Bij het woord ‘denktank’ moet je altijd oppassen. De naam suggereert een groep mensen die goed nadenkt over allerlei kwesties en daar rapporten over uitbrengt, cursussen geeft en publiciteit zoekt. Een betrouwbare partner als je op zoek bent naar kennis, zeg maar. Er is één probleem: niemand wil ervoor betalen.
In Amerika is dat anders: daar zijn vermogende mensen af en toe wel bereid een flinke donatie te doen. Zo hebben ze daar The Heritage Foundation en het American Enterprise Institute. In Nederland bestaan zulke denktanks niet. Hier hadden we een jaartje Forum voor Democratie, een denktank die zo onrendabel was dat Thierry Baudet en Henk Otten er snel een politieke partij van maakten. De Edmund Burke Stichting, die in Nederland het conservatisme wilde promoten, had soortgelijke problemen maar vergat een partij te worden.
En dan is er nu de Nexit-denktank. What could possibly go wrong?
De Nexit-denktank had zijn komst al enige tijd aangekondigd maar sinds gisteren is er ook een echte website. Het korte visiedocument laat al meteen een probleem zien: dit is geen onderzoeksorganisatie maar een campagneclub. Er wordt niet eens een poging gedaan dit doel te verhullen, want het staat al in regel zeven en acht van het visiedocument. Geen denktank dus, maar een club die op voorhand in de richting van een nexit redeneert.
Onder ‘scope’ lezen we dat de club geen politieke agenda heeft en de burger alleen wil voorlichten. Klinkt neutraal, maar de denktank wil tegelijk een tegenhanger zijn van de ‘eenzijdige berichtgeving over de EU’. Onder ‘onderzoek’ staat vervolgens een campagnedoelstelling en onder ‘kwaliteitsborging’ legt men dan weer uit dat men niet ‘aan meningen’ doet. Bij de Nexit-denktank zijn feiten en meningen hetzelfde.
Om het inhoudelijke karakter van de denktank verder te benadrukken lezen we dat deze géén aandacht zal besteden aan ‘allerlei thematische gevolgen van de EU’. Hoe inhoudelijk een oordeel kan zijn als je niet naar de details wilt kijken, laat zich raden. Of de Nexit-denktank überhaupt iets van de EU begrijpt is sowieso twijfelachtig want in de onderzoeksroadmap rekent men de Raad van Europa onder de Europese Unie.
Onafhankelijk is de denktank wel, dat denken ze daar ten minste, want men doet geen onderzoek voor derden. Dat laat wel heel veel mogelijkheden voor beïnvloeding open.
Van FvD misschien? De denktank wordt ‘organisatorisch gefaciliteerd’ door de Stichting Luister van Gert Reedijk en Arthur Legger, die in 2017 op de Kamerlijst van FvD stonden. Ze werden geroyeerd in 2018, maar Reedijk is inmiddels weer terug en is nu persman van de Nexit-denktank. Bij de aanbevolen literatuur komen we boeken tegen van Jean Wanningen, de assistent van Derk-Jan Eppink in het Europees Parlement en in het team vinden we twitterend Thierry-fan Robert Bor, FvD-christen Rutger van den Noort en FvD-Statenlid Robert Pestman, geflankeerd door allerlei personen die al langer in FvD-achtige kringen rondhangen zoals de disfunctionerende oud-Senator Kees de Lange.
Met zulke vrienden hebben eurosceptici geen vijanden meer nodig. Als je een nexit wilt, zul je mensen buiten je eigen bubbel van dit doel moeten overtuigen. Dan moet je niet bij elkaar gaat zitten met gekkies op de flanken van het politieke spectrum. Zo creëer je immers een echoput waarin je dagelijks aan collectieve zelfbevlekking kunt doen, maar waarmee je werkelijk niemand buiten die echoput overtuigt. Daar begrijpt men het verschil tussen feiten en meningen namelijk wel.
