“Als de liberale partijen het niet doen, doen de populistische partijen het straks.'” Publicist Paul Scheffer waarschuwt de gevestigde orde nog maar eens voor de consequenties van de politieke onwil om de immigratie naar Europa onder controle te krijgen. De waarschuwing was van twee jaar geleden en Scheffers straks is nu.
Populisten en anti-immigratiepartijen zijn aan de macht in Denenmarken, Hongarije, Tsjechië, Slowakije, Polen en sinds deze week ook in Italië en Slovenië. Elders in Europa zitten populisten in de oppositie, maar de vraag is voor hoe lang nog.
Eén van de grote politieke raadsels van deze tijd is waarom de gevestigde partijen de regie op dit onderwerp – en daardoor ook de macht in Europa – uit hun handen laten vallen.
Hebben Merkel, Timmermans, Renzi, Rutte en alle anderen uit het politieke midden de rode seinen werkelijk niet opgemerkt? Of kwam negeren beter uit dan vuile handen maken?
Zonder hier de hele immigratiegeschiedenis van Europa te behandelen, moet gezegd, dat er de afgelopen veertig jaar ook veel is goed gegaan. Werkgevers waren ooit begonnen met het werven van migranten. Veel families zijn geaard en hebben zich aangepast. En ook Europeanen raakten ingesteld op de nieuwkomers. Er wordt hier en daar wel degelijk samen geleefd.
Over het algemeen geldt dat problemen uitblijven, zolang mensen elkaar niet tot last zijn. Het is vast leuker als iedereen elkaar verstaat en kind aan huis is bij elkaar, maar voor de lieve vrede hoeft dat niet. Tienduizenden Chinezen in ons land spreken niet of nauwelijks Nederlands en vormen een nogal gesloten gemeenschap. Maar dat is geen belemmering voor een goede verstandhouding met anderen.
Het immigratieprobleem in Europa vandaag is het verkruimelen van de steun voor de opname van nieuwe migranten. Alle verhalen – van oorlogsleed tot succesmigranten – ten spijt, een meerderheid van de Europeanen ziet niets in de komst van nog meer migranten.
Ik weet dat er velen zijn die denken, dat deze houding wordt aangepraat door figuren als Baudet, Wilders of Le Pen, maar ga er gerust vanuit dat de aversie tegen immigratie een paar logische oorzaken heeft.
De ervaring leert dat een aanzienlijk deel van de migranten afhankelijk blijft van een uitkering en zich hier mogelijk nooit echt thuis gaat voelen. Migranten met het islamitisch geloof hebben religieus fanatisme meegebracht en oordelen nogal eens vijandig over gelijke rechten voor vrouwen en over homo’s.
Migranten of hun kinderen zijn oververtegenwoordigd in de criminaliteit. Te veel migranten trekken zich terug in aparte wijken van Europese steden en hebben geen boodschap aan het land waar ze zijn neergestreken. Anderen staan ronduit vijandig tegenover de Westerse samenleving en sympatiseren met aanslagen en terreur.
De Europese burgers ervaren die ontsporing als ongemakkelijk en onveilig. Zij dreigen – om met Scheffer te spreken – hun redelijk harmonieuze samenleving kwijt te raken of zijn die al kwijt. De WRR bevestigde vorige week die ervaring voor Nederland, waar de komst van nieuwe groepen de samenleving verder onder druk zet.
Maar mogelijk nog groter dan het wantrouwen tegenover de migratiestroom, is de minachting voor politici die de wil niet hebben om er wat aan te doen. Die bijvoorbeeld de Europese buitengrens maar niet onder controle krijgen. Waardoor we geen benul hebben wie er binnenkomen en met welke bedoelingen. En de machteloosheid tegenover migranten die niet mogen blijven, maar ook niet meer vertrekken.
Ondertussen wordt er ruzie gemaakt over quota en strooit Brussel met sancties. Komen binnengrenzen weer onder controle, onstaan er tentenkampen midden in de stad, polariseert de samenleving en dreigt de gevarenzone voor de euro.
En er verdrinken nog steeds mensen op zee, die in de Europese wanorde een aangemoediging zien om aan de levensgevaarlijke overtocht te beginnen.
Het zijn de politici van de morele hoogmoed, die liever donderpreken over xenofobie en het evangelie van diversiteit, dan dat ze moeilijke besluiten nemen die noodzakelijk zijn, maar waar geen goede sier mee te maken valt.
De politici van de morele hoogmoed zijn de politici die niet durven. Ik weet niet of het populistisch alternatief een beter Europa gaat opleveren, maar het geduld met de politici die niet durven is blijkbaar op. Wie niet luisteren wil moet dan maar voelen.
Deze column werd eerder gepubliceerd op RTLZ.nl.
