Terwijl supermacht Amerika intern totaal met zichzelf in de knoop zit, trekken ze in China de autoritaire touwtjes nog wat strakker aan. Zo is in Hongkong woensdag het laatste restje democratie door de communistische partij bij het grofvuil gezet. In Peking werd onlangs een wet aangenomen die het mogelijk maakt om leden van het Hongkongse parlement te ontslaan wanneer die te weinig ‘patriottisme’ tonen. Voor dit ontslag van de democratisch gekozen volksvertegenwoordigers is niet eens tussenkomst van een rechter nodig.
Woensdag moesten de eerste vier prodemocratische oppositieleden al uit het parlement vertrekken. De rest van de oppositie heeft de boodschap inmiddels ook begrepen en zij vertrekken nu ‘vrijwillig.’ Een van hen, Fernando Cheung, legt uit waarom:
“Deze stap maakt duidelijk dat de dictatuur is afgedaald naar Hong Kong en dat de Chinese Communistische Partij alle oppositie in de wetgevende macht kan uitroeien. Er is geen scheiding der machten meer, geen ‘één land, twee systemen’ meer, en daarom ook niet meer het Hong Kong zoals wij dat kennen.”
China maakte in 1997 afspraken met het Verenigd Koninkrijk dat Hongkong tenminste tot 2047 een autonome regio zou blijven. Nu komen ze daar dus op terug en stellen dat deze internationale deal een interne aangelegenheid is waar de rest van de wereld zijn bek over moet houden.
Ook op economisch vlak trekt de Chinese Communistische Partij meer macht naar zich toe. Zo is de beursgang van Ant Group onverwacht niet doorgegaan. Het bedrijf dat onder meer mobiele en online betalingen faciliteert had met 31,5 miljard euro de grootste beursgang ooit moeten worden. Een beursgang die er tegelijkertijd ook voor zou zorgen dat steeds minder Chinezen afhankelijk zijn van de logge bureaucratische staatsbanken.
Eigenaar Jack Ma vergelijkt de werkwijze van deze staatsbedrijven met die van pandjeshuizen. Ook klaagt hij over de grote hoeveelheid aan verstikkende financiële regels in China en het gebrek aan lef:
“Bij innovatie komen altijd risico’s kijken, er bestaat geen risicoloze innovatie. Het grootse risico dat je kan nemen is proberen de kans op mislukkingen terug te brengen naar nul.”
De Chinese politiek kan deze gewaagde uitspraken van Ma niet heel erg waarderen. Niet vreemd wanneer je bedenkt dat de politieke macht in het land steeds meer draait om een persoon. President Xi Jinping was al de invloedrijkste leider van het land sinds Mao Zedong, en die macht is sinds de coronacrisis alleen maar gegroeid. Dankzij hem bemoeit de communistische partij zich steeds meer met het bedrijfsleven en draait de propagandamachine weer als vanouds.
Het enige dat Xi Jinpings nalatenschap nog in de weg staat is Xi Jinping zelf. Ergens is hij daarin ook wel de perfecte symbolisering van China:
“En daarin ligt de paradox van Mr. Xi’s macht. Nu hij de controle van de partij zo sterk in handen heeft, zonder duidelijke rivalen of een duidelijk opvolgingsplan, legt hij ook de fundaties voor een totale leiderschapscrisis in de toekomst. De gigantische macht van Mr. Xi is zijn grootste zwakte.”
