Nederland is totaal niet voorbereid op een aanval met gifgas, zoals de vergiftiging van een Russische dissident vorig jaar in het Britse Salisbury. Daarvoor waarschuwt Henk Geveke, directeur van TNO Defensie & Veiligheid. Dat is de defensietak van het onderzoeksinstituut TNO.
Het grote probleem, zegt Geveke, is dat niemand weet wie wat moet doen. De overheid niet, maar ook bijvoorbeeld de politie, de brandweer en de ambulancediensten niet. TNO zelf kan vaststellen welk gas is gebruikt en hoe groot het gevaar is. “Maar stel dat je ons midden in de nacht probeert te bereiken. Wij zijn dan dicht. En als het toch lukt, is er niks geregeld over hoe je de kennis dan moet verspreiden. Daar maak ik me zorgen over.”
Bijkomend probleem is dat je niet meteen weet waar zo’n vergiftiging vandaan komt, terwijl de tijd dringt. “Stel dat het een bankje in een park is. Daar lopen allemaal mensen langs. Als je geen gif ziet en het niet ruikt, weet je niet waar het ligt. Daar moet je detectiemiddelen voor ontwikkelen. Dat kost heel veel geld.” Het speelt niet alleen in Nederland, benadrukt hij, “alle landen worstelen met hetzelfde probleem.”
Het is niet zo dat Nederland helemaal geen voorzieningen heeft, benadrukt TNO. Zo heeft Defensie een speciale vrachtwagen die tijdens het rijden de lucht kan meten, op zoek naar giftige stoffen. De bemanning zit veilig binnen. In de truck zit ook een robot die kan worden ingezet. Het voertuig is mede door TNO ontwikkeld.
TNO heeft een belangrijk laboratorium in Den Haag, niet ver van knooppunt Prins Clausplein. Daar worden onder meer explosieven getest. Het complex is de afgelopen jaren uitgebreid. De nieuwbouw wordt donderdag feestelijk geopend door minister van Defensie Ank Bijleveld. TNO heeft ook een vestiging in Rijswijk, waar chemische, biologische en nucleaire middelen worden getest. Het is de bedoeling dat dit onderzoek op den duur ook naar Den Haag verhuist.
Geveke benadrukt dat hij niet weet hoe de aanpak zou moeten worden geregeld. “Ik weet het antwoord niet, ik ben geen politicus. Maar dat kan de overheid toch organiseren? Wij waren onder de indruk van hoe de Britten het hebben aangepakt.”
Dissident Sergej Skripal en zijn dochter werden vergiftigd met novitsjok, een zenuwgas dat in de Sovjet-Unie is ontwikkeld. Ze werden ernstig ziek, maar overleefden. Een man en een vrouw die kilometers verderop woonden, kwamen ook in aanraking met novitsjok, waarschijnlijk onbedoeld en per ongeluk. De vrouw overleed, de man overleefde.
(ANP)
