Het is woensdag een feestelijke dag in Flevoland want er wordt een nieuw college van gedeputeerde staten benoemd. Het is een huzarenstukje geworden. Zes partijen vormen de nieuwe coalitie: CDA, ChristenUnie, D66, GroenLinks, PvdA en VVD. Iedere leek ziet dat in deze coalitie ideologische tegenpolen zijn vertegenwoordigd: het cultureel progressieve D66, de conservatieve ChristenUnie, het sociaal-economisch linkse GroenLinks en de rechtsere VVD. Deze combinatie moet wel een hele bijzondere reden hebben.
Die reden heet Forum voor Democratie (FvD). Hier in Flevoland werd FvD de grootste, mocht de informateur leveren en kwam aanzetten met Annemarie van Gaal. Dat was geen succes: sommige partijen hadden vooraf al bedacht dat ze niet wilden samenwerken, maar Van Gaal kreeg dat niet boven tafel. En dus werd ze weer snel afgevoerd en kreeg de VVD het initiatief. Na een hoop gedoe en gepraat leverde dat de oude coalitie op die de verkiezingen verloor. Deze gaat nu toch door, aangevuld met GroenLinks. Men heeft een meerderheid van 21 van de 41 zetels.
De VVD heeft een geheel eigen manier om dit brouwsel een succes te vinden: dit zijn zes partijen uit ‘het brede midden’, horen we de provinciale VVD-leider zeggen. Er zijn ‘verschillen overbrugd’, er is ‘verbinding gezocht’ en ‘lusten en lasten’ zijn onderling verdeeld. Er komt een grote waaier aan maatregelen voorbij met voor elk wat wils: er wordt geïnvesteerd in bereikbaarheid, de provincie werkt aan het klimaat, veiligheid en ondermijning krijgen aandacht, er is een zorgagenda en ook de ‘human capital agenda’ is van de partij. En dat allemaal met een sluitende begroting en zonder stijgende lasten.
FvD-fractievoorzitter Gert-Jan Ransijn denkt dat de oude coalitie haar werk wilde voortzetten en dat de kiezer daar weinig van begrijpt. Er staat veel terminologie in het akkoord waar een gewoon mens geen touw aan kan vastknopen omdat die ontzettend abstract is. Als voorbeeld noemt hij het beslechten van de belemmeringen voor het agrarisch natuurbeheer. Wat houdt dat nou concreet in? FvD heeft daar wel ideeën over en zal de komende tijd op deze en andere gebieden met concrete suggesties komen, horen we. ‘Ik doe met u mee’, zegt Ransijn.
Is dit nou de partij die niet mag meebesturen?
De provinciale GroenLinks-leider dreunt een groot aantal maatregelen op waar zijn partij trots op is: aandacht voor het klimaat, verduurzaming, circulaire economie, energietransitie en beter openbaar vervoer. Dit miskent dat er iets is veranderd: de afgelopen jaren werkte GroenLinks bij twee hoofdthema’s intensief samen met de Partij voor de Dieren (PvdD): vliegveld Lelystad en de Oostvaardersplassen. De PvdD wijst er deze woensdag fijntjes op dat die lijn is doorbroken. Bij juist deze prominente thema’s is GroenLinks van mening veranderd want het pluche lonkte.
De GroenLinks-leider maakt er het beste van. Het aantal dieren in de Oostvaardersplassen zit nu onder het maximum van 1500 en dus is er voorlopig geen afschot nodig. FvD’er Ransijn meldt meteen dat dit natuurlijk niet zo blijft. Het is een beetje naïef te denken dat de dieren zich niet zullen vermenigvuldigen. Het is volgens Ransijn vreemd dat boeren die hun dieren slecht verzorgen een boete krijgen terwijl de provincie de dieren in de Oostvaardersplassen laat verhongeren.
Er zit voor GroenLinks weinig anders op dan toe te geven dat de discussie over het afschieten van dieren weer op de agenda zal komen. De partij kondigt ‘veilig en verantwoord beheer’ aan. De PvdD vindt dat duidelijk onvoldoende: vindt GroenLinks dat er afschot mag plaatsvinden als het aantal dieren toch boven de 1500 komt? GroenLinks begint wat te brabbelen over het ‘verbreden van de discussie’, ‘de terugkeer van vogels’ en ‘het gaat om meer dan de grote grazers’.
De PVV stelt nog maar eens dezelfde vraag: is afschot een mogelijkheid geworden? GroenLinks gaat zich niet ‘vastpinnen op toekomstige besluiten’ en wil ‘met elkaar in gesprek’, horen we. De PVV komt er nog eens op terug: GroenLinks heeft geen antwoord gegeven. De PVV heeft pech, want dat blijft zo: GroenLinks staat ‘genuanceerd in de discussie’ en wil het beheer ‘zo natuurlijk mogelijk’ hebben, horen we. Kennelijk hoopt de partij dat afschot pas na deze coalitie aan de orde zal zijn en dat GroenLinks er dan niet meer voor verantwoordelijk is.
Dan is het tijd voor de benoeming van de kandidaat-gedeputeerden. Echt nieuw zijn ze niet, want de meesten worden herbenoemd. Ze stellen zichzelf desondanks voor en krijgen wat vragen van de Statenleden. FvD’er Ransijn vraagt regelmatig of de kandidaat-gedeputeerden ook met de oppositie willen gaan samenwerken. Daar hebben ze allemaal zin in. FvD gaat al met al voor een constructieve toon. Andere partijen hebben de keuze: samenwerken met FvD of het verwijt krijgen dat ze niet willen samenwerken terwijl daar in Flevoland geen enkele objectieve aanleiding voor is.
Zo leren we deze woensdag de nieuwe verhoudingen in Flevoland kennen. FvD is de morele winnaar van de formatie: de partij won de verkiezingen, doet niet mee aan de coalitie en dat is onbegrijpelijk als je de uiterst redelijke FvD’er Ransijn hoort. Iedereen lijkt met FvD te willen samenwerken, wat het nog vreemder maakt dat FvD niet mee mocht doen. De grote verliezer is GroenLinks: de partij is nodig om de oude coalitie aan een minimale meerderheid te helpen. Dat is GroenLinks het afschot van gezonde dieren in de Oostvaardersplassen kennelijk meer dan waard.
Chris Aalberts onderzoekt dit jaar de opmars en ontwikkeling van Forum voor Democratie. Hij gaat op bezoek bij campagnebijeenkomsten, ledenactiviteiten en vergaderingen in Amsterdam, Den Haag, Brussel en de provincie waar FvD-politici het woord voeren. Ook gaat hij in gesprek met FvD-politici, hun collega’s en hun achterban. Doet FvD wat ze aan haar kiezers belooft, wat is in de praktijk het politieke geluid van FvD en welke politici krijgen de kans een eigen plek in de schijnwerpers te bemachtigen?
