Het Europees Parlement gaat woensdag stemmen over een tekst die dicht bij het beloven van Gibraltar aan Spanje is. De tekst is bedacht door de Raad van Ministers, waaronder de Nederlandse. Het Europees Parlement heeft zich verzet maar durft verder verzet niet meer aan want als de tekst niet wordt aangenomen morgen, zullen de Britten een visum moeten gaan aanvragen voor de EU. En dat betekent dat gedurende twee weken het personenverkeer stilligt.
Dit is wel een van de meest beschamende vertoningen die ik ooit in het Europees Parlement heb gezien. En ik heb scheldpartijen, verdachtmakingen, vervalste stemmingen, microfoon dichtdraaien wegens foute mening, het niet informeren van de oppositie over stemmingen allemaal al meegemaakt.
Maandagmiddag werd de rapporteur (degene die namens het EP onderhandelt met de Raad over wetsvoorstellen) van de brexitvoorstellen gewipt door de christendemocraten en sociaaldemocraten omdat hij een Engelsman is en weigerde de positie van Gibraltar ter discussie te stellen. Het betreft Claude Moraes, een Labourman.
In het kort: als het Verenigd Koninkrijk vertrekt zal er gedurende een tijdje onderhandeld worden over een vrijhandelsverdrag of iets dergelijks, maximaal twee jaar. In die tijd moeten de bedrijven en inwoners van het VK en in de EU wel gewoon kunnen reizen en handelen. Daarvoor zijn een stuk of 15 wetsvoorstellen opgesteld en ondertussen is het meeste ook aangenomen. Op tafel ligt nog wel een voorstel om het VK na hun vertrek op te nemen op een lijst met landen waarvan de inwoners geen visum nodig hebben. Het Europees Parlement was snel klaar met die tekst want er hoefde niet meer in te staan dan: na de brexit wordt het VK toegevoegd aan de lijst met landen die geen visum nodig hebben, als het VK ook voor de EU-landen geen visum vraagt. Die tekst werd aangenomen en omdat het een potentieel politiek verhaal is, werd door de coördinatoren (het presidium van in dit geval de parlementaire justitiecommissie waarvan ik lid ben) besloten om de voorzitter als neutrale figuur rapporteur te maken, en daarmee ook voorzitter van het overleg tussen Raad en EP.
Vervolgens kwamen de Raad en de rapporteur en de schaduwrapporteurs (van iedere politiek groep in het EP één, ik was er bij) bijeen om de uiteindelijke wetstekst af te stemmen. De Raad wilde plotseling expliciet opnemen dat Gibraltar geen onderdeel van het VK is maar een kolonie, dat er in overeenstemming met VN-resoluties moet worden gedekoloniseerd en dat de positie van Gibraltar nu controversieel is. Dat had niets met het onderwerp te maken en was voor iedereen in het EP onacceptabel, behalve de Spaanse leden. De Raad wilde geen enkel alternatief tekstvoorstel accepteren en in een maand tijd werden vijf vergaderingen na een paar minuten weer afgeblazen. Ondertussen werden de Spaanse leden steeds bozer omdat de rapporteur en de schaduwrapporteurs, waaronder ik, niet accepteerden dat het VK de kolonie Gibraltar moet opgeven. De Spanjaarden eisten het vertrek van de rapporteur omdat hij als Engelsman natuurlijk niet toegeeflijk was. Dat is niet waar, hij was volkomen duidelijk in het uitventen van de positie van het EP, mede namens de schaduwrapporteurs.
De nieuwe voorzitter bleek vanochtend neutraal. Voor de zesde keer werd door ons een alternatief tekstvoorstel aangedragen. Dat werd zonder discussie door de Raad van tafel geveegd. De voorzitter vroeg nog af de Raad zich realiseerde dat de Britten nu zullen beseffen dat dit de reden is waarom er een Brexit is? Ja, dat was bekend, en was verder prima.
Ik heb gedurende dit proces vier keer minister Stef Blok en de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland gebeld en gesproken om aan te kaarten dat dit Gibraltarverhaal gevaarlijk is. Ondanks toezeggingen ben ik nooit teruggebeld. Binnenskamers is mij verteld dat alle lidstaten zich realiseren dat de Britten vertrekken, maar dat de Spanjaarden blijven. Daarmee heeft Nederland zich achter de positie van Spanje geschaard. De Raad bevestigde dit vanochtend: alle 27 overblijvende landen staan achter deze positie.
Fijn, zo’n kabinet. Die weten waar hun loyaliteit ligt en waar hun boterham gesmeerd wordt. Ze waren ook al zo’n steun toen de Spaanse politie bejaarden in elkaar knuppelde omdat ze wilden stemmen voor onafhankelijkheid van Catalonië.
