(Foto: U.S. Navy/National Archive via www.navsource.org)
U hebt voldoende knalwerk achter uw kiezen dus we beginnen het jaar bescheiden bewapend. Met een wat minder bekend vliegtuig. Een uit vijf eigenlijk. Vijf eenmotorige ‘slingshot warbirds‘ op drijvers die in de Tweede Wereldoorlog onder meer vanaf Amerikaanse schepen opereerden. Slagschepen en kruisers hadden ze zelfs standaard aan boord. Hun voornaamste taak was verkenning, maar als er niets anders voorhanden was, deden ze alles. Van het zoeken naar U-boten tot het dirigeren van scheepsgeschut tijdens landingsoperaties. Daarnaast waren ze een reddende engel voor ronddobberende overlevenden van getorpedeerde schepen of neergeschoten vliegtuigen. De Vought OS2U Kingfisher was met 1519 stuks de meest geproduceerde van het vijftal. De elegantste ook. Zeker in vergelijking met de nog dubbelvleugelende collega’s J2F Duck en Curtiss SOC Seagull.
De vierde was een mislukking. Deze Curtiss SO3 Seamew, geïntroduceerd in 1942, werd al voor het eind van de oorlog uit dienst genomen. Het vijfde toestel kwam haast te laat. Pas in juni 1945 onderging de Curtiss SC Seahawk haar vuurdoop. Toch werden er nog 577 gebouwd om oudere typen te vervangen. Waaronder de Kingfisher, koosnaam ‘the Bug’. De geheel metalen Kingfisher vloog voor het eerst in 1938 en werd in augustus 1940 bij de Amerikaanse marine in dienst genomen. Zoals gebruikelijk werd de complexe typeaanduiding al spoedig verbasterd en stond OS2U voor ‘Old Slow and Ugly’*. Oud was de Kingfisher in 1940 echter nog niet. Slow? De top van 264 km/u was inderdaad traag, maar langzaam vliegen was haar specialiteit. Dankzij de zeer efficiënte flaps en ailerons, in combinatie met spoilers op de bovenvleugel voor besturing bij lage snelheden, bleef het toestel tot de stall goed controleerbaar. En, is ze echt lelijk?
(Foto: www.navsource.org)
Voor WOI ace ‘Eddie’ Rickenbacker en zijn gezelschap was ze in 1942 het mooiste wat ze ooit zagen. De B-17D waar ze in zaten moest een noodlanding maken op zee. Na ruim drie weken dreven ze in de buurt van de atoll Nukufetau toen een Kingfisher ze spotte. Veel ruimte heeft de Kingfisher niet, maar al taxiënd wist ze de overlevenden in veiligheid te sleuren na een tocht van 64 kilometer door slecht weer.
Om ze vanaf schepen te lanceren, waar slagschepen en kruisers meestal twee katapults voor op het achterdek hadden, kwam flink vuurwerk aan te pas. De aandrijflading van een 8 inch granaat werd in een cilinderkamer afgeschoten. De zuiger hierin dreef de katapulttrolley op de lanceerrail aan. Zelf kon de Kingfisher ook het nodige explosieve meevoeren, met twee 325 ponds dieptebommen als zwaarste middelen. Minder hard knallen deden de twee Browning .30 machinegeweren waarvan er één draaibaar achterin door de waarnemer werd bediend.
(Foto: www.navsource.org)
Naast de drijveruitvoeringen waren er honderden actief aan land. Het toestel kon zowel met een wiel- als drijveronderstel worden uitgerust. Zo zagen landversies bijvoorbeeld dienst bij de Amerikaanse mariniers, waar het eveneens een alleskunner werd. Behalve de Amerikanen namen ook de Britten en Australiërs het vliegtuig in gebruik. Veelal als lestoestel. Aankomende vliegbootpiloten in Australië begonnen soms op Kingfishers die oorspronkelijk besteld waren door Nederland voor dienst in Indië. Daar konden ze vanwege de Japanse invasie niet meer geleverd worden, dus werden ze in Australië gebruikt. Tot na de oorlog zelfs.
(Foto: www.navsource.org)
De meeste Kingfishers werden echter na 1945 gesloopt of achtergelaten op eilanden in de Pacific. Een paar dozijn vlogen tot in de vijftiger jaren in Zuid-Amerikaanse kleuren. Vier in Cubaanse zagen Castro in 1959 nog aan de macht komen. In de VS zelf was het ironisch genoeg de oude J2F Duck tweedekker (een vervolgversie van de JF-serie uit 1933) die de langste adem had. De US Airforce nam er in 1948 nog vijf van de Navy over om er in Alaska een reddingseenheid mee uit te rusten. Niet slecht voor de échte ‘Old Slow and Ugly’ van dit vijftal ‘slingshot warbirds’.
Meer informatie en foto’s bij www.navsource.org.
(* Het had erger gekund. De Curtiss SB2C Helldiver ging als ‘Son of a Bitch Second Class’ door het leven)
