In Haarlem vergaderen de Provinciale Staten van Noord-Holland. De agenda ziet er ontzettend saai uit. Er wordt deze maandagmiddag gepraat over de jaarstukken van 2018, de kaderbrief en wat openstaande vragen over het coalitieakkoord. Zie hier hoe de Provinciale Staten echt functioneren: verkiezingen en coalitieonderhandelingen zijn de uitzondering, stroperige dossiers de regel. Eigenlijk weet men dat zelf ook wel: al bij binnenkomst wordt gegrapt dat de Statenleden massaal aanwezig zijn omdat er na de vergadering een barbecue is.
Forum voor Democratie (FvD) scoort wederom laag op aanwezigheid. Van de acht Statenleden zijn er bij het begin van de vergadering vijf. Fractievoorzitter Johan Dessing komt na pas vijftig minuten binnen en Statenlid Gerard Kohler komt nog veel later. Statenlid Ivo Mantel is er helemaal niet. De rest van de partijen zijn op een SP’er na compleet. De Commissaris van de Koning wijst de Statenleden erop dat als ze halverwege vertrekken ze zich moeten afmelden. Vorige keer was FvD’er Kohler tussentijds verdwenen en raakte men de kluts kwijt hoeveel stemmen er moesten worden uitgebracht.
Nu de Provinciale Staten in hun gewone werkmodus terecht zijn gekomen kunnen we voor het eerst zien wat de provinciale lijn van FvD in de praktijk is. Of beter: wat die had kunnen zijn. FvD kijkt vooral de kat uit de boom en is opvallend stil. Bij de jaarstukken wordt gediscussieerd over de kritische opmerkingen die de accountant heeft gemaakt over de interne werkwijze. Een typisch oppositie-onderwerp, maar alleen partijen als CDA, ChristenUnie, D66 en GroenLinks voeren er het woord over. FvD doet dat net als veel andere partijen niet. De gedeputeerde belooft beterschap.
Dan is het tijd voor de kaderbrief. FvD’er Dessing mag als eerste het woord voeren maar ziet daarvan af. Dan het CDA maar: er staan weinig beleidskeuzes in de brief. Er is sprake van ondercapaciteit en dus moeten er meer ambtenaren komen. De goede verstaander vraagt zich af of dit geen FvD-punt is: de partij laat zich immers graag voorstaan op een kleinere overheid. De PvdD gebruikt de kaderbrief om te klagen dat er wel erg weinig beleid is in tijden van de klimaatcrisis en de PVV begint te ratelen over de energietransitie die de economie kapot zou maken. Dat had FvD ook kunnen doen.
De ChristenUnie stelt vragen over het Zuidasdok, het megaproject in Amsterdam Zuid waarbij de A10 onder de grond moet komen te liggen. Het project is nog maar net begonnen en er zijn nu al problemen: het wordt honderd miljoen duurder en de bouwers hebben zich teruggetrokken. We herkennen hier FvD-thema’s als een goede infrastructuur en een spaarzame overheid, maar de FvD’ers houden collectief hun mond. Uiteindelijk komt FvD wel met een stemverklaring: Dessing meldt dat de fractie tegen de kaderbrief gaat stemmen omdat er klimaatmaatregelen in staan.
Dan is het tijd voor een hoogtepunt: FvD-Statenlid Van den Berg geeft zijn maidenspeech. Het gaat over het agendapunt ‘Verzoek tot uitbreiding fondsvermogen van het participatiefonds Duurzame Economie Noord-Holland BV’. Het komt erop neer dat de provincie wil investeren in duurzaamheid. Van den Berg is het daar niet mee eens. FvD is de grootste partij geworden, vertelt hij. Het is een wat vreemd begin van zijn speech, want FvD is door het uit de fractie gooien van Robert Baljeu inmiddels de derde fractie in Noord-Holland, niet de eerste.
Van den Berg vindt het persoonlijk een hele missie om Statenlid te zijn. Hij is christen en heeft God gevraagd hem hiervan af te houden als dit niet voor hem bestemd was. Van den Berg bekritiseert de energietransitie die een bodemloze put zou zijn en de koopkracht verder onder druk zou zetten. Windmolens zijn slecht voor vogels en zonneweides slecht voor het bodemleven. Voor het klimaat maakt het niets uit. Van den Berg wil de ChristenUnie graag voorhouden dat God aan Noach heeft beloofd dat hij nooit meer zoiets zou doen. Volgens FvD komt er dus geen zondvloed meer.
De ChristenUnie gaat binnenkort koffie drinken met Van den Berg. Ook de ChristenUnie gelooft in de belofte van God, maar dat wil niet zeggen dat er niet gehandeld moet worden. Uiteindelijk stemt FvD tegen meer geld voor het participatiefonds, de ChristenUnie is juist voor. De middag vervolgt nog met een debatje over de ruimte die oppositiepartijen hebben om voorstellen te doen nu de coalitiepartijen alleen op hoofdlijnen afspraken hebben gemaakt. Er komt niets uit en FvD doet wederom niet mee. Vreemd, want FvD bepleit normaliter politieke vernieuwing.
We leren deze middag de taaie werkelijkheid van FvD in de provincie. Er zijn hier weinig thema’s waar veel mensen warm voor lopen. FvD moet het vooral van de energietransitie hebben en zou daarnaast bezig kunnen gaan met politieke vernieuwing, een kleinere overheid en betere infrastructuur. Maar daar lijkt FvD zelf nog niet helemaal achter, of men heeft zich simpelweg onvoldoende voorbereid. Uit de bureaucratische discussies blijkt duidelijk dat stukken lezen essentieel is om ook maar iets te kunnen bereiken. Of FvD voor vandaag de stukken las is niet te zeggen.
Waar FvD in Amsterdam kan klagen over gezichtsbepalende thema’s als de illegalenopvang en er ook in Den Haag en Brussel voldoende spannende thema’s voor handen zijn, zijn die er in de provincie nauwelijks. Er zal veel creativiteit en inspanning nodig zijn om FvD hier enig eigen smoel te geven. Voorlopig heeft FvD die creativiteit en inspanning nog niet laten zien. Het valt vooral op dat men relatief vaak afwezig is. Echt vreemd is het allemaal niet: elke leek kan zien dat er inhoudelijk en publicitair weinig voor FvD te halen is. Het worden nog vier lange jaren.
Chris Aalberts onderzoekt dit jaar de opmars en ontwikkeling van Forum voor Democratie. Hij gaat op bezoek bij campagnebijeenkomsten, ledenactiviteiten en vergaderingen in Amsterdam, Den Haag, Brussel en de provincie waar FvD-politici het woord voeren. Ook gaat hij in gesprek met FvD-politici, hun collega’s en hun achterban. Doet FvD wat ze aan haar kiezers belooft, wat is in de praktijk het politieke geluid van FvD en welke politici krijgen de kans een eigen plek in de schijnwerpers te bemachtigen?
