Het is hommeles bij Forum voor Democratie (FvD). Na de royering van FvD-prominent Robert De Haze Winkelman en zijn vrouw Betty Jo Wevers, schreven drie kandidaten voor de Tweede Kamer een brief naar de partijtop: Gert Reedijk (no.8), Arthur Legger (no.12) en Freek-Jan Berkhout (no.17). Ze willen meer interne democratie en wensen het vertrek van penningmeester Henk Otten.
Deze kritiek komt op een beslissend moment in het bestaan van FvD: nu kan fractievoorzitter én partijvoorzitter Thierry Baudet laten zien wat in de praktijk de werkwijze binnen FvD is. Is er ruimte voor kritische geluiden?
Het antwoord is: die is er niet. Baudet kwam snel met zijn reactie: hij geeft niet toe aan de eisen van de drie Kamerkandidaten. Tijd voor een close-read van de e-mail van Baudet. Hoe gaat hij met interne kritiek om?
‘Beste Arthur en anderen, Er is geen sprake van dat jullie initiatief zal worden opgevolgd.’
De Kamerkandidaten komen met een aantal verzoeken die niet worden ingewilligd. Dat betekent dat FvD op 8 april geen ledenvergadering houdt om te spreken over de interne structuur. Er komt ook geen uitbreiding van het partijbestuur naar zeven leden, zoals de drie Kamerkandidaten willen. Het wordt niet mogelijk voor een meerderheid van de ledenvergadering om bestuurders af te zetten, er komt voor bestuurders geen maximum van twee termijnen van vier jaar, bestuurslid Henk Otten zal niet aftreden en de statuten worden niet aangepast zodat ze meer in overeenstemming zijn met het verenigingsrecht.
‘Jullie hebben geen idee wat achter de schermen allemaal gebeurt om de partij op te bouwen en te runnen. De verhalen van Robert de Haze Winkelman over het “stil liggen” van de organisatie zijn onzin.’
Het is inderdaad goed mogelijk dat de Kamerkandidaten niet weten waar ze het over hebben, want het partijbestuur van FvD functioneert als een black box. Maar dat de partij wordt uitgebouwd is – met uitzondering van de Amsterdamse verkiezingsdeelname – onzin: de provinciale structuur werd eind 2017 gewijzigd. Dat was de tientallen deelnemers aan de trainingsdagen natuurlijk ook al opgevallen. Ook is duidelijk dat FvD geen haast heeft met de allianties die ze met lokale partijen zou sluiten. In den lande klagen sympathisanten dat ze nooit of veel te laat antwoord krijgen van FvD. Baudet ontkent het allemaal en onderbouwt niets.
‘Robert is al maanden niet meer bij de partij betrokken en is volstrekt niet op de hoogte van de ontwikkelingen. Door dit rancuneuze gestook berokkent hij de partij grote schade. Daarom heb ik gisteren samen met het bestuur besloten om hem en zijn vrouw Betty Jo Wevers het lidmaatschap te ontnemen. Hetzelfde zullen wij doen met anderen die doorgaan op de door hem ingeslagen weg.’
FvD-prominent De Haze Winkelman heeft volgens Baudet ‘gestookt’ en daarom is hij geroyeerd. Het is niet duidelijk wat De Haze Winkelman precies gedaan heeft. Het blijft dus vaag wat dit ‘rancuneuze gestook’ precies inhoudt. Baudet meldt wel dat iedereen die dit gedrag vertoont, eveneens zal worden geroyeerd. Een zeer diffuus dreigement wat het partijbestuur carte blanche geeft om iedereen te royeren die ze maar willen.
Een partijlid kan bij de Commissie van Beroep tegen royement bezwaar maken, maar uit het huishoudelijk reglement blijkt dat die commissie in de praktijk innig verstrengeld is met het partijbestuur. Het bestuur draagt de leden voor, kan vervangers aanwijzen en kan het reglement vaststellen. De leden van de commissie zijn online nergens te vinden. Geroyeerde leden maken dus in de praktijk nauwelijks kans hun royement succesvol aan te vechten.
‘Mijn mede-oprichter Henk Otten is van onschatbare waarde en is volstrekt onvervangbaar. Net als mede-oprichter Rob Rooken. Ons driemanschap blijft de partij voorlopig besturen. Ook druk vanuit de media zal dit niet veranderen.’
De drie Kamerkandidaten gaven het partijbestuur een uitweg uit de crisis. Otten moest wat hen betreft wel weg als bestuurslid, maar kon als ere-lid in een adviserende rol betrokken blijven. Een mooi gebaar, aangezien Otten door meerdere FvD-leden wordt aangewezen als de veroorzaker van alle problemen. Hij zou de grote figuur achter de schermen zijn die alles probeert te controleren en allerlei mensen als bedreiging ziet voor FvD. Baudets enige antwoord is dat het partijbestuur zelf wel uitmaakt hoe lang ze de partij blijft besturen.
‘Ik adviseer jullie met klem om onmiddellijk te stoppen met het versturen van dit soort mails en om de door mij en het bestuur ingeslagen weg te steunen.’
Elke organisatie-adviseur kan Baudet vertellen dat ‘met klem adviseren’ geen goede manier is om commitment te krijgen voor je beleid. Dat commitment heeft Baudet bij de drie Kamerkandidaten niet en dan heeft zo’n verzoek helemaal geen zin. Iedere organisatie-adviseur zou voorstellen een gesprek over de kwestie te voeren om te zien of men nader tot elkaar kan komen. Het is opmerkelijk dat dat schot voor open doel – met een de-escalerende werking – niet door Baudet wordt aangegrepen.
‘Voor de volledigheid: Nadat we de Lijst-Amsterdam en het Campagneteam Amsterdam hebben opgezet, hebben we vanuit de bestaande teams regio-coördinatoren aangesteld. (…) De bestaande teams zijn geïntegreerd in deze regio’s en de mensen die de lijn van het bestuur steunen zullen bij de verdere uitbouw worden betrokken. De mensen die de lijn van Arthur volgen, niet.’
Hier staat de kern: de leden die de lijn van het bestuur volgen worden betrokken bij de uitbouw van de FvD-regio’s. Met andere woorden: om mee te mogen doen moet je instemmen met Baudet. Steun aan de lijn van de drie Kamerkandidaten betekent: niet verder meedoen. Of dit ook royement betekent is niet duidelijk, maar dit lijkt wel een mogelijkheid. Kritiek op de partijorganisatie is bij FvD niet toegestaan.
‘Nogmaals: het voorstel dat zojuist is uitgestuurd [de brief van de drie Kamerkandidaten, CA] is onacceptabel en zal op geen enkele wijze worden opgevolgd. (…)’
Zo eindigt de mail aan drie mannen die een jaar geleden nog goed genoeg waren om op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer te staan. Om deel te kunnen blijven nemen aan FvD moeten ze zich conformeren aan de visie en eisen van het bestuur. Datzelfde bestuur zet geen enkele stap in hun richting, wil geen gesprek aangaan over de verschillen van mening, doet geen poging commitment voor haar beleid te krijgen en geeft geen informatie welk gedrag kan leiden tot royement. Tegen zo’n royement is sowieso nauwelijks bezwaar aan te tekenen.
Rara zou er voor FvD-leden reden zijn om te klagen over de interne democratie?
