Een knappe jongeman schudt uw verslaggever de hand. Het lijkt erop dat hij kandidaat is voor de Amsterdamse gemeenteraad. Deze zondagmiddag organiseert D66 Amsterdam in het Cygnus Gymnasium een kennismaking tussen leden en kandidaten. De leden zijn massaal thuisgebleven. Bij binnenkomst telt een D66-raadslid twee leden die géén kandidaat en géén bestuurslid zijn. Er komen later wel wat meer leden binnen, maar het worden er nooit meer dan vijftig. Nogal weinig voor een vereniging die er een paar duizend heeft. Gelukkig kan D66 de regen de schuld geven.
Terug naar de knappe jongeman. Het blijkt Sjoerd Warmerdam, een ambtenaar die door de lijstadviescommissie op de twaalfde plaats van de kandidatenlijst is gezet. Hij heeft zijn beste kleren aangetrokken en een frisse eau de toilette opgedaan, al is die geur misschien wat te dominant aanwezig. In het D66-kandidatenboek zegt Sjoerd dat hij een zoon heeft ‘met zijn twee partners en een lesbisch koppel’. Zou dat de reden zijn om hem op plaats twaalf te zetten? Regenbooggezinnen zijn immers een strijdpunt van D66. Die vraag is belangrijk, maar wordt deze middag niet beantwoord.
Het is belangrijk te weten waarom een kandidatenlijst eruit ziet zoals die eruit ziet. Bij verkiezingen kan de bevolking immers alleen stemmen op kandidaten die door partijen zijn geselecteerd. Hoe zo’n lijst wordt gemaakt is echter duister: interne commissies hebben een stevige vinger in de pap. Pas daarna mogen de leden hun zegje doen. Bij D66 Amsterdam ging het mis: vorige week hield D66 al een besloten ledenvergadering over het proces. Het komt erop neer dat de procedure niet volgens de regels is verlopen, vertelt raadslid Marcel van den Heuvel. Hij staat onderaan op de lijst.
De lijstadviescommissie van D66 Amsterdam heeft een kandidatenlijst opgesteld waarbij naast Van den Heuvel nog twee zittende raadsleden onverkiesbaar zijn. Zij zijn volgens Van den Heuvel gestraft voor hun steun aan Abdeluheb Choho tijdens de lijsttrekkersverkiezingen van enkele maanden geleden. Choho verloor die verkiezingen van Reinier van Dantzig. Diezelfde Van Dantzig zat dan weer in de gewraakte lijstadviescommissie. Een tweede reden om zittende raadsleden laag op de lijst te zetten is omdat ze ‘niet in de baas zijn kont kruipen’, aldus Van den Heuvel.
De leden mogen momenteel over de advieslijst stemmen. Dat is de reden voor de bijeenkomst van zondagmiddag: door een kennismaking met de kandidaten kunnen de leden tot een beter oordeel komen. Maar ook over de ledenstemming is gedoe. De besloten ledenvergadering van vorige week stelde als eis dat individuele leden de mogelijkheid krijgen zelf een lijst samen te stellen zonder de advieslijst te zien. Dat is niet hoe het nu gaat, vertellen meerdere aanwezigen. Technisch is de wens van de leden heel ingewikkeld implementeerbaar, pruttelt de afdelingsvoorzitter.
Deze middag mogen alle kandidaten pitchen in maximaal één minuut. Sommige aanwezigen vinden het leuk dat de kandidaten zo divers zijn. De redenen om deze groep ‘divers’ te noemen lijken toch wat vergezocht. De enige diversiteit is dat een paar kandidaten een migratie-achtergrond hebben en dat er wat homo’s tot de lijst zijn toegelaten. Er is vooral een enorme eenvormigheid: vrijwel iedereen is hoog opgeleid, is tussen de 30 en de 45 en heeft voorspelbare standpunten: gelijke kansen, goed wonen, goed onderwijs en goede zorg. Alles moet ‘goed’ zijn. En iedereen wil ‘verbinden’.
De vraag is: hoeveel invloed hebben de leden nog op deze uiterst eenvormige lijst? In theorie is die invloed groot, maar Van den Heuvel rekent voor dat hijzelf (no.42) en Meltem Kaya (no.31) eigenlijk nooit terug kunnen keren op een verkiesbare plek. Hoger dan plek twintig wordt het sowieso niet. Goed controleerbaar is deze berekening niet, maar feit is dat veel leden met één druk op de knop zullen instemmen met de hele advieslijst. Hoe meer leden dat doen, hoe kleiner de kans op grote wijzigingen. Van den Heuvel en Kaya zijn dus definitief afgevoerd.
Andersom geldt hetzelfde: als leden bepaalde kandidaten een hogere plaats op de lijst geven, zullen kandidaten die hoog stonden weliswaar een paar plaatsen naar beneden schuiven, maar dat zal altijd binnen de perken blijven. Je kunt met deze procedure in de praktijk niet vanuit de top tien terugvallen naar plek dertig. Goed nieuws dus voor Hülya Kat (no.5), een raadslid uit Velsen die naar Amsterdam is verhuisd, die hier geen lokale achterban kan hebben maar die kennelijk wel erg in de smaak valt bij lijsttrekker Van Dantzig. Wellicht zakt ze na de ledenstemming twee of drie plekken, maar ze staat altijd hoog, of de leden nou op hun kop gaan staan of niet.
