Achtergrond

De prominente overledenen van 2014

18-12-2014 13:20

1 januari: Herman Pieter de Boer (85), Nederlandse journalist, schrijver en liedjesschrijver, begon met reclamebureau, maar richtte zich al snel op schrijven, werkte voor weekblad De Tijd, schreef onder meer verhalenbundel De vrouw in het maanlicht (1973), schreef liedjes als Op een onbewoond eiland (Kinderen voor Kinderen), Visite (Lenny Kuhr) en Laat me (Ramses Shaffy) 

3 januari: Phil Everly (74), Amerikaanse zanger, helft van zangduo The Everly Brothers, bekend om harmonieuze zang, zong combinatie van country en rock-‘n-roll, album Roots (1968) wordt gezien als klassieker die van grote invloed op countryrock is geweest, duo ging in 1973 uit elkaar, Phil liet tien jaar niets van zich horen tot in 1983 soloalbum uitkwam, broers Don en Phil traden daarna weer samen op

5 januari: Eusébio da Silva Ferriera (71), Portugese voetballegende, afkomstig uit Mozambique, speelde van 1960 tot 1975 voor Benfica, waarmee hij elf landstitels, vijf nationale bekers en in 1962 de Europa Cup 1 won, werd in 1966 derde met Portugal op WK in Engeland, was toen topschutter met negen goals, in 1965 Europees voetballer, won in 1968 en 1973 Gouden Schoen als Europees topscorer

11 januari: Ariel Sharon (85), Israëlische generaal en politicus, was premier van 2001 tot 2006, oogstte lof en kritiek voor gewaagde acties in bijvoorbeeld Grote Verzoendagoorlog (1973), beval in 1981 riskante militaire operatie in Libanon, stond toe dat honderden Palestijnen werden afgeslacht in vluchtelingenkampen, besloot als premier tot terugtrekking uit de Gazastrook, lag in coma sinds 2006

2 februari: Philip Seymour Hoffman (46), Amerikaanse acteur, kreeg in 2006 Oscar voor beste acteur voor rol van schrijver Truman Capote in film Capote, werd nog drie keer voor Oscar genomineerd, onder meer in 2013 voor rol in The Master, kreeg tientallen andere prijzen, waaronder Golden Globe en Bafta Award, speelde ook in A Most Wanted Man van Anton Corbijn, overleed aan overdosis heroïne

8 februari: Els Borst-Eilers (81), arts en oud-D66-politica, was minister van Volksgezondheid in kabinetten-Kok I en II (1994-2002), was vicepremier in tweede kabinet, leidde euthanasiewet en regeling voor donorcodicil door parlement, kreeg bij Bijlmerramp verwijt dat ze klachten van gedupeerden te lang had genegeerd, was in 1998 lijsttrekker D66, werd in 2012 minister van staat, kwam door misdrijf om, dader is nog niet opgespoord

10 februari: Shirley Temple (85), Amerikaans kindsterretje en diplomate, brak als 5-jarige door met rol in Stand up and Cheer (1933), waarin ze indruk maakte als zangeres en danseres, speelde ook in films als The Little Princess, stelde zich in 1968 als Republikein kandidaat voor Congreszetel, maar verloor, werd in 1969 ambassadeur bij VN, daarna werkte ze in Ghana en Tsjecho-Slowakije

14 februari: Ferry Hoogendijk (80), Nederlands journalist en politicus, werkte van 1962 tot 1985 bij Elseviers Weekblad en Elseviers Magazine, kwam in 1966 in hoofdredactie, was sinds 1975 algemeen hoofdredacteur, was in jaren 60 en 70 politiek commentator AVRO, zat van mei 2002 tot januari 2003 in Tweede Kamer voor Lijst Pim Fortuyn (LPF)

18 februari: Maria von Trapp (99), laatste overgebleven lid ‘Sound of Music’-familie, een na oudste dochter kapitein Georg von Trapp en eerste vrouw Agathe Whitehead, familie vluchtte in 1938 voor nazi’s uit Oostenrijk, vestigde zich in 1942 in Amerikaanse staat Vermont, musical Sound of Music is op leven familie gebaseerd

22 februari: Leo Vroman (98), dichter en bioloog, woonde grootste deel van zijn leven met vrouw Tineke in VS, debuteerde in 1946 met bundel Gedichten, schreef daarna nog tientallen bundels, die in 1985 werden samengebracht in Gedichten 1946-1984, in grillige poëzie was wetenschap nooit ver weg, kreeg in 1964 PC Hooft-prijs en in 1989 eredoctoraat in Groningen voor gehele oeuvre

28 februari: Hugo Brandt Corstius (78), wiskundige, auteur en woordkunstenaar, maakte als eerste poëzie met computerprogramma, schreef voor Vrij Nederland en de Volkskrant, publiceerde in 2002 boek Opperlands!, had diverse pseudoniemen, P.C. Hooft-prijs werd hem in 1984 geweigerd wegens harde kritiek op minister Onno Ruding, drie jaar later ontving hij de prijs wel

8 maart: Joan Ferrier (60), voorzitter Amsterdamse Stichting Herdenking Slavernijverleden 2013, was jaren directeur van E-Quality, kenniscentrum voor emancipatie, gezin en diversiteit, dochter van eerste Surinaamse president Johan Ferrier

15 maart: Cees Veerman (70), zanger/gitarist Volendamse band The Cats, was vooral in begintijd leadzanger van groep die hits had als Sure He ’s a Cat, Lea en One Way Wind, schreef ook nummers

17 maart: L’Wren Scott (49), modeontwerpster en sinds 2001 vriendin van Britse popster Mick Jagger, was voor carrière als ontwerpster fotomodel in onder meer Parijs, vestigde zich in jaren negentig als ontwerpster in Californië, pleegde zelfmoord

5 april: Jan Peter Schmittmann (57), Nederlandse bankier, werkte van 1983 tot eind 2009 bij ABN AMRO, van 2003 tot 2007 bestuursvoorzitter Nederlandse tak, bleef aan na overname ABN AMRO door bankenconsortium in 2007, vertrok na nationalisatie bank, doodde vrouw en dochter voor hij hand aan zichzelf sloeg

7 april: Frans van der Lugt (75), Nederlandse missionaris in Syrische stad Homs, woonde sinds 1976 in achtereenvolgens Aleppo, Damascus en, sinds 1993, Homs, bleef in centrum stad ondanks inname door opstandelingen tegen Assad en belegering door regeringsleger, werd uit huis gehaald en doodgeschoten

17 april: Gabriel García Márquez (87), Colombiaanse schrijver, kreeg in 1982 Nobelprijs voor Literatuur, vertegenwoordiger magisch realisme, dat mythe en werkelijkheid versmelt, bekendste werk was Honderd jaar eenzaamheid (1967), ander werk is Liefde in tijden van cholera (1985), geweld in Colombia speelde grote rol in werk

19 april: Mimi Kok (80), Nederlandse actrice, speelde komische en serieuze rollen, onder meer in tv-series Pension Hommeles en Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen mijnheer? en in films Blue Movie en Rooie Sien, was Gé Braadslee, vrouw van nachtclubeigenaar Waldo van Dungen, in serie Het is weer zo laat!

25 april: Tito Vilanova (45), Spaanse voetbaltrainer, werkte sinds 2007 bij Barcelona, eerst als assistent-trainer en vanaf 2012 als hoofdcoach, moest wegens speekselklierkanker functie in juli 2013 neerleggen, werd met Barcelona landskampioen in 2013

30 april: Bob Hoskins (71), Britse acteur, speelde in meer dan 60 films, begon als toneelspeler, speelde onder meer in The Long Good Friday (1980), Mona Lisa (1986) en Who Framed Roger Rabbit (1988), kreeg voor hoofdrol in Mona Lisa Oscarnominatie, was ook te zien in tv-series, zoals Pennies From Heaven van Dennis Potter

6 mei: Wil Albeda (88), Nederlandse econoom en CDA-politicus, minister van Sociale Zaken in eerste kabinet-Van Agt (1977-1981), bracht onder meer herziening Wet op Nederlandse ondernemingsraden tot stand, zat van 1966 tot 1977 voor ARP en van 1981 tot 1983 voor CDA in Eerste kamer, was na ministerschap hoogleraar in Rotterdam

6 mei: Cornelius Gurlitt (81), Duitse kunstverzamelaar, in 2011 vond douane in zijn appartement in München 1400 schilderijen, die zijn vader in nazitijd in bezit had gekregen, later werden in huis in Salzburg nog eens zestig werken gevonden, tekende in april overeenkomst om herkomst schilderijen te laten onderzoeken, schonk kunstwerken aan museum in Bern

15 mei: Jean-Luc Dehaene (73), Belgische christendemocratische politicus, was premier in twee regeringen van maart 1992 tot juli 1999, van 2004 tot 2009 lid Europees Parlement, verantwoordelijk voor meerdere staatshervormingen, geldt als architect federaal België, had bijnaam ‘loodgieter’ omdat hij alles kon repareren

18 mei: Wubbo Ockels (68), eerste Nederlandse ruimtevaarder, ging in 1985 ruimte in, was werkzaam op faculteit lucht- en ruimtevaart in Delft, richtte zich met verscheidene projecten, waaronder elektrische superbus en energiezuinig zeiljacht, op duurzame ontwikkeling economie

25 mei: Wojciech Jaruzelski (90), Poolse generaal en laatste communistische president Polen, was staatshoofd van 1985 tot 1990, kondigde als premier in december 1981 noodtoestand af om groeiende invloed vakbond Solidarnosc te breken, duizenden mensen werden gearresteerd, begon als president eind 1989 dialoog met oppositie

9 juni: Rik Mayall (56), Britse acteur en komiek, bekend van komische series The Young Ones en Bottom, overleefde in 1998 een ernstig ongeluk

7 juli : Edoeard Sjevardnadze (86), oud-Sovjetpoliticus en van 1995 tot eind 2003 president van Georgië, bestreed als minister van Binnenlandse Zaken in Georgië misdaad, was van 1985 tot eind 1990 en van augustus 1991 tot eind dat jaar minister van Buitenlandse Zaken Sovjet-Unie, gaf mede vorm aan perestrojkabeleid Michail Gorbatsjov, werkte mee aan Duitse hereniging in 1990

7 juli: Alfredo di Stéfano (88), Argentijnse voetballer, kwam in 1953 bij Real Madrid en bleef daar elf seizoenen, behaalde met club acht landstitels en in vijf achtereenvolgende jaren Europa Cup 1, in alle finales scoorde hij, begon loopbaan bij River Plate in Argentinië en speelde vier jaar in Colombia, was trainer van onder meer Valencia en Real Madrid, sinds 2000 erevoorzitter Real Madrid

8 juli: Menno Buch (62), Nederlandse programmamaker, maakte omstreden programma’s als Sex Voor De Buch en Sex Na De Buch, ook bekend van Buch in de bajes, broer van 2002 overleden schrijver en programmamaker Boudewijn Büch

17 juli: Joep Lange (59), Nederlandse aidsdeskundige, was sinds jaren tachtig betrokken bij aidsonderzoek, was onder meer hoofd Amsterdam Institute for Global Health and Development, werkte voor AMC en van 1992 tot 1995 bij WHO, zette cruciale proeven op voor behandeling met virusremmers, kwam om door vliegramp boven Oost-Oekraïne, op weg naar aidsconferentie Melbourne

29 juli: Sheik Umar Khan (39), arts en hoofdbestrijder ebolavirus in Sierra Leone, werd als nationale held beschouwd, stierf te midden van ebola-epidemie, dodelijke ziekte kostte in West-Afrikaanse landen Sierra Leone, Liberia en Guinee aan meer dan 6000 mensen het leven

7 augustus: Cristina Deutekom (82), Nederlandse operazangeres, kreeg internationale bekendheid met optreden in Staatsopera München in 1966, was befaamd door aria Koningin van de Nacht uit Die Zauberflöte van Mozart, stem had zeer groot bereik, zette in 1986 om gezondheidsredenen punt achter carrière, werkte met vele beroemde dirigenten en zangers

11 augustus: Robin Williams (63), Amerikaanse acteur en komiek, kreeg grote bekendheid door rol in serie Mork and Mindy (1978-1982), speelde in 1981 in Popeye eerste grote rol in speelfilm, kreeg Oscar voor beste mannelijke bijrol voor Good Will Hunting (1997), werd genomineerd voor Oscar voor spel in onder meer Dead Poets Society (1989) en The Fisher King (1991)

12 augustus: Lauren Bacall (89), Amerikaanse filmactrice, kreeg grote bekendheid door hoofdrol naast Humphrey Bogart in film To Have and To Have Not (1944), was van 1945 tot zijn dood in 1957 met Bogart getrouwd, speelde met Bogart ook in The Big Sleep (1946), The Dark Passage (1947) en Key Largo (1948), kreeg in 2009 ere-Oscar voor gehele oeuvre

Rond 19 augustus: James Foley (41), Amerikaanse fotojournalist, ervaren oorlogscorrespondent die vooral in Syrië, Afghanistan en Libië werkte, werd in november 2012 in Syrië ontvoerd, was eerste gijzelaar die door Islamitische Staat werd onthoofd, later volgden de Amerikaanse journalist Steven Sotloff, de Britse oud-militair David Haines, de Britse hulpverlener Alan Henning en de Amerikaanse hulpverlener Peter Kassig

23 augustus: Annefleur Kalvenhaar (20), Nederlandse mountainbikester en veldrijdster, regerend Europees kampioene veldrijden bij beloften, stierf na valpartij in Frankrijk

24 augustus: Richard Attenborough (90), Britse acteur en regisseur, speelde in film The Great Escape (1963) en debuteerde eind jaren zestig als regisseur met Oh! What a Lovely War, maakte in 1977 A Bridge Too Far over Slag om Arnhem, kreeg voor Gandhi (1982) acht Oscars, waaronder die voor beste regie, speelde als acteur in de kaskraker Jurassic Park (1993)

4 september: Joan Rivers (81), Amerikaanse comédienne, met typerende zware stem en ruig New Yorks accent, speelde aanvankelijk in kleine theaters en clubs in New York, kwam in jaren zestig in contact met talkshowpresentator Johnny Carson, was daarna vaste gast in programma Carson, had later ook eigen shows

4 september: Gerrit Kouwenaar (91), Nederlandse dichter, behoorde tot Vijftigers, groep experimentele dichters die Nederlandse vleugel Cobragroep vormde, publiceerde talrijke dichtbundels, waaronder Achter een woord (1953) en maakte vertalingen van toneelstukken van onder anderen Brecht en Pinter, kreeg in 1970 P.C. Hooft-prijs

12 september: Ian Paisley (88), Noord-Ierse dominee en politiek leider, in 1971 oprichter zeer antikatholieke Democratische Unionistische Partij (DUP), die vocht voor behoud Noord-Ierland binnen Verenigd Koninkrijk, partij won in 2007 verkiezingen, waarna hij premier werd, trad jaar later af, zat in jaren zestig twee keer in gevangenis

4 oktober: Jean-Claude Duvalier (63), van 1971 tot en met 1986 dictator Haïti, stond bekend om hard beleid en spilzucht, werd in 1986 na revolte afgezet, woonde 25 jaar in ballingschap in Frankrijk, keerde in 2011 in Haïti terug waar hij werd aangeklaagd voor misdaden tijdens zijn bewind

21 oktober: Seth Gaaikema (75), Nederlandse cabaretier en vertaler van musicals, maakte naam toen hij als student Nederlands musical My Fair Lady vertaalde, vertaalde ook onder meer Les Misérables en The Phantom of the Opera, kwam vanaf 1967 met conférences, kreeg in 1984 lovende kritieken voor voorstelling De wereld is stapelgek, nu wij nog

27 november: Phillip Hughes (25), Australische cricketinternational, speelde 26 testwedstrijden voor Australië, raakte in coma nadat hij tijdens wedstrijd bal in zijn gezicht had gekregen

5 december: Koningin Fabiola (86), Belgische koningin van Spaanse afkomst, trouwde in 1960 met in 1993 overleden koning Boudewijn, huwelijk bleef kinderloos, zeer vroom katholiek, actief op sociaal en cultureel vlak, schreef bundeltje sprookjes.

Anp