Speciaal aanklager Robert Mueller heeft geconcludeerd dat er geen sprake is geweest van collusion tussen Donald Trump en Rusland tijdens de campagne voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016. Allerlei niet onderbouwde speculaties over samenspanning – zoals ook in Nederland geuit door commentatoren als Arend-Jan Boekestein en Paul Brill – kunnen daarmee de prullenbak in. Zijn we hiermee af van Russiagate? Nee, want voor de Democraten is deze Convenient Untruth inmiddels de kern van hun politieke boodschap. Dom, want alleen Trump profiteert van het verder uitspinnen van deze saga.
De term ‘collusion’ is natuurlijk een eufemisme. Russiagate is exact dat waar verstandige media van zeggen te gruwen: een samenzweringstheorie. En wat voor één: de president van de VS is een agent van Poetin! Een scenarioschrijver in Hollywood zou bij zo’n plot denken: ‘zal mijn publiek dit wel geloven’? Zo niet delen van de Amerikaanse en Europese media. Men wil het geloven. Trump deugt immers niet. Het moet waar zijn. Hoe is anders te verklaren dat Hillary Clinton de presidentsverkiezingen heeft verloren?
Mueller heeft na twee jaar spitten en getuigen onder druk zetten bewijs gevonden van liegen en gerommel in de marge door mensen uit de Trump campagne, zoals Michael Flynn, Michael Cohen en Paul Manafort. Maar allemaal zaken die niet zijn gerelateerd aan Rusland en in het politieke bedrijf wel vaker voorkomen. Als je – pakweg – de VVD twee jaar lang door justitie laat onderzoeken vind je ook vast wel wat. Belemmering van de rechtsgang door Trump is volgens Mueller mogelijk nog aan de orde, maar die belemmering heeft niets met Rusland te maken. Er is – kortom – momenteel net zoveel bewijs voor collusion door Trump als voor de theorie dat George Bush de opdrachtgever achter 9/11 is, namelijk geen.
In 2016 noemden de democraten het een groot gevaar dat Donald Trump de uitslag van de verkiezingen niet zou accepteren of Hillary Clinton zou gaan vervolgen. Vervolgens hebben ze zelf twee jaar lang geprobeerd de verkiezingsuitslag terug te draaien en Trump te vervolgen. Het is voortbouwen op slechte voorbeelden uit het verleden: de impeachmentprocedure tegen Bill Clinton vanwege de affaire met Monica Lewinski en de rechtszaken in 2000 rond de verkiezingsuitslag in Florida, die George W. Bush aan de macht brachten. Presidentskandidaten die elkaar via rechtszaken uit het zadel willen duwen: het is degeneratie van de politieke cultuur.
Russiagate heeft – net als het referendum over Brexit – de potentie een democratische samenleving permanent te splijten in twee oorlogszuchtige kampen. Wie distantie en nuance betracht krijgt ‘verrader’ naar zijn hoofd geslingerd. Tegengesteld bewijs toelaten staat gelijk aan heulen met de vijand. De Democraten spelen met vuur als ze op deze weg door gaan, want in de handen van fanatici van beide zijden kan Russiagate uitgroeien tot een 21ste eeuwse dolkstootlegende.
En waarom? Alsof Trump niet op de inhoud zou zijn te bestrijden. Alleen al Trump’s weigering inzage te geven in zijn zakelijke belangen is een politieke doodzonde. Trump belazert zijn minder vermogende kiezers grotelijks. Laat de Democraten zich concentreren op issues als inkomen, immigratie en gezondheidszorg en weer contact gaan maken met hun potentiële kiezers. Waarom blijven doorgaan over Rusland, nu Trump tijdens de presidentscampagne voor 2020 ‘No Collusion!’ kan roepen en tweeten
Wat is de erfenis van Russiagate voor de media? De media in de VS brachten twee jaar lang een politieke vorm van Pro-Wrestling tussen Trump en de Democraten. Russiagate was gewoon business, zowel voor het republikeinse FOX als voor de progressievere nieuwszenders CNN en NSMBC – een garantie voor ratings en clicks. Vasthoudende progressieve journalisten als Glenn Greenwald, Matt Taibbi en Aaron Maté hebben twee jaar lang feiten gecontroleerd en wilde claims doorgeprikt. Ze ontvingen van hun collega’s hoon en verdachtmakingen. Een poseur als Luke Harding van The Guardian – die een ontmoeting tussen Paul Manafort en Julian Assange bij elkaar verzon – werd door zijn collega’s juist opzichtig geprezen .
Wikileaks wordt nog altijd verweten dat het – volgens de FBI door Rusland gehackte – emails van de DNC publiceerde, alsof Wikileaks in campagnetijd verplicht was Hillary Clinton te ontzien. Wikileaks bracht ons echte scoops over machtsmisbruik van de Amerikaanse regering en de Amerikaanse inlichtingendiensten. Gebaseerd op verhalen van echte klokkenluiders zoals Chelsea Manning en Edward Snowden, die daarvoor gevangenisstraf riskeerden.
Natuurlijk bestaat theoretisch nog de mogelijkheid dat Trump binnenkort alsnog spontaan schuld bekent, zoals theoretisch ook de mogelijkheid bestaat dat de CIA een persbericht uitstuurt met de mededeling president Kennedy te hebben vermoord. Zonder zo’n deus-ex-machina eindigt Russiagate echter op hetzelfde fabeltjeskerkhof als de weapons of mass destruction van George W. Bush. Ook in die casus maakten delen van de media zich ongeloofwaardig door de Amerikaanse inlichtingsdiensten op hun woord te geloven en riepen ook in Nederland commentatoren – opvallend vaak dezelfde als bij Russiagate – hijgerig dat ‘het bewijs was geleverd’. En ook nu hoeven we vast niet op rectificaties te rekenen.
