Donderdagavond organiseerde Studenten Rechtvaardigheid Palestina (SRP) een lezing aan de Vrije Universiteit (VU) over de Palestijnse kwestie. Eerder werd een ‘debat’ door de VU afgelast, maar dit keer waren de studenten wel welkom. Aan het woord kwam Robert Soeterik, een Midden Oosten-specialist die uitgebreid inging op ‘de dynamiek van het Palestijnse conflict’.
In het desolate VU-complex komt de groep samen in een collegezaal die direct afkomstig lijkt uit de jaren zestig. De zaal maakt een vervallen indruk. Als iemand plaatsneemt, beweegt de hele bank mee. Dat gebeurt ook als iemand onverwachte bewegingen maakt. Alles piept en kraakt en zo staat de zaal niet alleen symbool voor de hele bijeenkomst, maar ook voor de staat waarin sommige VU-studenten zich in intellectueel opzicht bevinden.
Op de gang probeert een studente iemand over te halen mee te gaan, maar het lukt niet. De student heeft er geen zin in, zelfs niet als hij hoort dat hij ‘iets kan leren over Palestina’. Deze korte conversatie is veelzeggend: er zou hier vandaag sprake zijn van informatieoverdracht en we kunnen hier ‘iets leren’. Tachtig mensen luisteren ademloos naar Soeterik, die ruim een uur het woord voert over de geschiedenis van Palestina, van het verre verleden tot nu.
Het verhaal van Soeterik laat zich gemakkelijk samenvatten. De opbouw van de staat Israël is volgens hem samengegaan met het moedwillig kapotmaken van Palestina. Het verzet van de Palestijnen daartegen is in zijn ogen volstrekt logisch. We moeten Palestina zien als een vorm van ‘vestigingskolonialisme’: Joodse gemeenschappen vestigden zich in bezet gebied. Dit ging samen met etnische zuivering, verdrijving en discriminatie. Israëls ‘verdeel en heerspolitiek’ zorgt ervoor dat de Palestijnen uit elkaar worden gespeeld.
Opeens zegt Soeterik iets interessants. ‘Ik word steeds meer bevestigd in mijn analyse van het conflict’, weet hij te melden, ‘al is de publieke opinie heel anders’. Vervolgens komt er een litanie dat het vredesproces helemaal geen vredesproces is en dat de Oslo-akkoorden helemaal geen poging tot vrede waren, maar een nieuwe vorm van onderdrukking van de Palestijnen. Israël blijft volgens Soeterik aan de stoelpoten van de Palestijnen zagen. Hoe het komt dat het comité voor de Nobelprijs voor de Vrede toch in deze Israëlische truc is getrapt, komt niet aan de orde.
In Koeweit, meldt Soeterik, accepteerde de internationale gemeenschap niet dat men onder de voet werd gelopen door Saddam Hoessein en greep men in. In Palestina is hetzelfde aan de hand, maar daar doet men niks. Het is niet gek, aldus Soeterik, dat mensen zich afkeren van de internationale rechtsorde als daar ‘selectief in geshopt’ wordt. Het verbaast hem daarom ook niet dat een beweging als ISIS zich niets van de internationale rechtsorde aantrekt. Soeterik maakt een grapje dat dit alles nu ook aan de VU gezegd mag worden. De VU is immers een echte universiteit.
Volgens Soeterik moeten alle mensen in Palestina betrokken worden bij de oplossing. Dat geldt dus voor de Palestijnen en de Joden die in Palestina wonen. De Joden die niet in Palestina wonen vallen daar volgens hem expliciet buiten. Soeterik gaat niet in op de vraag waarom de aanwezigen in de zaal kennelijk wel betrokken horen te zijn bij een oplossing en daar ideeën over mogen hebben, maar Amsterdamse Joden niet. Soeterik vindt tegelijk dat de ‘civil society’ moet meehelpen aan een oplossing door middel van een boycot van Israël. Dit idee wordt met applaus begroet.
Soeterik weet de aanwezigen te melden dat ‘hij geen idioot is’. Ook meldt hij ‘dat er veel met informatie wordt gemanipuleerd’. Om te illustreren dat hij daar niet medeplichtig aan is, begint hij over Hajo Meyer, een Jood die het helemaal met dit verhaal eens zou zijn geweest. Er is maar een probleem: nu Soeterik eindelijk een Jood heeft gevonden die het met hem eens is, blijkt Meyer al te zijn overleden. Kennelijk is het voor Soeterik lastig een tweede Jood te vinden die zijn verhaal onderschrijft.
Even lijkt er alsnog wijsheid op te borrelen. Soeterik distantieert zich van het idee dat de holocaust hetzelfde is als wat Israël in Palestina doet. ‘Dat is heel wezenlijk iets anders’, horen we hem zeggen. Onder VU-studenten bestaat hier kennelijk onduidelijkheid over. Maar de wijsheid is van korte duur. Het is volgens Soeterik ‘niet bewezen’ dat Hamas bestaat uit onmenselijke mensen. Een man roept dat buiten deze zaal ‘niemand het conflict in Palestina begrijpt’.
Maar begrijpt de zaal het wel? Een rechts uitziende jongen neemt het woord. Hij begint in hoog tempo feiten op te noemen over de periode 1948-1967. Hij zegt het heel vriendelijk en zonder enige emotie en dus is de verwarring compleet. Waar staat hij precies voor? Is hij nou voor of tegen Palestina? Zo weten we niet of we zijn uitspraken kritiekloos voor waar kunnen aannemen of zonder nadenken moeten verwerpen.
(Foto: Maarten Brante)
