Defensie is niet scheutig met informatie over de acties van de zes (+ twee reserve) aan Operation Inherent Resolve deelnemende Nederlandse F-16s die vanuit een ‘gastland’ in het Midden-Oosten opereren. Uit de officiële bronnen is wel op te maken dat de F-16s inmiddels meerdere AI (Air Interdiction) en CAS (Close Air Support) missies hebben gevlogen, waarbij ook het boordkanon werd gebruikt. Bij een van de CAS missies werden drie bommen op ISIS voertuigen gedropt die Koerdische Peshmerga-strijders beschoten. De bommen waren zeer waarschijnlijk lasergeleide GBU-12s van 225 kilo. De voertuigen, vermoedelijk technicals, werden wellicht door de AN/AAQ-14 doelaanwijs-pods onder de F16s zelf aangestraald. Hightech waar zelfs de term laser nog niet van was uitgevonden in WOII, waar En Garde deze week de draad weer oppikt.
Ju-87G met BK 3.7 kanonnen (Foto: wiki – Bundesarchiv, Niermann 1942)
Tweede Wereldoorlog
Duitsland gebruikte haar Ju-87 Stuka’s de hele oorlog voor CAS (en AI). Een deel van de gebruikte tactieken had het Duitse Condor Legioen al tijdens de Spaanse burgeroorlog ontwikkeld. De duikaanvallen van Stuka’s op doelen direct voor de eigen troepen personifieerden de Duitse CAS operaties, en werden zelfs een synoniem voor Blitzkrieg. De Stuka was echter maar een van de vele vliegtuigtypen dat Duitsland ontwikkelde of gebruikte voor CAS missies. Missies waar zwaar boordgeschut in toenemde mate een rol in ging spelen tijdens WOII. Voerden typen als de Hawker Hurricane IID, soms al aangestuurd door Mobile Fighter Controllers (vroege Forward Air Controllers), en Ju-87G hun aanvallen vanaf 1942 uit met geschut van circa 40 mm, de Henschel Hs 129 aka panzernacker verruilde dergelijk geschut in 1944 voor een 75 mm kanon.
Hetzelfde kaliber waarmee North American B-25G/H Mitchell bommenwerpers vanaf 1943 hun voorwaarts vurende .50s mee aanvulden voor CAS missies. Voor de Russen werd de gepantserde Il-2 Sturmovik het CAS toestel, met boordgeschut tot 37 mm. En raketten. Deze zagen in WOII eveneens breed CAS gebruik, maar bleven nogal inaccuraat. Het was de vloed aan Russische 82 mm en Britse of Amerikaanse 3 inch raketten die de missies effectief maakten. ‘Intelligente’ raketten en (glij)bommen maakten wel hun debuut in WOII, maar speelden ondanks de soms spectaculaire successen slechts een kleine rol. Voor CAS missies eigenlijk alleen op zee. In de Pacific waren Japanners de eerste Aziaten die vanaf 1944 te maken kregen met napalm, dat in WOII aan het CAS arsenaal werd toegevoegd.
75 mm M5 kanon in B-25H Mitchell (foto: wiki, upload van Ssaco)
Korea
In dit conflict was napalm een van de meest gebruikte wapens voor VN CAS missies. Het zware boordgeschut van WOII bleef afwezig. De boordwapens voor lucht-lucht gebruik moesten ook tegen gronddoelen volstaan. Met het 37 mm N-37 kanon in Mig-15s als zwaarste standaardwapen. De oorlog in Korea werd, afgezien van de nieuwe jets, voornamelijk met WOII ‘kliekjes’ uitgevochten.
Vietnam
In deze langdurige oorlog, met vanaf 1965 de massale inzet van Amerikaanse strijdkrachten, werden vrijwel alle CAS technieken en tactieken ontwikkeld zoals die heden worden gebruikt. Echt nieuw is sindsdien eigenlijk alleen de toepassing van gps. Vrijwel alle andere technieken, van video data-transmissie tot de routine van direct contact tussen CAS vliegtuigen en fronttroepen, of het gebruik van laser- en infrarood geleide wapens, met doelaanwijzing door vliegtuigen of grondteams, werden in de Vietnamoorlog reeds toegepast. De Pave familie aan wapens en sensoren stamt er uit. De nog steeds veel gebruikte AGM-65 Maverick lucht-grond raket onderging er in 1972 de vuurdoop. Kits om van domme, slimme bommen te maken zagen er eveneens het licht, en doofden het. Ook met geschut, dat aan boord van AC-130 gunships opnieuw groeide. Nu naar een kaliber van 105 mm. De vloed aan ongeleide Hydra 70 raketten die er werden gelanceerd, blijven onderdeel van het westerse CAS wapenarsenaal, recent aangevuld met geleide versies. Chip&bits hebben sinds Vietnam alles alleen kleiner, lichter, sneller en-of accurater gemaakt.
Laser Target Designator van Thales, in gebruik bij Defensie (foto: Thales)
Nederlandse CAS
CAS werd in Nederland pas modern toen de Luchtmacht de beschikking kreeg over precisiewapens als de Maverick en gps/lasergeleidingkits voor bommen. Aanschaf hiervan viel grotendeels samen met het Midlife Update (MLU) programma voor de F-16 dat in 1998 van start ging. Ook met effectieve Forward Air Control was Nederland een laatbloeier, getuige dit dutchdefensepress artikel uit 2002. Gelukkig is ons land qua CAS&FAC inmiddels behoorlijk bij de tijd, wat een ander dutchdefensepress artikel illustreert met: ‘Close Air Support, een FAC apart‘.
Wat ons bij de drie bommen brengt die onze F-16s op ISIS technicals dropten. Daar gps-sturing zich richt op een ingevoerd coördinaat -tegen statische doelen- zullen de ISIS voertuigen waarschijnlijk lasergeleid aan gort gegaan zijn met GBU-12 500 ponders. Als ze hoog voor een maximaal bereik (± 14 km) zijn gedropt zagen de ISIS strijders ze vermoedelijk niet aankomen. De noodzakelijke laseraansturing kan eveneens vanuit de lucht zijn gedaan, met doelaanwijs-pods onder de F-16s. De doelen kunnen ook vanaf de grond zijn aangestraald. Mogelijk door Special Forces. Misschien wel een team dat Nederlands sprak.
Tot slot de ietwat vergeten mensen die met An-124s de onontbeerlijke zware support leveren voor de Nederlandse anti-ISIS F-16 missie, en de meeste andere verre missies. Deze mensen spreken vooral Oekraïns en Russisch.
Hier deel I van de En Garde CAS-serie
(Titelfoto: uit Defensiekrant 19)
