‘Rechtzinnige christenen trekken samen met de cultuurchristenen van Forum voor Democratie ten strijde tegen het verval van Europa in een kruistocht tegen goddeloos links’, klaagt De Volkskrant van 12 juli 2019.
Het rood-groene of links-liberale klimaat heerst en tegen zijn uitstoot valt geen verandering te verwachten. Wat er niet in past, wordt gedemoniseerd. Pim Fortuyn, die in het begin van de eeuw dat klimaat probeerde te veranderen, werd vermoord, en zijn moordenaar loopt vrij rond. Ook de kerk loopt keurig in het gareel. Aan het begin van diezelfde eeuw bood paus Johannes Paulus II namens de kerk verontschuldigingen aan voor de kruistochten, de inquisitie en de kolonisatie. Wij voelden ons links ingehaald door een als conservatief poserende plaatsbekleder van God op aarde. Wij, dat zijn de katholieken die traditiegetrouw op zondag de Tridentijnse Mis vieren en die door de spraakmakende cultuurtheoloog dr. Frank Bosman, spreekbuis van de politiek–correcte kerkgangers, weggezet worden als ‘neo-tridentijnse hipster fascisten’.
Niet ten onrechte verwijten sommige waarnemers met een gezond verstand de christenen een schuldgevoel dat bij het opinieklimaat past. De slavernij in Suriname en de wreedheden in Nederlands-Indië van weleer zijn er voorbeelden van. Daar zou het huidige Nederland vergiffenis voor moeten vragen, liefst met financiële schadevergoeding en zeker met herschrijving van de geschiedenis. Jan Pieterszoon Coen, stichter van Batavia, moet van zijn voetstuk. Maar dit zijn slechts recente voorbeelden.
Het schuldgevoel waar het hier over gaat, en dat niets te maken heeft met waar de katholiek zich werkelijk schuldig over moet voelen, heeft een voorgeschiedenis die teruggaat tot de jaren vijftig om een cultus te worden in de jaren zestig. Voor alles wat er aan de wereld hapert hoorden de christenen ineens medeverantwoordelijkheid te dragen. Dictaturen, honger, armoede, oorlog, uitbuiting van de zwakken door de sterken tot moderne vormen van slavernij toe. Solidariteit met de derde wereld werd troef. Fascisme heette tijdens demonstraties en culturele manifestaties het grote kwaad voor wie dorstten naar rechtvaardigheid. Merkwaardig genoeg, viel het met het communisme wel mee. Het grootste onrecht kwam altijd van rechts.
Zoals gezegd ging de kerk mee met de tijdgeest, met all you need is love en we shall overcome. In de katholieke kerken verdween het Latijn en hoorde je nu de protestsongs, if I had a hammer en zo. Later kwamen de liedjes van de jezuïet Huub Oosterhuis, delf mijn gezicht op, maak mij mooi. Christenen hadden vooral bemoediging nodig. Ze waren slachtoffers. Het aloude sacrament van de Biecht, waarin iedere individuele gelovige voor een onzichtbare priester zijn eigen tekortkomingen belijdt en berouwt, de ware schuld dus waarvan de absolutie je ontslaat, dat verdween uit de moderne woord- en communiediensten op zondag, waar nu ook vrouwen het evangelie mochten voorlezen. Waar vroeger het altaar stond met de priester Ad Dominum, had je nu een tafel met een priester die naar het publiek kijkt, of soms zelfs een pastorale werkster. Ondertussen liepen de kerken leeg.
De overblijvers, voornamelijk zestigplussers, waren rond de eeuwwisseling niet meer modern maar ouderwets. Momenteel is de katholieke kerk in Nederland, maar ook elders in West Europa, geen factor van betekenis meer. Oude kathedralen zijn hoogstens interessant als musea. Alleen de kerstnacht en de Matthäus Passion zijn gebleven. Gebleven is ook het collectieve schuldgevoel over sociaal onrecht, en bidden voor de vrede…wanneer komt die ooit? Die komt er niet, zoals de apostel Paulus in een van zijn brieven duidelijk maakt. De wereld leeft permanent in barensweeën, de wereld deugt niet. Waarom moest anders Christus veroordeeld worden?
Het christendom is in het Westen vrijwillig opgegeven, en wanneer een volk dat doet, komt het niet meer terug. Waar het onderdrukt wordt groeit het tegen de verdrukking in. Dus wereldwijd is het zeker niet uitgespeeld. Bij ons echter houdt het verdwijnen van de kerken gelijke tred met het verschijnen van de moskeeën. Want mensen kunnen niet leven zonder geloof. Het secularisme voldoet niet. En dingen als spiritualiteit en zingeving overtuigen niet. Wat voor zin kan er bestaan als de dood einde verhaal is?
De klacht van De Volkskrant was vooral gericht tegen Forum voor Democratie. Thierry Baudet was in de groen-rode kringen van de krant al veel langer een doelwit, zoals eerder Pim Fortuyn. Ook hij wil het heersende opinieklimaat veranderen. En dan trap je op slangen en draken. En nu gaat dat vermaledijde Forum ook nog eens in zee met foute katholieken en conservatieve protestanten.
Dat Europa haar opkomst en glorie dankt aan het christendom is een feit. Maar dat willen de lezers van de eens katholieke Volkskrant allang niet meer weten. De onbekendheid met de geschiedenis, met het feit dat de grootste kunst op alle gebieden tot en met minstens de achttiende eeuw niet zonder het christendom en de Bijbel te begrijpen is, is de grote lacune. Het verleden levend houden, zoals Huizinga voorstond, is zeldzaam geworden. En zonder het verleden te willen kennen zoals het was – niet zoals men het met eigentijdse ogen wil zien – zal men het heden niet begrijpen, laat staan de toekomst voorzien.
En wat die cultureel correcte cultuurtheoloog betreft: ‘Neo Tridentijns’ bestaat niet. Wat bestaat is Tridentijns.
En wat Volkert van der Graaf betreft” die heeft in elk geval het voordeel dat hij beter past in het heersende opinieklimaat dan zijn slachtoffer.
