Opeens denken we terug aan de campagne van Forum voor Democratie voor de Provinciale Statenverkiezingen van 2019. De peilingen waren goed, maar het broeide op de achtergrond. Na twee jaar samenwerking was het wel duidelijk dat Thierry Baudet een hele andere kant op wilde dan Henk Otten. Het leidde tot allerlei incidentjes. In een restaurant in Drachten dineerde de partijtop in de aanloop naar een verkiezingsavond. Halverwege het diner wilde Baudet alsnog naar een ander restaurant. Otten moest hard zuchten: dit was Baudet in optima forma. Hij ontregelt anderen in de hoop dat hij zelf kan stralen.
Dat het dit weekend heet onder de voeten van Baudet werd, mag duidelijk zijn. Er leek sprake van een onoplosbaar probleem. Annabel Nanninga, ooit door Baudet zelf binnengehaald, eiste een serieuze aanpak van het extremisme binnen de jongerenorganisatie. Daar zat Baudet dan weer niet op te wachten want dat zou zijn goede vriend en JFVD-aanvoerder Freek Jansen de kop kosten. Een heuse patstelling en als we alle roddels mogen geloven was de partij maandag bijna uit elkaar geklapt. Er kwam een ‘oplossing’: de vlucht naar voren. Baudet haalde zijn fameuze karaktereigenschap weer van stal: ontregelen.
En dus wist niemand wat ervan te denken toen de video uitkwam waarin Baudet aankondigde niet herkiesbaar te zijn. De boodschap leek te zijn: Baudet houdt ermee op. Maar zo zit het niet.
Baudet wil graag lijstduwer worden. Wat zou dat betekenen? Hij stond de afgelopen jaren op meerdere kieslijsten. Hij werd met voorkeursstemmen gekozen in het Europees Parlement, de Provinciale Staten van Noord-Holland en de gemeenteraad van Amsterdam. Hij nam die zetels allemaal niet in, maar het signaal is niet te missen: Baudet komt ook gemakkelijk met voorkeursstemmen in de Tweede Kamer. Dus wat heeft hij gisteren nou eigenlijk aangekondigd? Hij is geen lijsttrekker meer en kan eind maart besluiten opnieuw de Tweede Kamer in te gaan. Slim van Baudet, want nu hoeft hij aan geen enkel verkiezingsdebat mee te doen. Daar was hij toch al niet goed in.
Je zou kunnen denken: de leden van Forum moeten het wel goed vinden dat Baudet lijstduwer wordt. De situatie is wederom simpel. Het belangrijkste is dat de leden fan zijn van Baudet, dus ze zullen hem die plek sowieso gunnen. Baudet blijft bovendien partijvoorzitter en het partijbestuur maakt de kandidatenlijst. De mogelijkheden van leden om die lijst te veranderen zijn altijd minimaal geweest: de ledenvergadering duurt jaarlijks twee uur en daarin moeten alle onderwerpen, inclusief het verkiezingsprogramma, besproken worden. Rara wie bepaalt de lijstvolgorde?
Het partijbestuur bepaalt bijna al het beleid bij Forum en Baudet blijft gewoon in dat bestuur zitten. Het gevolg ervan is dat hij zich met alle interne zaken kan bemoeien en daar vaak ook een doorslaggevende stem in heeft. Natuurlijk bestaat het bestuur uit meer mensen, maar de andere vier leden zijn nog nooit op kritiek op Baudet betrapt. De meest zelfstandig handelende collega is senator Lennart van der Linden, maar ook hij is fan van Baudet en loopt hem dus niet voor de voeten. Kijk de eerste reactie van Van der Linden op Baudets vertrek maar even terug. Alleen maar prijzende woorden, terwijl Forum nu toch afstand zou gaan nemen van alle mede door Baudet ontstane JFVD-ellende.
Hoe diffuus de nieuwe situatie is, bleek al op deze eerste ‘avond zonder Baudet’. Nanninga en anderen willen schoon schip maken en vinden JFVD-voorzitter Freek Jansen niet te handhaven. Komt hij nog op de kandidatenlijst? Eerst niet, toen weer wel en toen toch weer niet. Niemand begrijpt het nog en dat is niet zo gek, want de vraag is wie beslist dat Jansen op de lijst mag. Dat is in de praktijk nog steeds Baudet, maar hij kon geen toelichting geven want hij had geen zin om zijn partijgenoten in Tiel onder ogen te komen. Dat wordt nog leuk met het inslaan van een nieuwe koers, want ook die zal door Baudet geaccordeerd moeten worden.
Inmiddels begint iedereen te speculeren over lijsttrekkersverkiezingen, maar het is eigenlijk niet zo interessant wie de kar mag gaan trekken. Het is immers Baudet die op de achtergrond nog steeds aanwezig is en zijn wil kan opleggen. De nieuwe lijsttrekker is dus alleen lijsttrekker, niet de nieuwe leider. Als de verkiezingscampagne straks faliekant is mislukt en Wilders de verkiezingen heeft gewonnen, zit Baudet met voorkeursstemmen in de Tweede Kamer en zullen alle FvD-politici smeken om zijn ‘terugkeer’. Hij zal dan met een groots gebaar de hand over zijn hart strijken en dan begint het hele circus weer van voren af aan.
Aangezien dit een reëel scenario is, is het ook meteen duidelijk wie de lijsttrekker zal worden. Annabel Nanninga wordt het in ieder geval niet, want zij is veel te slim om dit allemaal niet te doorzien. Joost Eerdmans lijkt – gezien zijn ronduit slechte track record in Rotterdam – een veel logischer kandidaat.
