Thierry Baudet staat bij de Algemene Beschouwingen achter het spreekgestoelte. Jesse Klaver stelt een vraag. Baudet neemt andere partijen steeds de maat, vindt Klaver, maar deze zomer was er veel gedoe in de gelederen van Forum voor Democratie (FvD) zelf. Klaver wil daarom weten of Baudet nog aangifte gaat doen tegen Henk Otten.
Baudet schetst de nieuwe situatie bij FvD: het partijbestuur is uitgebreid en nu gaat het ‘uitvoerend bestuur’ nog eens kijken of er aangifte gedaan moet worden. Zo wordt voorkomen dat ‘de schijn’ ontstaat dat het bij Otten om een persoonlijk conflict gaat. Baudet gaat zich voortaan met de politieke lijn bezighouden. Klaver neemt er genoegen mee. Zo leren we dat hij – net als veel FvD’ers – de situatie in essentie niet doorziet. Dat krijg je als er nooit iemand doorvraagt: wat is de situatie bij FvD, wat is dit voor uitvoerend bestuur en welke verantwoordelijkheid heeft Baudet?
Het is niet ingewikkeld: er zijn bij FvD partijbestuurders die voor hun eigen vervanging zorgen. Zij zijn door de leden in theorie wel, maar in de praktijk niet af te zetten of te vervangen. De partijvoorzitter heet Baudet. Hij heeft vertrouwelingen aan het bestuur toegevoegd en mag op basis van het huishoudelijk reglement onderscheid maken tussen een dagelijks bestuur en een algemeen bestuur. Dat huishoudelijk reglement mag het bestuur zelf aanpassen zonder tussenkomst van de leden. Dat doet het bestuur ook en zij kondigt dat niet eens aan de buitenwereld aan.
In het huishoudelijk reglement staat dat het dagelijks bestuur zich bezighoudt met ‘dagelijkse en spoedeisende zaken’. Wat het onderscheid is met zaken die niet ‘dagelijks’ zijn wordt niet gespecificeerd. Er staat nog een aanvullend zinnetje in: het dagelijks bestuur werkt ‘in nauw overleg met de andere bestuursleden’. De zaak van Otten wordt dus door de dagelijks bestuurders bekeken, maar wel in samenspraak met Baudet. Zo heeft de zaak Otten inderdaad ‘de schijn’ van een persoonlijk conflict. Dat Baudet alleen de politieke lijn zou doen staat ook al nergens.
Onduidelijke en ongeschreven regels, daar is FvD meester in. Een ander voorbeeld. Uw verslaggever kreeg de agenda in handen (zie onderaan dit artikel) van de partijraad van 1 september in Van der Valk Amersfoort. Wie er aanwezig waren bij deze bijeenkomst is niet duidelijk, maar het betrof in ieder geval slechts een deel van de volksvertegenwoordigers. Dit kan ook niet duidelijk zijn, want de bijeenkomst werd niet publiekelijk aangekondigd en bestaat volgens zowel de statuten als het huishoudelijk reglement niet. Het FvD-bestuur bepaalt wie er mogen langskomen.
Als de bijeenkomst geen formele status heeft, gaat het om een theekransje waar het bestuur kan vertellen wat ze heeft besloten. Die bevoegdheid staat immers wél in de statuten. Ook hier zien we procedurele vaagheid. We lezen: ‘het partijbestuur van FvD heeft na een procedure van enkele weken op 19 augustus j.l. besloten tot de voordracht van drie kandidaten voor uitbreiding van het partijbestuur.’ Die ‘procedure van enkele weken’ staat niet op papier. Of er een procedure was en wat die inhield – konden FvD-leden zich kandideren? – weet niemand. De procedure levert drie intimi van Baudet op die op basis van in het geniep gewijzigde regels meteen aan de knoppen mogen zitten.
Het wordt nog interessanter. De agenda meldt: ‘we stellen voor om hen [de drie nieuwe bestuursleden, CA] te benoemen voor de periode van één jaar, tot aan de ALV van 2020’. Ook hier klopt formeel niets van: er is geen sprake van een voorstel van het partijbestuur aan de partijraad want het partijbestuur beslist dit zelf. Over de mogelijkheid van een benoeming voor één jaar is niets terug te vinden in de interne regels en dit feit is ook nergens publiekelijk aangekondigd zodat niemand er vragen over kon stellen.
Op de agenda van de bijeenkomst in Amersfoort staat verder dat het partijbestuur wil bespreken dat de partijraad wordt geformaliseerd en voortaan maandelijks bijeenkomt. Daarnaast zou er vier keer per jaar een aanvullende bijeenkomst georganiseerd moeten worden met alle actieve volksvertegenwoordigers. Ook hier weer zien we de misleidende formulering dat dit een voorstel is, terwijl het bestuur dit in de praktijk zelf beslist en de FvD’ers in de zaal nog steeds aanwezig zijn bij een vrijblijvend theekransje.
Hoe kan FvD de partijraad formaliseren? Juist: door het huishoudelijk reglement aan te passen en daarvoor hoeft de rest van de partij niet geconsulteerd te worden. Zo deed het bestuur het eerder ook zodat er opeens geschermd kon worden met twee soorten bestuurders, waarvan een deel nu ook nog tijdelijk blijkt te zijn: een veelzeggend detail wat wijselijk niet met de buitenwereld is gedeeld. Zelfs als men inmiddels op dit voornemen is teruggekomen laat het de verhoudingen goed zien. Wie zou er in dit bestuur nou de baas zijn?
Je vraagt je af: zou dat nou goed werken, een partij waarvan het bestuur de eigen leden benoemt, de eigen regels naar eigen inzicht op elk moment kan aanpassen, niet hoeft te luisteren naar de leden en nergens op afrekenbaar is? Het antwoord is: het werkt prima want echt kritische vragen krijgt Baudet er nooit over. Van leden niet, maar van Jesse Klaver ook niet.
