We zitten er allemaal klaar voor: Sylvana Simons van de Amsterdamse partij Bij1 wordt geïnterviewd op Buitenhof. In de dagen die aan het interview voorafgaan, wordt al stemming gemaakt door de “Tendentieuze, ongefundeerde & nodeloos kwetsende” website Geenstijl. De gehandicapte Bij1-kandidaat Cailin Kuit, zou helemaal geen psychiater zijn geweest. Zou de Buitenhof interviewer de inferieure aantijgingen van Geenstijl overnemen? Of wordt het een zoetsappig en politiek correct interview? We wachten het met spanning af.
Ik let vooral op taalgebruik. Welke woorden gebruikt Sylvana Simons om de richting van haar partij aan te geven? Welke kloven en tegenstellingen in de maatschappij verwoordt zij en met welke termen?
Sylvana erkent in het Buitenhof interview, dat de doelstelling van haar partij Bij1 reeds in de Nederlandse Grondwet is verankert. Artikel 1 van de Grondwet zegt namelijk, dat
“Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.”
Sylvana zegt echter dat het haar gaat om “Radicale gelijkheid”. Gelijkheid is wel in de grondwet gewaarborgd, maar in de praktijk valt het tegen. Bij1 gaat daar verandering in aanbrengen.
Wat betekent “radicale gelijkheid”? De Belgisch-Libanese activist Dyab Abou Jahjah heeft het treffend in de De Wereld Morgen verwoord: “Geen radicale gelijkheid zonder dekolonisatie”.
“[…]Radicale gelijkheid die op drie pijlers rust: raciale gelijkheid, gendergelijkheid en sociale gelijkheid. Terwijl het traditionele links focuste op sociale gelijkheid, de traditionele anti-racismebeweging op diversiteit en de traditionele feministische en LGTB-bewegingen op vrouwen- en LGTB-rechten; zagen wij al deze strijden als één en dezelfde strijd.” Het is een ‘package deal’, waarbij anti-racisme, vrouwenstrijd en homostrijd verenigt worden, terwijl de dekolonisatie een belangrijke voorwaarde blijft.”
Het traditioneel linkse ideaal van gelijkheid, in de zin van klassengelijkheid, wordt door Bij1 verlaten en de nieuwe idealen van de sociale bewegingen (vrouwen-, homo-, minderheden-rechten), worden onder de noemer ‘radicale gelijkheid’ nagestreefd.
Neo Liberalisme
Verbazingwekkend, dat de term ‘neo-liberalisme’ plotseling in het interview met Sylvana opduikt. Als er één land in Europa is, waar alles gereglementeerd en genivelleerd is, dan is het wel Nederland. In Nederland krijgen zowel huurders- als kopers van huizen subsidie. Alleen de werkende Nederlander krijgt geen zorgtoeslag, maar verder iedereen. In Nederland wordt geen liter melk en geen ei verkocht, zonder dat de producerende boer een behoorlijk duit uit Europa krijgt. Daar is niets liberaal of neo-liberaal aan. Waarom wordt de term ‘neo-liberaal’ dan toch door Sylvana Simons gebruikt?
In 1996 heeft A.C.Zijderveld in het Financiële Dagblad er al voor gewaarschuwd, dat radicale gelijkheid alleen gerealiseerd kan worden, als vrijheden met geweld worden beknot. (Het Financieele Dagblad,21 september 1996). Gelijkheid is dus in zijn ogen, in conflict en tegenspraak met vrijheid. Aangezien neo-liberalisme een politiek ideaal is, dat ultieme economische vrijheden nastreeft, is het in logische tegenspraak en conflict met de ‘radicale gelijkheid’.
Door de ‘radicale gelijkheid’ na te streven, komt Sylvana Simons in conflict met journalistieke vrijheden. Zo is het te verklaren dat ze op een eenvoudige vraag over het CV van één van haar kandidaten, verwijst naar de bron (Geenstijl) en geen antwoord op de vraag geeft.
Sylvana Simons beschrijft in het Buitenhof interview de term ‘intersectionaliteit’. Deze term wordt voor het eerst in 1989, door de Amerikaanse feministe Kimberlé Williams Crenshaw, gebruikt. Het omschrijft, dat de verschillende vormen van discriminatie en onderdrukking (seksisme, racisme, homofobie, evenals mogelijke andere vormen van onderdrukking), gezamenlijk bestudeerd worden, omdat anders niet alle oorzaken en gevolgen van een dergelijk gedrag verklaard kunnen worden.
Hier wordt dus een sociologische onderzoeksmethode in een politieke context gebruikt en tot nastrevenswaardig ideaal verheven.
Over de twitteraars en Facebook-gebruikers die wegens bedreiging- en belediging van Sylvana voor de rechter moeten verschijnen, zegt ze, dat die “aan de rand van de samenleving worden verschoven en zich mede daardoor vastklampen aan holle symbolen als Zwarte Piet”. In het fragment spreekt ze ook de identiteitspolitiek aan. Als de partij Bij1 links in traditionele zin zou zijn, zou Sylvana Simons ook de mensen die in de schuldsanering zitten en niets meer hebben, vertegenwoordigen. Dat doet ze echter niet.
Helaas geeft Sylvana geen analyse van de oorzaken van het ‘naar de rand van de samenleving’ duwen van haar bedreigers. Neo-liberalisme kan het niet zijn. Wat is het dan wel? Weet Sylvana wel welke maatschappelijke-, economische- en politieke-veranderingen er nu gaande zijn? Wat denkt ze over globalisering? Wat is haar mening over Europa en open grenzen? Wat vindt ze van de ‘disruptive technologies’?
In tegenstelling tot veel twitteraars, vind ik het verhaal van Sylvana Simons bij Buitenhof wél consistent. Je hoeft het niet met dit samenraapsel van termen uit de nieuwe sociale bewegingen eens te zijn. Het zal in ieder geval wel een interessant schouwspel in de Amsterdamse gemeenteraad op leveren. Buitenhof heeft er in ieder geval alles aan gedaan om Bij1 de raadszetel binnen te laten halen.
