Denk dat je alles zo’n beetje gehad hebt met indrukwekkende series, krijg je Too Old To Die Young voor je kiezen. Een politieagent die geen politieagent wil zijn, maar liever mensen vermoordt omdat ze iets fouts gedaan hebben. Zelf heeft hij een relatie met een scholiere van zeventien. Een bendelid van een Mexicaans drugscartel projecteert op zijn vriendin de erotische dromen die hij heeft over zijn vermoorde moeder. De vriendin speelt dit Oedipuscomplex overigens vol overtuiging mee.
Ondanks dat deze Yaritza zich Hogepriesteres van de Dood noemt, bevrijdt ze een aantal vrouwen die worden misbruikt als prostituee. Telkens wanneer in een aflevering de autoradio aan staat hoor je een presentator naderend onheil verkondigen. “Society’s falling, it’s all collapsing around us” zegt agent Martin. Misdaden worden amper onderzocht laat staan opgelost. Liever organiseert een stel rechercheurs bizarre kantoorfeestjes of ze moedigen zichzelf aan door luidkeels “fascism” te scanderen.
Welkom dus in het Los Angeles waar de sfeer claustrofobisch en verontrustend is. Dit is het Los Angeles dat je nooit te zien krijgt en waar je liever niet wilt zijn. Too Old To Die Young is dan ook niet voor iedereen weggelegd. Typisch zo’n serie die in twee kampen verdeelt. Of je vindt het helemaal niks want te naargeestig en gewelddadig, óf je omarmt regisseur Nicolas Winding Refn als dé opvolger van David Lynch. Zoals het hoort in goede films of series is er meer aan de hand dan wat je te zien krijgt.
Zo is elk van de tien afleveringen genoemd naar een symbool uit het profetische kaartspel Tarot. En wat de kijker al snel vermoedt maar de hoofdrolspelers niet weten, is dat ze onvermijdelijk door omstandigheden met elkaar in aanraking komen. De wijze waarop dit gebeurt is het ware gezicht van Too Old To Die Young: de manier van filmen is een visueel spektakel dat zich uiterst traag voltrekt maar dat je niet snel meer vergeet.
Alsof je zit te kijken naar David Lynch aan de valium. In veel shots die eruit zien als stillevens wordt vaak meer gezwegen dan gesproken. Meestal beginnen ze zelfs in volledige stilte. Door het nadrukkelijke gebruik van kleur en de afwisseling van donker en licht, raak je net als bij de fotografie van William Eggleston, stiekem nieuwsgiering naar de dreiging of de aankondiging ervan. De warmte van de kleuren lijkt vooral bedoeld het koelbloedige van de karakters te compenseren. En als de camera al beweegt dan gebeurt dat uiterst langzaam inzoomend, of van de ene hoek naar de andere. Ondanks al het ongemak heeft het consequent trage ritme van de beelden iets rustgevends tijdens het kijken. Prikkelend en suggestief is de muziek die bij componist Cliff Martinez voornamelijk uit synthesizers komt. Volgens Nicolas Winding Refn is Too Old To Die Young geen serie maar een film van dertien uur die hij in stukjes heeft gehakt.
Ondanks het brute geweld en het bloed dat rijkelijk vloeit kent de film c.q. serie nogal wat momenten die ontroeren. “Mensen zijn niet wie je denkt dat ze zijn, ze zijn ook iemand anders, iemand die je niet te zien krijgt”, aldus een van de personages. Prachtig ingetogen is bijvoorbeeld de opname in aflevering negen waarin het gezicht van Jesus, de Mexicaanse bendeleider, door zijn vriendin liefdevol wordt opgemaakt met lippenstift en eyeliner. En telkens wanneer je denkt dat je weet wat gaat komen, loopt het net even anders. Een vrouw die levend begraven dreigt te worden ‘dankt’ haar reddende engel door hem met een mes in zijn buik te steken.
Verder bevat de serie de meest merkwaardige en absurdistische autoachtervolging uit de filmgeschiedenis. Close-ups van de mannen achter het stuur? Ok, maar het geluid van een elektrische auto terwijl op de geluidsband de liefdessong Mandy van Barry Manilow klinkt? Hoe vervreemdend wil je het hebben? Vervolgens komt Winding Refn met een meesterzet. In de schemerende verte van een woestijnlandschap zien we ineens geen auto’s meer maar lichtbollen die elkaar langzaam naderen. Het beeld is niet alleen een filmische vondst waarin de voorspelbaarheid van de cinema wordt gekanteld, maar vooral van een zeldzame schoonheid.
Indrukwekkend is eveneens de scène waarin drie mannen als in een trance bewegen op het energieke ritme van het ska-nummer Ten Commandments van Prince Buster. Dan de opening van aflevering vier. Ook hier is het contrast tussen duisternis en lichtval sfeerbepalend. Agent Martin bekijkt zijn vriendin die op bed ligt. De blik van het meisje, hoe ze haar haar losmaakt, haar schouders ontbloot en de onderwerping bij Martin wanneer hij lijkt te vallen en bijna als een dier over de grond naar haar toe sluipt. Bijna niet voor te stellen dat dit dezelfde acteur (Miles Teller) is die de leerling drummer speelde in Whiplash.
Nicolas Winding Refn wordt weleens verweten dat zijn films te veel vorm en te weinig inhoud bevatten. Met Too Old To Die Young wroet hij echter diep in de kamertjes van het onderbewustzijn waar doorgaans de fantasieën verborgen blijven. Ze komen nu aan de oppervlakte in de vorm van verlangens die ontsporen in seksueel sadisme en excessief geweld. Too Old To Die Young is een oogstrelend vergezicht dat van buiten naar binnen kijkt. Overtreding van de wet en het overschrijden van morele grenzen is hier niet alleen aan de orde van de dag, maar de norm waarop de handelingen zijn gebaseerd. “Er zal bloed, schaamte, pijn en extase zijn, die nog niemand zich heeft kunnen voorstellen. Niemand zal er ongedeerd uitkomen” beweerde cultfilmer Nick Zedd toen hij met zijn manifest Cinema Of Transgression de taboes van onze tijd wilde doorbreken. Maar dat ongedeerde zet je aan het denken. Dit is er ook nog, de andere kant van de realiteit die je zelden of nooit te zien krijgt, maar wat je niet ziet is er wel degelijk. Ook dit is de mens.
Too Old To Die Young – Nicolas Winding Refn (Amazon Prime Video 2019)
