Om de handelsrelatie met Saoedi-Arabië te redden stuurde de Nederlandse regering in 2014 nog minister Timmermans van Buitenlandse Zaken naar Riyad. Geert Wilders had de Saoedi’s beledigd met een sticker. Een topambtenaar was de minister al voorgegaan. De situatie was ernstig, er stonden miljarden op het spel.
Deze week staan er opnieuw miljarden op het spel. Wegens de brute moord op de Saoedische columnist Jamal Khashoggi heeft het kabinet de handelsmissie van minister Kaag naar Saoedi-Arabië afgeblazen en verschijnt minister Hoekstra van Financiën niet op de grote investeerdersconferentie in Riyad.
Dat kan niet alleen schadelijk zijn voor de huidige handel met Saoedi-Arabië, ook voor de toekomst kan het ‘t Nederlandse bedrijfsleven een paar mooie opdrachten kosten.
De vloer van het Ritz Carlton Hotel in Riyad ligt deze week namelijk bezaaid met zakelijke kansen. Ook voor Nederlandse ondernemers. Zo moeten zes (!) nieuwe havens worden gebouwd. Nederlanders bouwen en baggeren graag.
De moord op Khashoggi heeft geleid tot meer afzeggingen en dat maakt de kans op mooie opdrachten groter voor iedereen die deze week wel in Riyad is. Gaan kost aanzien, wegblijven kost geld.
Over de moord en de opdrachtgevers giert de verontwaardiging al drie weken tot in elke uithoek. De hele wereld heeft gezien hoe Jamal Khashoggi – bij het binnengaan van het Saoedische consulaat in Istanboel – zijn marteldood tegemoet liep.
De regie van het nieuws erover is in handen van de Turkse president Erdogan. Hij doseert de berichten, de videobeelden en de stoffelijke resten. Regie over de media is zijn dagelijkse werk. De wereldpers hangt aan z’n lippen.
De moord op de columnist dient ook al drie weken andermans agenda. Leden van de anti-Trump lobby proberen het lijk op het bord van de Amerikaanse president te leggen. Anderen zien de moord als kans om eindelijk weer eens gezamenlijk op te trekken. En voor Erdogan is de moord bij uitstek de gelegenheid om zijn grote rivaal in de regio langdurig voor schut te zetten en de VS, de EU en iedereen in het Midden-Oosten tegen elkaar uit te spelen.
Zo zit er voor iedereen wat in, al is de prijs voor de Saoedi’s al hoger dan zij ooit voor mogelijk hielden.
De verontwaardiging over de moord op Jamal Khashoggi is terecht, maar de omvang ervan is buiten elke proportie. Europa en Amerika zijn in rep en roer over de dood van één Saoedische staatsburger. Mishandeld, vermoord en in stukken gesneden op het terrein van het consulaat.
Maar iedereen die zijn ogen en oren een beetje gebruikt, weet dat er op het grondgebied van Saoedi-Arabië elke dag staatsburgers worden mishandeld vermoord en aan stukken gesneden.
Voor wie ze lezen wil zijn er stapels getuigenissen en verslagen over hoe het Saoedische regime omgaat met mensenrechten. Volgens een rapport van Amnesty International is er elke twee dagen een executie. Vaak uitgevoerd op openbare plekken, zoals pleinen of drukke straten. Bekentenissen worden onder hoge druk en zonder advocaat afgedwongen.
Martelingen in gevangenissen, het schrikbewind van de religieuze politie, vrouwen als tweederangs burgers. De pers staat onder strenge censuur. Niks politieke partijen en vakbonden. Geen vrijheid van godsdienst.
Op afvalligheid en homoseksualiteit staat de doodstraf. Arrestaties zijn aan de orde van de dag. Een oneerlijk proces volgt en daarna niet zelden de terechtstelling.
Dit is de praktijk van alle dag in het land dat nota bene voorzitter is van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties. Welke landen hebben daar ooit bezwaar tegen gemaakt?
Duizenden gingen Khashoggi voor, maar niet één was de verontwaardiging waard van de mensen die zich nu zo geschokt tonen over de moord in het consulaat.
Opeens is Saoedi-Arabië uit de gratie. Het werd tijd. De opstelling van het kabinet gaat opdrachten en inkomsten schelen. Het zou mooi zijn als het ook iets oplevert.
Zoals het einde van die onderdanige rol tegenover de Saoedi’s. Laat het lef opleveren hen aan te spreken op hun weerzinwekkende omgang met de eigen burgers en die in Jemen. Laat dit ook het einde zijn van de Saoedische miljoenen voor Nederlandse moskeeën, bedoeld voor de herinvoering van de Middeleeuwen. En laat het Nederlandse ministers beseffen dat zij de barbaren nooit meer excuses aanbieden voor een Nederlandse volksvertegenwoordiger.
Deze column werd eerder gepubliceerd op RTLZ.nl.
