We kennen PvdA en GroenLinks van hun plannen om miljarden te besteden aan houtstook, verplichte warmtepompen en dure kabels naar de windmolens op zee. Deze maand publiceerde het Centraal Planbureau (CPB) schattingen van een tweede risico als deze partijen mogen meepraten over het volgende kabinet: hogere belastingen. De verkiezingsprogramma’s van PvdA en GL, hoewel ieder meer dan honderd pagina’s, zien er van af om precieze cijfers te noemen, maar het CPB heeft ze nu wel.
De PvdA en GL willen bij hoge inkomens 67 procent weg belasten. Met dat tarief wordt Nederland royaal Europees kampioen (het gemiddelde van de toptarieven in de welvaartsstaten in Scandinavië, België, Frankijk en Duitsland is 54 procent). Ook willen PvdA en GL het tweede tarief in de winstbelasting verhogen tot 30 procent, goed voor een trotse derde plaats in Europa na Frankrijk en Polen. Daarboven droomt de PvdA van een speciale winstbelasting op banken die nog eens 1,5 miljard extra moet opleveren. (D66 wil ook hogere belastingen maar is veel voorzichtiger).
Hoge belastingen op veelverdieners zijn riskant, want professionals en ondernemers zijn geen konijnen die op de landweg blijven zitten, verblind door de lampen van de aanstormende auto’s. We weten dat bijvoorbeeld uit de VS. Daar hebben sommige staten een extra belasting bovenop de nationale inkomstenbelasting. Californië heeft een marginaal tarief van nog eens extra 13,3 procent voor veelverdieners.
Resultaat: een exodus van professionals en ondernemers. ‘Covid heeft dingen veranderd’, vertelt Sandy Murray, partner in een accountantsbureau. ‘Mensen zijn gegaan naar wat vroeger hun zomerhuis was en hebben daar acht maanden doorgebracht, en beseften dat ze van daaruit konden opereren. Dus waarom zou u 13,3%, en mogelijk 16,8%, aan belasting betalen aan Californië?’
Zou Femke Halsema (GL) instemmen met wat haar partij op het spel zet voor Amsterdam? Op 8 januari zei de burgemeester:
‘Amsterdam is een internationale stad en we willen toeristen aantrekken, maar we zouden graag zien dat ze komen voor haar rijkdom, schoonheid en culturele instellingen.’
Wees eerlijk en kijk om je heen in het Concertgebouw en de Stopera: de culturele instellingen kunnen niet leven van de hasjtoeristen en hebben Amsterdamse bedrijven nodig als sponsors. In de winter willen de muziekpodia en de restaurants ook open blijven, al zijn er weinig toeristen, en dat kan alleen bij voldoende lokale interesse.
Eerst op de trom slaan in de City van Londen dat Amsterdam zo aantrekkelijk is voor financiële en IT-professionals, en beloven dat er meer internationale scholen komen, en dan dat weer verpesten met belastingen die veel hoger zijn dan in Frankfurt of Dublin, of zelfs in Parijs.
We hebben al een aanwijzing – als dat nog nodig mocht zijn – hoe snel professionals en ondernemers reageren op incentives. PvdA en GL hebben nog niet hun zin met de belastingen, maar De Nederlandsche Bank drukt ook nu almaar harder op de banken. En dus komen er minder internationale bankiers naar Amsterdam dan was gehoopt.
Loodzwaar toezicht schrikt kleinere financiële ondernemingen even goed af als hoge belastingen voor hun personeel. Het Financieele Dagblad schreef op 16 december 2020:
‘Kleine fintechs dragen tot ruim 10% van hun omzet af aan DNB voor het toezicht.
Een aantal van deze fintechs overweegt inmiddels een overstap naar landen met een gunstiger prijskaartje. Enkele hebben hun vergunning al ingeleverd. Andere, waaronder bekende namen als Transferwise, waren alert genoeg om naar de kosten van het toezicht te vragen en kozen mede daardoor voor een ander EU-land.’
Er is nog instroom in Amsterdam, maar vooral van bedrijven die minder last hebben van De Nederlandsche Bank. (Straks is er helemaal geen instroom meer, als ook die bedrijven last krijgen van de belastingen van PvdA en GL).
Nikou Asgari (16-17 februari) en Zoe Dare Hall (6 maart) van de Financial Times melden over Amsterdam dat weinig bankiers komen, maar meer IT-specialisten, en professionals van non-banks zoals ‘Blank cheque companies’ (Spacs) en gespecialiseerde financiële dienstverlening in settlement en clearing.
De bankiers kijken naar het almaar duurdere toezicht van De Nederlandsche Bank en naar de aftopping van hun bonussen. Die zijn dan beter af in Dublin met een toptarief van 40 procent. Het zijn precies financiële en IT-specialisten die buiten De Nederlandsche Bank vallen die nu in mooie aantallen naar Amsterdam komen en daar straks hun kinderen naar de internationale scholen sturen en ’s avonds het uitgaansleven versterken.
Het treurige lot van Venetië dreigt voor het Venetië van het Noorden. Na de glorie van Tintoretto, Albioni, Vivaldi en Canaletto is Venetië nu een stad van pizzabakkers voor dagtoeristen. De belastingplannen van PvdA en GL duwen de stad van Rembrandt, Berlage, Hans van Manen en Bernard Haitink in diezelfde richting.
De grachtengordel en de gebouwen van de Amsterdamse School en De Stijl blijven. ‘Si monumentum requiris, circumspice’ – wie een monument wil zien kan om zich heen kijken – is prachtig als spreuk op het graf van een architect, maar niet genoeg voor een culturele hoofdstad. Die vraagt niet alleen om architectuur, maar ook om drukke theaters en restaurants.
Straks na covid-19 komen de hasj-walmen en de overlast van de vrijgezellenfeestjes weer terug, en Halsema heeft duidelijk gemaakt dat zij een rijkere toekomst wil voor haar stad. Dan kan zij beter afstand nemen van haar partij. Tikje elitair? Natuurlijk, maar liever dat dan het lot van Venetië of Californië.
Deze column verscheen eerder op Wynia’s Week.
