”En van al zijn jongensdromen
Was alleen het oud worden gehaald”
– Acda & de Munnik
Leven en laten leven (2018) is een heerlijk leesboek. De twee delen van het dagboek van Hendrik Groen had ik al met veel plezier gelezen en de tv serie van het eerste deel was vermakelijk en tragikomisch. De boeken van Hendrik Groen – pseudoniem van Peter de Smet die uit de publiciteit wil blijven – worden gelezen door mijn puberzoons en ouders. Het geeft een gemene deler. Zo las ik onlangs mijn ouders en zoons het eerste hoofdstuk uit Leven en laten leven. En het komt zelden voor dat ik iets lees dat ik kan of wil delen met anderen – maar dat zou ook iets over mijn leessmaak kunnen zeggen. Leven en laten leven is het derde boek van Hendrik Groen met ‘leven’ in de titel naast Pogingen iets van het leven te maken en Zolang er leven is. Je zou kunnen zeggen dat de boeken van Groen existentiële literatuur zijn. Het centrale thema is een zoektocht om zin te geven aan het leven. Even wiki erbij gepakt:
”existentialisme beschouwt iedere persoon als een uniek wezen, verantwoordelijk voor eigen daden en eigen lot. De uitdaging van ieder individueel mens is om – in afwezigheid van een transcendente god – binnen zijn absurd en zinloos bestaan zijn vrijheid te gebruiken om een eigen ethos op te bouwen en zijn bestaan zodoende zin te geven.”
Het verschil met de Franse existentialisten als Camus, Sartre en De Beauvoir is de lichte toon en de grote mate van ironie. Na de twee dagboeken nu een roman. Grappig is dat het werk naar elkaar verwijst. In deel twee van het dagboek schrijft Hendrik Groen dat hij een roman wil schrijven. In deze roman staat een vijftiger centraal:
”Mijn naam is Arthur Ophof. Ik woon al vierentwintig jaar in een keurige nieuwbouwwijk in Purmerend. Het huis is gebouwd in de tijd dat autovrije hofjes erg in de mode waren.”
Arthur werkt als inkoper bij een wc-papier bedrijf in Breukelen. Vier dagen per week gaat hij met de auto van Purmerend naar Breukelen en weer terug. Op vrijdag golft mij met zijn drie vrienden. Hij is getrouwd met Afra en ze hebben, tot verdriet van Afra, geen kinderen. Het leven van Arthur is tamelijk saai en suf. Hij had willen reizen maar zijn vrouw wil niet. Dan wordt hij ontslagen en met hulp van zijn vriend die advocaat is slaat hij er een goede deal uit. Opeens ziet Arthur perspectieven. Een van zijn golfvrienden heeft een huisje in Italië en dan valt alles op zijn plaats. Arthur komt op het idee om er tussenuit te knijpen. Hij meent dat Afra beter af is zonder hem en hij zonder haar. De suffe Arthur komt helemaal tot leven bij het bedenken van een plan om zichzelf dood te laten verklaren en te laten begraven. Vooral met het regelen van zijn eigen begrafenis is hij erg in zijn nopjes. Het perspectief van Arthur wordt afgewisseld met korte weergaven van het perspectief van Afra. Inderdaad, die twee zijn totaal uitgekeken op elkaar.
Deze roman deed mij denken aan het lied Het regent zonnestralen (1999) van Acda & De Munnik over Herman:
Herman leest wel honderd keer de krant
‘t Staat er echt, pagina achttien, zwart omrand
Hield ‘ie vroeger al zijn meningen
En al zijn dromen stil
Nu was ‘ie niets niet niemand nergens meer
Kan dus gaan waar ‘ie maar wilHerman rekent af en staat dan op
Hij heeft eindelijk de wind weer in z’n kop
‘k Heb een tweede kans gekregen
En da’s meer dan ik verdien
Maar als dit het is, is dit het
Als dit het is, is dit het
Als dit het is, is dit het
En we zullen het wel zien
Bij Acda & de Munnik loopt het niet goed af met Herman die faalt om vorm te geven aan zijn nieuwe kans. Leven en laten leven heeft weliswaar een onverwacht einde, maar wel een happy ending. En dat is toch ook wel eens een keer fijn. Bij alle tragedie in de wereld zorgt een happy end voor een glimlach bij de lezer.
Het thema van het boek maakt dat je zelf reflecteert over hoe je je leven wilt leven. Of dit het dan is, het leven? En wat het leven voor jezelf zinvol maakt. Die glimlach op mijn gezicht heb ik gelukkig niet alleen toen ik het boek uit had. Die heb ik elke dag.
