Op een slechte grap en een zaal vol burgemeesters na, wordt de aanslag op het Telegraaf-gebouw gezien als een ernstige poging tot intimidatie. En dat is-ie natuurlijk ook. De pers bedreigen is onze democratie bedreigen. En die wordt ook bedreigt als politici worden geïntimideerd. Toch hebben meer mensen daar minder moeite mee.
Democratie valt of staat bij een vrije pers. Want burgers die hun eigen bestuur kiezen, moeten dat kunnen doen op basis van alle benodigde informatie. De pers zorgt voor die informatie, als het goed is. Het spreekt vanzelf dat het intimideren van journalisten tot doel heeft een deel van de informatie voor burgers achter te houden.
Wie de daders van de Telegraaf-aanslag zijn weten we nog niet. De krant verzekert ons nooit te zullen zwijgen. Maar er is vast een aantal medewerkers extra op hun hoede. Wat niet hoeft te betekenen dat ze er een woord minder of anders om zullen schrijven, maar niets menselijks is journalisten vreemd.
Dat geldt evengoed voor politici. Het intimideren van volksvertegenwoordigers beoogt een toontje lager voor de mensen die wij willen kiezen of gekozen hebben. Daarom is het bedreigen van politici een bedreiging van onze democratie.
Zo werd daar nog niet over gedacht in 1986 bij het geweld tegen Tweede Kamerlid Hans Janmaat en zijn Centrumdemocraten. Het hotel in het Zuidhollandse Kedichem waar zij bijeen waren werd in brand gestoken. Janmaat wist ternauwernood aan de vlammen te ontsnappen, zijn secretaressen Wil Schuurman verloor tijdens de vlucht een been.
Kamervragen werden niet gesteld, de pers zweeg Janmaat dood en de daders werden nooit berecht. Er waren alleen zorgen over de behandeling van de aangehouden actievoerders.
De eerste keer dat het intimideren van een politicus serieus aandacht kreeg was bij de bomaanslag op het huis van staatssecretaris Aad Kosto in 1991. De bom verwoestte zijn huis. De verantwoordelijkheid werd opgeëist door de extreemlinkse terreurgroep RaRa. Ook deze daders werden nooit gepakt.
In aanloop naar de bomaanslag was er veel kritiek op het vreemdelingenbeleid van Kosto. Applaus voor de daad van RaRa was er niet, maar van een aanslag op de democratie was evenmin sprake.
Dat was de moord op Pim Fortuyn wel. En sindsdien ligt onze democratie onafgebroken onder schot.
Tweede Kamerlid Geert Wilders leeft al 14 jaar bij de gratie van permanente bewaking en een geheim onderkomen. Toch hoor je zelden dat de bedreiging van deze volksvertegenwoordiger een gevaar is voor de democratie. Dat gevaar wordt liever geplakt op zijn standpunten en uitspraken.
Dat geldt ook voor die van Thierry Baudet. De verf en de leuzen op zijn eigen voordeur en de bekladding en ingegooide ramen van de Rode Hoed zijn bedoeld om een gekozen volksvertegenwoordiger een toontje lager te laten zingen. Zwijgen is nog beter, daar doen de actievoerders niet ingewikkeld over.
Hier is het bedreigen van politici nog het werk van anonieme actievoerders en fanatici. Dat is al anders in de Verenigde Staten. Daat wordt het intimideren van politici al veel openlijker georganiseerd.
Zo heeft de Democratische afgevaardigde Maxine Waters opgeroepen om medewerkers van de regering Trump lastig te vallen waar ze ook zijn. Dat heeft er toe geleid dat medewerkers van Trump restaurants moeten verlaten en tot aan de eigen voordeur worden belaagd.
Deze intimidaties vallen onder het protest tegen het beleid van president Trump. Vooral sinds de ophef rond de immigrantenkinderen lijkt alles geoorloofd tegen medewerkers van Trump.
Omdat Janmaat niet zo’n fijne vent was, Aad Kosto het verkeerde beleid voorstond, Fortuyn de verkeerde ideeën had, Wilders en Baudet hetzelfde. Omdat Trump de allerergste is en de Telegraaf geen Volkskrant of NRC, wordt er een oogje dicht geknepen of een grapje gemaakt.
Volksvertegenwoordigers verdienen hartstochtelijke oppositie en een stevig debat. Maar ze hebben onze onvoorwaardelijke steun nodig tegen intimidatie en bedreigingen. Zoals de vrije pers die nodig heeft en rest van de democratie.
Deze column werd eerder gepubliceerd op RTLZ.nl.
