“Zionistische honden!” en “Moderne Hitlers!” klonk het op het Rotterdamse Schouwburgplein. De agressieve speech van rapper Appa kon op veel gejuich en applaus rekenen. Hij speelde een thuiswedstrijd: ook in Amsterdam had Appa de ruimte gekregen op “de zionisten” te schelden. Toen hij vervolgens bij een andere Gaza-demonstratie niet werd uitgenodigd, kwam dat de organisatie meteen op forse kritiek te staan.
Deze zomer vonden op verschillende plaatsen demonstraties plaats voor Gaza en tegen Israël. Het Israëlische offensief tegen de Palestijnen had grote groepen burgers kwaad en moedeloos gemaakt. Het culmineerde in meerdere demonstraties, waarna het fenomeen een stille dood stierf. Hoewel de organisatoren eerder hadden gemeld te blijven demonstreren totdat de Palestijnen vrij waren, lukte het ze niet het momentum van deze zomer vast te houden.
Gaza-demonstraties waren vooral een vorm van allochtoon en islamitisch protest. De gescheiden werelden in Nederland werden meteen duidelijk: veel Gaza-demonstranten hadden weinig boodschap aan discussie of kritische vragen van journalisten of andere buitenstaanders en wilden in het Turks of Arabisch demonstreren. Het leverde al met al beelden op die vooral de PVV in de kaart speelden en die derden niet van de Palestijnse zaak konden overtuigen, al was het maar vanwege de taalproblemen.
Gaza-demonstranten waren een belangrijk kenmerk van de Nederlandse politieke cultuur vergeten: gematigdheid wordt meer gewaardeerd dan extremisme, terwijl de demonstraties tegen Israël vooral dat laatste lieten zien. Ook het bedreigen van bloggers droeg niet bij aan het beeld dat er met de demonstranten te praten viel. Hoewel op manifestaties van het CIDI en van christenen ook wel wat aan te merken was, begrepen zij die informele regels beter.
In Nederland hebben discussie en dialoog afgedaan en willen veel burgers gewoonweg iets roepen. Gaza-demonstraties waren daar geen uitzondering op. De demonstranten hadden geen zin anderen te overtuigen, maar de toehoorders wilden ook niet overtuigd worden. Zij ‘wisten’ al dat de demonstraties antisemitisch waren. Of dat klopte, maakte eigenlijk niet uit. Zo stonden twee schijnbaar onweerlegbare beelden tegenover elkaar: Gaza-demonstranten die riepen dat de media partijdig waren en tegenstanders die riepen dat het de demonstranten om Jodenhaat te doen was.
Maar ook hier maakten de Gaza-demonstranten een inschattingsfout: in Nederland bestaat nog steeds meer afkeer van Jodenhaat dan van partijdige media en dus stonden de demonstranten meteen op achterstand. Het feit dat maar weinig demonstranten bereid waren expliciet afstand te nemen van antisemitisme, was voor buitenstaanders veel onthullender dan enkele al dan niet vooringenomen journalisten. Zolang demonstranten uit allochtone of islamitische hoek zich te weinig rekenschap geven van de informele regels die hun toeschouwers hen opleggen, zullen ze in hun eigen voet blijven schieten en niet begrepen of gehoord worden.
Voorspelling voor 2015: islamitische demonstraties zullen Wilders voorlopig in de kaart blijven spelen.
Chris Aalberts blikt in vijf afleveringen terug op 2014, maar ook vooruit.
