details die ze beschrijft van alle mensen die ze ooit ontmoet heeft, wel kan onthouden. Of dat ze überhaupt bestaan hebben. Is er dan helemaal niemand in Dunham’s leven die de moeite niet waard was om over te vertellen?
Dunham’s boek wordt door critici aangeraden. En dat zal ik ook doen, maar wel met een kleine noot erbij: ze is de koningin van het overdrijven en daar moet je tegen kunnen. En oh ja, de ondertitel van haar boek is niet voor niets ‘Levenslessen om (vooral niet) op te volgen’. Dat lijkt me een zeer verstandig advies.
De Europese tour van Lena Dunham is afgelast.
