Bijzondere samenloop: in de dagen voor de dood van Charles Aznavour herlas ik Les fantômes du chapelier (De spoken van de hoedenmaker). Van tijd tot tijd herlees ik deze roman uit 1948 van Georges Simenon, vooral vanwege de sfeervolle beschrijvingen van de regen. Een hoedenmaker in de Franse kustplaats La Rochelle wurgt oude dames en de enige die weet wie de wurger is, is de kleine Armeense kleermaker Kachoudas, die op driekwart van de roman aan een acute ziekte overlijdt. De roman werd verfilmd door Claude Chabrol en Aznavour speelde de rol van Kachoudas. Tijdens het lezen vroeg ik me af hoe het met hem ging. Hij was oud, ja, maar leek relatief gezond en trad nog geregeld op. Ik ging ervan uit dat hij nog geruime tijd voor ons gespaard zou blijven. Niet, dus.
Naarmate hij groter werd, werd zijn naam korter. Hij begon in 1924 aan het leven als Chahnour Aznavourian, kind van Armeense ouders die na de genocide door Turkije naar Amerika wilden emigreren, maar in Parijs bleven hangen. Zijn vader Micha en moeder Knar openden een restaurant, gespecialiseerd in de Kaukasische keuken, en toen dat failliet ging een café. In de helaas slordig uitgegeven roman Missak van Didier Daeninckx over de Frans-Armeense verzetsstrijder Missak Manouchian wordt gememoreerd dat Micha en Knar actief waren in het verzet en Joden lieten onderduiken. In april dit jaar ondertekende Aznavour een petitie tegen het nieuwe, veelal islamitisch geïnspireerde antisemitisme in Frankrijk.
Chahnour Aznavourian begon op negenjarige leeftijd als acteur en kortte zijn volledige naam in tot Charles Aznavour. Op het hoogtepunt van zijn zangcarrière, in de jaren ’60 en ’70, kreeg hij de koosnaam Aznave. En nu noemen Franse rappers hem Azna. Ze herkennen zijn authenticiteit. Kery James en Grand Corps Malade namen nummers met hem op; vele anderen, onder wie Dr. Dre, sampleden hem. Diverse rappers brachten na zijn dood hommages aan hem.
Op zijn beurt stond de Napoleon – want klein maar groot – van het Franse chanson open voor de jonge rappers en begreep als immigrantenkind hun universum. In 2008 nam hij het nummer Moi je vis en banlieue op.
“Nos voisins sont des gens de toutes origines
Des Yougos, des Reubeus, de Blacks et des Gitans
On y rencontre tout, la beauté, la vermine
Petits dealers futés et sérieux étudiants”
Tijdens een optreden met Kery James zei Aznavour: ” De rappers en slammers schrijven een geweldig Frans. Men denkt dat deze jongeren het chanson niet kennen. Integendeel, ze kennen het heel goed. Maar ze willen zich op een andere manier uitdrukken. Er is momenteel een bloeiperiode van schrijvers, vertolkers en componisten van rap en slam.” In een interview met Le Parisien uit 2008 zei hij: ” Het Franse chanson bestaat uit tekst. We hebben dus mensen nodig die teksten kunnen maken. De rap moet variatie in zijn onderwerpen aanbrengen en ook andere dingen bezingen dan opstand en protest.”
Het onderwerp van Charles Aznavour was de liefde. Hij is drie keer getrouwd. Dat wil dus zeggen dat het twee keer is misgegaan. Aznavour is groot omdat hij niet alleen de successen, maar ook de mislukkingen in de liefde bezingt, zoals in het weergaloze Me voilà seul.
https://www.youtube.com/watch?v=MjQAKqMQwVg
