Afgelopen nacht werd een afspraak gemaakt over verder uitstel van de Brexit: de datum van de keuze tussen het Withdrawal Agreement dan wel een No Deal gaat naar 31 oktober met optie tot verdere verlenging, onder voorwaarde dat het VK op geen enkele wijze met de oppositie meestemt op weg naar een ever closer union.
De consequenties zijn in het kort dat het VK kostbare verkiezingen moet organiseren voor het Europees Parlement, dat de contributie van anderhalf miljard per maand doorloopt, dat het VK moet wachten met het verminderen van de door de EU veroorzaakte administratieve lastendruk die voor het VK op 33 miljard per jaar wordt geschat, en dat er geen enkele oplossing is voor het probleem dat de EU blijft eisen dat Noord-Ierland permanent in de (douane-)Unie blijft.
Artikel 50 is nu twee keer uitgesteld. Dat is illegaal, in strijd met het Verdrag van Lissabon dat door de nationale parlementen is aangenomen. Daar staat precies in hoe artikel 50 werkt. Hoe kan het dat regeringsleiders zich daar niets van hoeven aantrekken? Het was al absurd dat het Europees Hof van Justitie besloot dat het VK de aanvraag voor de Brexit tijdens het proces weer kon intrekken. Dat staat helemaal nergens. Is ter plekke verzonnen.
Het Verdrag stelt dat de lidstaten gelijkwaardig zijn. Daar hebben de regeringsleiders zich niets van aangetrokken. De afspraak dat de Britten de besluitvorming in de EU niet mogen ‘hinderen’ tijdens dit nieuwe uitstel is in strijd met het Verdrag. Ze krijgen ook geen Commissaris meer in de Europese Commissie. Dat is in strijd met het Verdrag. Ook is afgesproken dat de EU-27 het VK mogen uitsluiten van besprekingen, ook over andere zaken dan de Brexit. Ook dat is in strijd met het Verdrag. Je bent lid of je bent het niet.
Het lijkt erop dat het nieuwe Europese Parlement eerst gekozen moet gaan worden onder de oude regels, en dat er dan na 1 november een nieuwe zetelverdeling wordt gemaakt op basis van de verkiezingsuitslag. De Britse zetels worden dan verdeeld onder de andere landen. Er is echter geen enkele regeling waardoor de Britse parlementariërs hun mandaat verliezen. Worden ze gewoon doorbetaald, maar hebben ze geen stoel en geen stemrecht? Op grond van wat? Is niet over nagedacht.
Is er met deze afspraak iets veranderd? Nee, de EU blijft vasthouden aan de onmogelijke eis dat Noord-Ierland onderdeel blijft van de structuur van de EU. Daardoor kan het VK nooit op eigen houtje vrijhandelsverdragen afsluiten met landen buiten de EU waaronder het eigen Gemenebest. Dat is onderdeel van het terugtrekkingsakkoord dat May heeft gesloten en dat nu drie keer is verworpen in het Lagerhuis. De EU is hier echter tevreden over, er wordt niet opnieuw onderhandeld. Bovendien ligt ook de eis op tafel dat een toekomstig handelsakkoord tussen het VK en de EU ook alle betalingen omvat waar de EU meent recht op te hebben. Dat gaat tientallen miljarden kosten.
Dus, samenvattend, oplopende rekeningen, geen zeggenschap, geen andere deal, en een onmogelijke positie voor de nieuwe Britse parlementariërs. Onze minister-president Mark Rutte (VVD, groep Guy Verhofstadt) verwoordde zijn steun hiervoor als volgt: ‘Zo kan de EU verder’.
De vraag is alleen: verder waarheen?
