Clarice Gargard is een nieuwe columniste van NRC-Handelsblad. Zo’n twee weken nadat de NRC in een hoofdredactioneel commentaar had opgeroepen tot verzet tegen Thierry Baudet en Geert Wilders schreef Clarice Gargard een column over de witte man die in de Jordaan in Amsterdam een donkere Zuid-Afrikaanse jongedame van de trap had gegooid.
U kunt het zich vast nog wel herinneren. Het Airbnb-huis bleek van een GroenLinks-mevrouw te zijn en haar vriend werkte die jongedame richting trap, duwde iets te hard en zag die mevrouw naar beneden vliegen. Wie goed naar het filmpje keek, zag dat de man de jongedame nog probeerde te grijpen op het moment dat ze haar evenwicht verloor, en dat die man daarna erg schrok. Het was een vreselijk gezicht. Hij stormde naar beneden om haar bij te staan, schreeuwde ‘Godverdomme!’ en maande zijn vriendin een ambulance te bellen. Niemand weet wat zich daarvoor had afgespeeld, behalve dan dat die dames veel te laat uitcheckten en treuzelden. Het kan natuurlijk zijn dat die jongedame een veel te grote mond op had gezet en zich liet voorstaan op haar zwarte privilege – wat steeds vaker voorkomt – maar zeker weten doen we het niet.
Die Clarice Gargard echter, die wist het wel zeker. Ze had met de jongedame in kwestie gebeld en die had haar verteld dat de man dingen had gezegd als “Jullie mensen (..) dit is Afrika niet” en “Je denkt dat je de koningin bent met je Stedelijk.”
Nou, dat was dus duidelijk, die man was een racist. En dat ging Clarice ons uitleggen, in die column van haar. En ze wist ons te vertellen dat dit nou weer zo’n typisch voorbeeld was want Nederland was een door en door racistisch land: “Witte mensen herkennen racisme niet als het hun in het gezicht aanstaart. In Nederland denkt men graag dat racisme hier niet voorkomt (sic). Men denkt onaangetast te zijn door iets dat overal heerst.”
Of die man dat werkelijk gezegd had, dat wist Clarice niet, want ze had die man niet gesproken. Maar dat hoefde natuurlijk ook niet. Ze had die jongedame toch gesproken? Het was toch duidelijk zo? En dat wat hij gezegd had – volgens die jongedame althans – niet hoefde te betekenen dat hij racist was, dat deed er ook niet toe. Het kon simpelweg betekenen ‘Jij kutwijf, je denkt misschien dat je in Zuid-Afrika zo’n grote mond op kunt zetten als je niet op tijd uitcheckt, maar we zijn hier niet in Zuid-Afrika. Met je Stedelijk.’ Maar dat maakte niet uit. De man was gewoon een racist. Hij was toch wit en zij toch zwart? U denkt dat zo’n vrouw zo maar van de trap kukelt? Nou dan.
Goed, dat was dus heel mooi en we hebben van die column veel geleerd. Het is toch gewoon heel bijzonder dat NRC-Handelsblad ons dit verfrissende geluid laat horen? En dan die dreadlocks! Dat had twintig jaar geleden nooit in de krant gekund, omdat we zo seksistisch-racistisch waren. Het is toch fantastisch dat zoiets nu wel kan, in ons door en door racistische land?
Maar het wordt nog mooier. Clarice Gargard heeft in haar nieuwste column geopenbaard waar ze haar oneindig diepe wijsheid zoal vandaan haalt. Lees dit intrigerende stukje tekst:
“Ik moet denken aan het concept van de waarheid volgens filosoof Kwasi Wiredu. Die benadert waarheidsvinding vanuit het Ghanese perspectief. Daar heeft de waarheid vooral een morele functie die in het Westen zelden wordt gehanteerd. Waarheid is volgens Wiredu te toetsen aan ‘nokware’ (Ghanese Akan-taal), wat ‘waarachtigheid’ betekent. Als iets onherroepelijk waar is, kan het enkel van herstellende waarde zijn. Onwaarheden leiden louter tot catastrofe en onbalans. Om de echte balans te bewaken moeten we niet verschillende waarheden op dezelfde hoogte pogen te balanceren, maar eerlijk zijn over welke meer gewicht draagt en welke gebakken lucht.”
Verdomd nog aan toe: “De waarheid heeft een morele functie die in het Westen zelden wordt gehanteerd.” Nu zijn we dus potverdikkeme ook nog eens verrijkt met Afrikaanse wijsheid! Die niet vaak tot ons komt, in ons racistische land, is het wel? Dus ook dat is heel bijzonder. Nu is er inhoudelijk best wel wat aan te merken op die wijsheid. Wie bepaalt wat onherroepelijk waar is? Bestaat zoiets eigenlijk wel? Kunnen ‘waarheden’ niet ook tot catastrofe en onbalans leiden? En onwaarheden van herstellende waarde zijn? En hoezo, waarheden toetsen aan ‘waarachtigheid, of waarheden die meer of minder gewicht dragen? Maar dat zijn dus allemaal van die vervelende, flauwe, westerse, logische tegenwerpingen, wat schieten we daarmee op? Clarice bedoelt het toch goed? Ze bedoelt toch gewoon te zeggen dat we lief moeten zijn voor elkaar, wie kan daar nou tegen zijn? We moeten eens wat meer met ons gevoel denken, net als Clarice Gargard. Stel uw hart verdomme open.
Want weet u wat Clarice ons eigenlijk wil vertellen? Zij wil ons vertellen dat haar waarheid een morele functie heeft en dat haar waarheid het meeste gewicht draagt. Zoals in dat racisme-geval in de Jordaan. U bent toch ook tegen racisme? Kijk, dat racisme fout is, dat is onherroepelijk waar, dat zal niemand ontkennen. En als we dat hier in Nederland inzien, dat kan dat enkel van herstellende waarde zijn. Als we het niet inzien, dan leidt dat louter tot catastrofe en onbalans. Dus: ‘Om de echte balans te bewaken moeten we niet verschillende waarheden op dezelfde hoogte pogen te balanceren, maar eerlijk zijn over welke meer gewicht draagt en welke gebakken lucht.’
Nou, dat is hartstikke duidelijk. Die man in de Jordaan, om er maar weer even op terug te komen, die man is gewoon een racist. En stel dat hij het niet is, dan weegt de strijd tegen het racisme zwaarder dan zo’n individuele man. Dat heeft die Afrikaanse filosoof toch uitgelegd? Het gaat om het wegen van waarheden. Sommige waarheden wegen nu eenmaal zwaarder en die andere waarheden zijn gebakken lucht. Dus hoe kunt u dan niet strijden tegen die witte man? Zoals er dus gestreden moet worden tegen Thierry Baudet, want dat is een seksistische, racistische, fascistische man. Dat hij het misschien wel niet is, dat doet er niet toe want u bent toch tegen seksisme, racisme en fascisme? Nou dan. We moeten waarheden wegen en we moeten samen met Clarice strijden tegen dit soort witte mannen. Dan krijgen we balans.
Kortom: fantastisch, zulke columns. Dat het kan in het Nederland! Zo mooi en zo ontroerend. Misschien moeten we het ‘vooruitgang’ noemen.
Deze column werd eerder hier gepubliceerd.
