Op 3 september overleed gitarist, bassist en componist Walter Becker van het duo Steely Dan. De Amerikaan was al geruime ziek en moest op doktersadvies enkele recente concerten aan zich voorbij laten gaan. Becker en zijn zingende maatje Donald Fagen bleken vanaf het moment dat ze elkaar voor het eerst tegenkwamen jazzfans. De twee intellectuele studenten uit New York trokken begin jaren zeventig naar Californië om daar een band te beginnen. De jazzinspiratie viel niet alleen terug te horen in de muziek maar ook in veel songtitels. Zo is Parker’s Band een ode aan bebopsaxofonist Charlie Parker. Steely Dan maakte geraffineerde rockmuziek bedacht vanuit de jazz met de compositorische supplementen swingend, inventief en melodieus. De Engelse taal heeft er een mooi woord voor: sophisticated.
Fotograaf Anton Corbijn maakte ooit een passende zwart-wit foto van het tweetal. Fagen en Becker, handen in de broekzak, in de lobby van hotel De l’Europe in Amsterdam. Beide heren met de zonnebril nog op, aarzelend in de lens blikkend. Het tweetal was in de zomer van 1976 in ons land ter promotie van het album The Royal Scam. De afbeelding werd nadien gebruikt in de klaphoes van een verzamelalbum. Als eerbetoon aan de overleden Becker, plaatste Corbijn de foto weer op zijn Instagramaccount: “Zeer goede herinneringen aan deze korte ontmoeting met het sterke duo (ik was een fan) en van wat een klassieke SD foto werd. Thank you Walter Becker for all you created and left behind. RIP.”
In de jaren zeventig was Steely Dan (vernoemd naar een seksspeeltje uit de roman The Naked Lunch van William Burroughs) in de eerste plaats een studioproject. Per plaat werden telkens andere muzikanten ingehuurd om de composities tot in perfectie uit te voeren. Ondanks dat de band jonge lezers wellicht weinig zal zeggen, de artistieke hoogtijdagen lagen immers in diezelfde jaren zeventig, klinken de platen nog immer urgent en tijdloos.
Reden waarom menig nummer tegenwoordig is te horen in films (American Hustler) en series (True Blood). In een aflevering van Breaking Bad probeert Walter White zijn zoon te overtuigen van de klasse van Steely Dan. Ook keert de muziek regelmatig vaak terug in de vorm van samples in hiphop, onder meer bij Kanye West, De La Soul en Ice Cube. Becker en Fagen deden min of meer hetzelfde met de intro van hun hit Rikki Don’t Lose That Number. Dat huppelende pianodeuntje was oorspronkelijk geleend uit een werkje van pianist Horace Silver.
Ondanks de vaak swingende, no-nonsense muziek waren de teksten opvallend grimmig: een filmnoir-achtige kijk over de schone schijn van de Amerikaanse cultuur en samenleving, over drugs en paranoia. De song Deacon Blues gaat over iemand die ondanks verzet van zijn omgeving per se kunstenaar wil worden, en accepteert dat hij daar een persoonlijke tol voor zal betalen. Het unieke aan Steely Dan is dat ze dergelijke teksten en onderwerpen smeuïg, melodieus en bijna triomfantelijk zongen en uitvoerden. Walter Becker werd 67 jaar.
