Op de dag van de terroristische aanslag in Parijs bezocht ik een theater in New Delhi, waar een aantal jonge meisjes bezig was met de repetities voor een eigen interpretatie van een drama van Shakespeare, waarin het Hindoeïstische kastenstelsel – een racistische leer – flink op de hak zou worden genomen. Er werd veel plezier gemaakt en veel gelachen, dat stopte toen ik vroeg of ze dit stuk ook buiten dit bescheiden theater gingen opvoeren. Daarvoor was het onderwerp te gevoelig en waren de meisjes te bang. Zeker sinds het aantreden van premier Modi, die van India een ‘Hindustan’ wil maken, waar weinig plaats is voor andere religies en nog minder ruimte voor kritiek op het Hindoeïsme.
Dit kleine theater is opgericht door Sudhanva Deshpande, naast zijn boekwinkeltje, aan een plein in een van de vele illegale betonwijken in New Delhi, waarin de miljoenen arme gezinnen zijn ondergebracht die in deze grote stad hun geluk komen beproeven. Deshpande is een Indiase acteur en schrijver, uitgever en boekverkoper en actief in de linkse politieke beweging in New Delhi. Zijn theater is vernoemd naar Safdar Hashmi, een theatermaker die jarenlang toneel maakte op straat, tegen de religieus geïnspireerde tweedelig in de Indiase samenleving. Totdat hij door ordetroepen van de Congres Partij – die toen aan de macht was – werd vermoord.
Theater Safdar Hashmi ligt aan een druk plein, dat net als de meeste buitenwijken van New Delhi vooral bestaat uit zand en stenen. Daar koos die middag een jonge danser een vlak stuk zand als toneel en toonde hij een paar honderd buurtbewoners een mengeling van klassiek ballet en moderne dans, met behulp van een stoel en begeleid door een violist. Het was misschien geen Nederlands Danstheater, maar wel vol overtuiging en met veel trots gebracht. Deze jongen was de middelmaat ontstegen en wilde dat iedereen laten zien.
De jongens en meisjes in de buurt probeerden de gracieuze bewegingen na te doen, misschien zal een van hen ooit zelf kunstenaar willen worden. Deze dans in de modder liet de buurtbewoners in ieder geval zien dat ook een van hen tot meer in staat is en zichzelf kan bevrijden van religieuze kastenvooroordelen.
Ronald van Raak schreef eerder vanuit India over de film ‘PK’.
