Veertig jaar na het fameuze Pinkpopconcert van The Police, zit gitarist Andy Summers in een museumcafé achter een stukje kersenvlaai. Summers is terug in Limburg. Niet per se om te praten over zijn tijd met dat beroemde bandje, maar als fotograaf ter gelegenheid van een grote tentoonstelling. Dat optreden op 4 juni 1979 werd voor de Engelse band de definitieve doorbraak in ons land. Die dag zou achteraf uitgroeien tot een van de allermooiste Pinkpopedities. Met als ‘toegift’ Dire Straits, Rush en Elvis Costello. De schrijver van dit stukje kan het zich nog goed herinneren. Bloedheet en benauwd was het. Meteen na het optreden nam The Police backstage een verkoelende duik in een zwembad. Met de kleren nog aan.
Andy Summers is zo iemand die het allemaal heeft gezien en meegemaakt. In 1968 ging hij als gitarist met The Soft Machine op tournee door Amerika. Datzelfde jaar speelde hij korte tijd met het succesvolle The Animals. Nadien werd hij een veelgevraagd studiomuzikant. In de jaren zeventig beschouwde de pers hem zelfs als een van de gitaristen die bij The Rolling Stones de vertrokken Mick Taylor moest opvolgen. “Dat was allemaal flauwekul hoor, niks van waar, een mediaverhaal”.
Beijing China – august 2012 – ® Andy Summers
En nee, Andy Summers is niet zo’n voormalige rockster die nu zo nodig de fotograaf wil uithangen. Daarvoor is hij al veel te lang bezig. Naast het musiceren mag hij intussen prestigieuze exposities en publicaties op zijn conto schrijven. Zijn foto’s zijn trouwens gebeeldhouwd in prachtig zwart-wit, met veel gevoel voor detail en het ongrijpbare. De straatbeelden, portretten en absurde momenten lijken het startpunt van een verhaal waarvan je de afloop niet kent.
Tijdens onze ontmoeting kan hij een geeuw niet onderdrukken. Zijn licht vermoeide indruk heeft echter niks te maken met zijn leeftijd. Summers is van 1942. Hij vecht tegen een fikse dosis jetlag veroorzaakt door de vliegreis vanuit Californië waar hij al 25 jaar woont. In het cafégedeelte van het Bonnefantenmuseum laat hij zich de vlaai met kopje thee niettemin goed smaken. De hoogblonde haardos uit de tijd van The Police is tegenwoordig een vlassige coupe ravage.
Vooruit, het is niet helemaal toevallig dat Summers in 1979 serieus begon met fotografie. Dat hij met The Police beroemd werd kwam natuurlijk goed van pas. Ontelbare keren de wereld rond en dan meteen mensen, plekken en situaties op de gevoelige plaat vastleggen. Hij was toch in de buurt. De fotografie heeft hem sindsdien niet meer losgelaten.
Denk je dat fotografie voor jou in die tijd een middel was om te ontsnappen aan de beroemdheid, de wereldtournees met The Police, de gekte die het met zich meebracht?
Andy Summers: “Het was inderdaad een opwindende tijd. Ik vond het geen gekke tijd, zo zou ik het niet willen noemen. Natuurlijk had ik die camera bij me. Ik zat er helemaal in voor mijn gevoel. Ik droeg altijd camera’s en lenzen bij me, bekeek fotoboeken, praatte met andere fotografen. Terugkijkend was het voor mij goed dat ik niet alleen een rockster was, maar dat ik ook op een andere manier iets creatief kon doen. Ik bevond me in een bevoorrechte positie. Ik fotografeerde van binnenuit, niemand anders deed dat. Ik was autonoom in die situatie. Niemand bemoeide zich ermee.” Hij bedoelt zijn medebandleden Sting en Stewart Copeland. Die vonden het best, namen het toen allemaal niet zo serieus.
Je foto’s lijken het startpunt van een verhaal waarvan je niet weet welke kant het op gaat.
“Ik noem mijn foto’s ‘in media res’. Ik bedoel daarmee dat elke foto iets impliceert wat mogelijk vooraf gebeurde of wat erna gebeurt. Vaak kan ik het niet goed uitleggen. Soms raak je midden in een situatie verzeild. Je moet er een gevoel bij hebben. Een gevoel voor abstractie en de kwaliteit kunnen zien binnen een frame. Dat kan te maken hebben met een actiemoment of de manier hoe zonlicht valt over een stuk beton. Je moet er wel een esthetisch gevoel voor ontwikkelen. Het is een mix van al deze dingen bij elkaar.”
Waarom fotografeer je uitsluitend in zwart-wit?
“Ik hou van het grofkorrelige in zwart-wit. Het is de stijl waarmee ik ben opgegroeid. Ik zag jarenlang foto’s die mijn ouders hadden en die altijd in zwart-wit waren. En ik ben erg beïnvloed door films van Truffaut, Bergman en Fellini, die waren allemaal in zwart-wit. Die films hadden een grote emotionele en creatieve impact op me. Samen met muziek. Ik heb me ook wel eens afgevraagd waar het allemaal vandaan komt. Mijn tienerjaren hadden een groot effect op me. Toen ontstonden de zaden, ontstond de liefde voor zwart-wit.”
Het werk van Andy Summers past in een traditie van kunstzinnig gefotografeerde straatbeelden, uit de jaren vijftig en zestig. Maar hij wil zichzelf niet vergelijken met bijvoorbeeld Robert Frank, een van de pioniers.
“Ik zie mezelf niet als een documentaire fotograaf. Ik wil niet zo’n historische optocht over het leven maken. Mijn werk is meer abstract en surreëel. Natuurlijk was Robert Frank een geweldige fotograaf. Zijn boek The Americans is tot op zekere hoogte een document over het Amerika in die tijd, 1959, een bijna surrealistische kijk die ergens anders vandaan leek te komen. Veel mensen waren er boos om. Ze begrepen niet de Europese benadering voor gevoel. Ze dachten dat Amerika ‘a happy place’ was.”
Huang Shan China – october 2013 – ® Andy Summers
Andy Summers groeide op in Engeland maar woont met zijn Amerikaanse vrouw al geruime tijd in Santa Monica. Als rechtgeaarde Brit moet hem tot slot toch iets van het hart over de huidige stand van zaken in zijn geboorteland. Wanneer de term Brexit valt trekt hij een vies gezicht.
“Brexit is verschrikkelijk. Ik heb nog nooit zo iets ergs meegemaakt in mijn leven. It’s gonna fuck that country up for a long time.”
Veel last heeft hij er verder niet van geeft hij toe. Op loopafstand van zijn huis ligt nabij Venice Beach zijn eigen opnamestudio “met uitzicht op de oceaan”. “Dit zou in Londen niet kunnen met al dat verkeer. Ik hield het niet meer uit in Engeland. Altijd maar dat klote weer. Het is niet fijn om er te leven. Ik woon nu ook vlakbij de oceaan. Het houdt me jong, geestelijk en lichamelijk.”
Andy Summers – A Certain Strangeness (Bonnefantenmuseum Maastricht, t/m 27 oktober 2019)
Toronto Canada – august 1982 – ® Andy Summers
