Dit is dus waarom vrijheid van meningsuiting zo belangrijk is. Iedereen kon maandag in de Berliner Zeitung uitgebreid lezen hoe een goede bekende van de Duitse Jusititieminister Heiko Maas (SPD), Anetta Kahane, in een ingezonden stuk “rechtsalternatieve bewegingen” “solche Giftpilze” (giftige paddenstoelen/schimmels) noemde. Dat is behalve heel onaardig ook opmerkelijk want ’Der Giftpilz’ is de titel van een bekend anti-semitisch propagandaboekje voor kinderen uit 1938 – met op de voorkant een paddenstoel met jodenster.
Ook op haar website – Kahane is hoofd van de Amadeu Antonio Stiftung, een stichting die voorop loopt in het bestrijden van ‘rechtspopulistische haat‘ – heeft ze het over “zij die eerder dierlijk dan menselijk zijn”. Samen met minister Heiko Maas (SPD) runt ze een taskforce die ‘Hass im Netz’ (haat op internet) aanpakt. Zoals we weten heeft Duitsland nu ook daadwerkelijk een censuurwet, de ‘NetzDG’, die sociale mediabedrijven op straffe van hoge boetes verplichten ‘hatelijke’ content te verwijderen. Of deze ‘schimmels’ strafrechtelijk iets verkeerd hebben gedaan doet nergens in het stuk in de Berliner Zeitung terzake. Maar na publicatie van het bij elkaar verzonnen rapport over rechts-extremisme in Duitsland eerder dit jaar wekt dat geen verbazing.
Kahane’s acht jaar lange ervaring bij de Stasi, waar ze volgens DDR-deskundige Hubertus Knabe ‘gematigd actief’ was en mensen aangaf omdat ze bijvoorbeeld voor de Praagse Lente waren of luisterden naar de geboycotte liedjeszanger en Stalin-criticus Wolf Biermann is daarbij eerder een aanbeveling in plaats van een beletsel voor haar carrière geweest. Ze groeide op in Oost-Berlijn, zat op een DDR-internaat en leeft nu nog altijd in de pathologische hoop dat er een tweede ‘Wende’ (omwenteling) komt waarbij “veel vluchtelingen naar Oost-Europa zullen komen want daar leven onvoldoende zwarte mensen”. Ze is de vrouw die in juli 2015 tegen dagblad Der Tagespiegel zei dat het “een groot bankroet van de politiek was dat na de Wende een derde van de mensen in het oosten wit bleef”. Ze herhaalt het vaker, ze gelooft het dus – en het idiote, racistische mens zit aan de knoppen van het justitiebeleid in Duitsland.
Kahane is officieel een journalist en een mensenrechtenactivist, een (voor meer mensen) populair masker, of een harnas in feite, dat zwaar zal wegen en dus – nu de wetgeving aan haar kant staat – af en toe wordt afgelegd, met ‘Giftpilze‘ als gevolg. ‘Rechtspopulisme’ is daarbij een dankbare vijand als ook de Duitse regering alle rechtsstatelijke schijn van ‘gelijkheid voor de wet’ laat varen.
Maar gelukkig kunnen haar woorden gewoon gezien worden voor wat ze zijn: fascistische, dehumaniserende haatpraatjes. Ik ben blij dat ze het mag zeggen – in de krant nog wel – maar ik constateer ook dat er bijna geen haan naar kraait, en dat ze zich blijkbaar gesteund voelt door een regering die in ‘rechtsalternatieve schimmels’ ook een fijne zondebok heeft gevonden.
Maar is het niet spijkers op laag water zoeken? Over een woordje als ‘Giftpilze’ beginnen? We kunnen wel aan de gang blijven, en er wordt zoveel gezegd. Nee. Juist in dit ingezonden stuk van Kahane, dat gaat over de ‘giftige spraak van rechtsalternatieve bewegingen’, die volgens haar gekenmerkt zou worden door haat voor ‘politieke tegenstanders’, ‘Gutmenschen die de Duitsers haten’, haat voor ‘barbaren’ en het ‘establishment’ is haar opmerking een heterdaadje. En niet door ‘hetzelfde te doen’ of iets dergelijks (wat het niet eens is, want ik hoor die ‘rechtse bewegingen’ hier helemaal geen Nazi-taal uitslaan), maar door het een stap verder te nemen.
De stap van hate speech verbieden naar mensen verbieden (en erger) is een historisch makkelijke. Zo wordt wie ‘giftig spreekt’ is giftig, een Giftpilz, een schimmel, een onmens, een dier. Kahane maakt geen onderscheid tussen spraak en de mens zelf. Ze zoekt naar een excuus om te kunnen ontmenselijken wie haar niet bevallen, niet om iemands spraak met die van haar te bestrijden. De DDR is nog springlevend in Duitsland en het gedraagt zich fascistisch.
