TALLINN – Inwoners van Estland zouden gaan rellen als ze net als vroeger weer moesten wachten voor overheidsloketten om bijvoorbeeld kinderbijslag of een uitkering aan te vragen. Door verregaande digitalisering is vrijwel alles in Estland via internet te regelen, waardoor het land zo goed als bureaucratievrij is. Ook inwoners van andere EU-landen zouden veel tijd kunnen winnen als ze dit model zouden overnemen.
De Estse president Kersti Kaljulaid zei dat donderdag tegen journalisten aan de vooravond van een 'digitale top’ van de EU-leiders in de hoofdstad Tallinn. "Iedereen haat het om in de rij voor een loket te staan." Ook bijvoorbeeld belasting- en bankzaken en een bezoek aan de dokter of notaris zijn volgens haar erg efficiënt geregeld in Estland, omdat gegevens snel digitaal beschikbaar zijn. "En je krijgt altijd een melding als iemand jouw data bekijkt." In alle gevallen blijft het erg belangrijk dat mensen "hygiënisch zijn in een cyberomgeving", bijvoorbeeld met wachtwoorden.
Cruciaal is volgens Kaljulaid dat burgers controle houden over hun eigen gegevens en vertrouwen hebben in hun overheid. "Maar dat is per land verschillend." Zij raadt andere landen pas aan met "risicovolle" zaken als elektronisch stemmen te beginnen als minder gevoelige kwesties digitaal zijn geregeld.
Zeer serieus
Risico's moeten zeer serieus worden genomen, benadrukte Kaljulaid. De regering kwam dan ook direct in actie toen Tsjechische wetenschappers onlangs kwetsbaarheden vonden in de chip in de elektronische identiteitskaart die alle 1,3 miljoen Esten hebben. Als back-up van de "e-overheid" wordt volgend jaar een "digitale ambassade" in Luxemburg operationeel, waar in geval van crisis op kan worden teruggevallen.
Estland is tot eind dit jaar tijdelijk EU-voorzitter en zet zich in voor vrij dataverkeer in Europa, de vijfde vrijheid na het vrije verkeer van mensen, goederen, diensten en kapitaal. Dat zou Europeanen volgens de president veel meer mogelijkheden bieden om over de grens actief te zijn. "Je kan dan van alles regelen." Buitenlanders kunnen sinds 2,5 jaar bijvoorbeeld een bedrijf oprichten in Estland met een Estse elektronische identiteit zonder in het land te zijn, gaf Kaljulaid als voorbeeld.
De EU-leiders voelen dat er actie nodig is op digitaal vlak, vervolgde de president. Hoewel op de top veel actuele politieke onderwerpen spelen, verwacht zij dat de leiders zich zullen scharen achter het idee voor een digitaler Europa. "De top is al een succes vanwege de enorme aandacht voor dit onderwerp", aldus een betrokken diplomaat. "Het doel is nu iedereen op één lijn te krijgen en Europese standaarden te ontwikkelen."
