Identiteitspolitiek is de toekomst en daar probeert ook GroenLinks een graantje van mee te pikken. Vrijdagavond reikt de Amsterdamse afdeling een prijs uit voor LHBTIQ-emancipatie. Deze afkorting zegt veel over de organisator. De afkorting moet zo inclusief mogelijk zijn: alleen lesbiennes, homo’s en biseksuelen toont wel erg ouderwets en dus moeten ook transgenders, interseksuelen en queers worden genoemd. Critici vinden dit overdreven, maar GroenLinks neemt inclusiviteit serieus. Dat heeft effect: zo op het oog zijn al deze doelgroepen deze avond ook echt van de partij.
De prijs – het Roze Lieverdje – wordt elke twee jaar uitgereikt en dit blijkt al de achtste editie te zijn. We zouden hierin bewijs kunnen zien dat specifieke aandacht voor seksuele minderheden helemaal niet zo nieuw is, want GroenLinks zet al zo’n vijftien jaar LHBTIQ-activisten in het zonnetje. Toch is dat niet helemaal waar: de eerste zes edities waren naar verluid in de regen op het Spui en pas sinds vorige keer is er een echte uitreiking. Dit jaar huurt GroenLinks VondelCS af en staan er ruim honderd mensen om de genomineerde LHBTIQ-activisten toe te juichen.
Ook GroenLinks-politici ontlopen deze avond niet. Hier zijn meerdere raadsleden, statenleden, een stadsdeelbestuurder en een wethouder. Ook de kersverse Europarlementariër Kim van Sparrentak is van de partij. Er is tevens aan bekende Nederlanders gedacht: Mathilde Santing is spreekstalmeester en Dolly Bellefleur mag iets over de beoordeling zeggen. Het publiek bestaat echter vooral uit de ‘community’, zoals dat tegenwoordig heet: alom zoenende begroetingen tussen alle groepen aanwezigen. Zij lijken vaak tot het netwerk van de genomineerden te behoren.
Santing vertelt dat er wel honderd aanmeldingen waren en dat het niet meeviel daar vijf genomineerden uit te destilleren. Wethouder Touria Meliani vindt de prijs belangrijk omdat verborgen verhalen op deze manier meer bekendheid krijgen. Ze legt uit dat mensen meerdere identiteiten hebben. Ze wordt zelf vaak aangesproken als Marokkaan, maar ze is ook Nederlands, Amsterdams, Winterswijks, wethouder en nog veel meer. Er zijn altijd meerdere lagen zoals gender, seksualiteit en etniciteit. Op al die punten bestaat onrecht en dat moet worden bestreden.
Santing introduceert de vijf genomineerden. Naomi Pieter is queer, activist en performance kunstenaar. Ze organiseert heel veel en demonstreert graag, niet alleen voor LHBTIQ-issues maar ook tegen zwarte piet. We zien hier dat we ons in een echoput begeven: voor een buitenstaander is het niet duidelijk wat Naomi precies doet. Dit wordt bekend verondersteld. Zo organiseert ze binnenkort iets in de Melkweg. Een criticus noemt haar ‘de lieveling van activistisch links’. Ze blijkt later de winnaar, zonder dat wordt toegelicht waarom zij de LHBTIQ-zaak het beste behartigt. Het applaus is er niet minder om.
Deze keuze is vooral pregnant omdat de andere genomineerden wel hele concrete verhalen hebben. Peter van Maaren woont in de Diamantbuurt en is docent. Hij vertelt over homoseksualiteit op scholen, in de moskee en op straat. Volgens Van Maaren was dit aanvankelijk een enorme opgave, maar heeft zijn aanpak inmiddels effect: hij wordt ook door bijvoorbeeld Marokkaanse jongeren gerespecteerd. Adri van Diemen is arts en houdt zich bezig met zorg voor ongedocumenteerden, transgenders, HIV-geïnfecteerden en sekswerkers. Ze ontfermt zich over mensen die anders helemaal geen zorg zouden krijgen.
Hans Verhoeven is genomineerd omdat hij heel veel gay prides afloopt, ook in onvrije landen als Georgië. Ook demonstreerde hij deze week tegen de situatie in Rusland, waar homo’s systematisch worden onderdrukt. Toch heeft Rusland weer stemrecht in de Raad van Europa. De laatste genomineerde is Alejandra Ortiz, een vluchteling uit Mexico die geconfronteerd werd met transfobie en zich nu inzet voor transgenders uit met name de vluchtelingenhoek, terwijl ze zelf nog niet zeker weet of ze in Nederland mag blijven. Haar asielaanvraag werd eerder afgewezen.
GroenLinks heeft een specifieke visie op LHBTIQ-beleid en die zien we bij al deze genomineerden duidelijk terug. Volgens de partij moet er aandacht zijn voor alle minderheden en dus ook voor bijvoorbeeld een relatief kleine groep als transgenders. GroenLinks vindt dat LHBTIQ-emancipatie uitgedragen moet worden in het buitenland en dat dat de situatie daar zal verbeteren. GroenLinks ziet een gebrek aan LHBTIQ-rechten elders ook als reden voor asiel. Bovendien zet GroenLinks in op voorlichting en dialoog om bij allochtone Nederlanders meer begrip en acceptatie te kweken.
Ondertussen dwalen mijn gedachten af naar de partij die naast GroenLinks in de Amsterdamse gemeenteraad zit en op al deze punten een concurrent vormt: Bij1 van Sylvana Simons. Er is een verschil. Bij Bij1 liggen alle minderheidsgroepen breeduit in de etalage. Simons zei het onlangs nog bij de kick-off van haar verkiezingscampagne: de intersectionele boodschap van Bij1 moet met trots uitgedragen worden. Verschillende factoren kunnen bijdragen aan discriminatie, zoals seksualiteit, gender en kleur, en omdat die factoren elkaar kunnen versterken moeten die ook in samenhang met elkaar bekeken worden.
Het is niet moeilijk te zien dat GroenLinks deze visie ook heeft, maar de toon is hier heel anders. Sylvana Simons is glashelder: de toon is ondergeschikt aan de boodschap. GroenLinks is echter een partij met een marketingstrategie. De LHBTIQ-gemeenschap wordt gekoesterd en daarom is er een prijs voor mensen die anders nooit in de schijnwerpers zouden staan. Mooi gebaar en een leuk feestje, maar verder houdt de partij het stil. De belangrijkste landelijke kopstukken ontbreken grotendeels en GroenLinks maakt nauwelijks enige publiciteit voor dit festijn. De marketing focust zich nu eenmaal op Jesse en het klimaat.
Zo heeft GroenLinks wel een visie op LHBTIQ’ers in de multiculturele samenleving, maar brengt de partij die op een halfslachtige manier naar voren waar vooral minderheden zelf iets van merken. Daar zit een wrange erkenning in dat deze visie meer kiezers afstoot dan aantrekt.
