Thierry Baudet staat niet voor niets in de titel van deze column. Deze gaat namelijk over de Europese verkiezingen van mei volgend jaar. Dat zijn zo’n beetje de meest oninteressante verkiezingen die er bestaan. Dat is niet mijn mening, maar die van veel kiezers die niet voor het Europees Parlement naar de stembus gaan en van heel veel media die daar dan weer op anticiperen. Het gevolg: u zult niet veel over deze verkiezingen horen. De Europese lijsttrekkers zullen blij zijn als ze één keer een goed bekeken televisieprogramma halen.
Misschien dat de komst van Forum voor Democratie (FvD) dit gaat veranderen, maar daar is nog maar weinig over te zeggen. We weten formeel niet eens of FvD meedoet en zo ja wie de Europese lijst trekt. FvD is voorlopig bezig met de provinciale verkiezingen van maart, want de provinciale statenleden kiezen ook de Eerste Kamer. Dat spreekt de mensen toch wat meer aan. Het laat ook precies het probleem van de Europese verkiezingen zien: er is eigenlijk altijd wel iets belangrijkers voor kiezers, partijen en media om zich mee bezig te houden.
Hoe hopeloos het allemaal is, bleek deze week. De EU wil in 2019 een hogere opkomst en dus deed men een poging journalisten wat te enthousiasmeren: Nederlandse journalisten werden uitgenodigd voor de lunch in perscentrum Nieuwspoort. Veel grote mediatitels waren er. Op het programma: algemene informatie over de aankomende verkiezingen.
We leren dat er de komende maanden politiek leiders naar Straatsburg komen om net als Rutte hun visie op de EU te geven. Er komen weer ‘Spitzenkandidaten’, een lelijke Duitse term voor kandidaat-voorzitters voor de Europese Commissie. Er zullen na de verkiezingen wat wisselingen zijn in de samenstelling van de fracties in het Europees Parlement en door brexit krijgt Nederland er drie zetels bij. De EU-instellingen gaan proberen de opkomst te verhogen en de Europese Commissie blijft de mensen opzoeken. Dat deden de Eurocommissarissen al een tijdje.
Al met al krijgen journalisten uiterst basale informatie over de Europese verkiezingen. Het staat allemaal allang online. Dat dit kennelijk toch nodig is, toont de enorme journalistieke desinteresse in de Europese verkiezingen meer dan ooit aan.
Toch zitten hier zo’n twintig journalisten. Eigenlijk laten zij zich door de EU-instellingen in het pak naaien: in ruil voor een broodje geldt hier de Nieuwspoortcode, wat betekent dat je wel mag schrijven wat je hebt gehoord, maar niet waar en van wie. Schrijven over deze lunch is daarmee op zichzelf eigenlijk al verboden, laat staan dat je schrijft wie er aan het woord zijn gekomen en wie wat precies heeft gezegd.
De Nieuwspoortcode is een Haagse regel waarmee kleffe onderonsjes van journalisten en politici worden gefaciliteerd. Daar is weinig aan te doen en dat hoeft ook niet, want achtergrondjournalistiek wordt zonder dit soort vertrouwelijkheid vrijwel onmogelijk. Maar bij deze lunch beroepen toch al niet erg transparante EU-instellingen zich op deze code, kennelijk uit angst voor de kritiek dat ze journalisten fêteren en in het geniep een pro-Europese boodschap meegeven.
Daar is echter geen sprake van. De lunch is niet overdadig en de informatie is neutraal. De Nieuwspoortcode is hier niet een oplossing maar een probleem: deze semi-vertrouwelijke setting met journalisten levert kritische blikken op omdat niet transparant is wat er gebeurt. Het lijkt nu heel spannend, terwijl het dat niet is. Zo’n onderonsje is wel koren op de molen van Baudet. Het allemaal gewoon in het openbaar doen lost alles in één klap op.
Aan het eind van de lunch vraagt uw verslaggever zich hardop af of de Europese verkiezingen van 2019 niet simpelweg hetzelfde zullen verlopen als die in 2014. Er verandert niets: het Europees Parlement is nog even ver weg, de kandidaten onbekend en burgers en media ongeïnteresseerd. Alleen als FvD een goede lijsttrekker weet te strikken is er misschien reden om op het puntje van onze stoel te gaan zitten.
Een spreker denkt dat de media wel een hele grote rol zullen hebben in de campagne. ‘Zijn er al plannen?’ Een oorverdovende stilte volgt. ‘Dat is dus het antwoord’, bromt uw verslaggever. Baudet is echt de enige die iets aan het verloop van deze gezapige verkiezingen kan veranderen.
