Volgens de Guardian jagen de verhoogde collegegeldtarieven in Engeland studenten deels de grens over: steeds meer Engelsen gaan studeren in het buitenland, waar de kwaliteit van de opleidingen lang niet slecht is, en het prijskaartje een stuk milder. Ideaal zijn plaatsen die niet zo ver van huis af liggen, en waar de opleiding ook nog eens aangeboden word in het Engels. U voelt hem al aankomen: dikke kans dat er de komende jaren flinke horden kennishongerige Britten aanschuiven in de Nederlandse collegebanken. Bijvoorbeeld in Maastricht, waar veel opleidingen toch al in het Engels worden aangeboden. Dit kost onze schatkist 6000 euro per student per jaar. De vraag dringt zich op: moeten we dat wel willen met z’n allen?
Internationalisering
Aan de ene kant is internationalisering natuurlijk de toekomst. Zeker in Nederland is het volstrekt zinloos om een intellectuele elite op te leiden die volledig op Nederland gericht is. Veel universitair geschoolden zullen later opereren in een omgeving waarin landsgrenzen nauwelijks nog een rol spelen. Het contact met leeftijdgenoten van elders kan dan ook niet vroeg genoeg beginnen. De overheid hoeft niets op te dringen, maar waarom zou je het in de weg staan? Het is prima als universiteiten open staan voor buitenlanders, en er is in principe weinig in te brengen tegen het aanbieden van opleidingen in het Engels, mits je personeelsbestand voldoende taalvaardig is, en er vanuit Nederlandse studenten voldoende vraag naar is.
Wegsijpelend belastinggeld
Aan de andere kant is er deels ook sprake van wegsijpelend gemeenschapsgeld. Natuurlijk zijn er ook Nederlanders die zelf naar het buitenland gaan voor hun studie (hallo, België!), en voor zover dat binnen de EU is, gaat dat allemaal met gesloten beurzen, maar op het moment dat er substantieel méér studenten komen dan er gaan, gebruik je feitelijk gemeenschapsgeld om andermans kenniseconomie te sponsoren.
Lang niet alle studenten blijven na afloop van hun studie hangen in Nederland: de vierduizend Chinezen die momenteel in Nederland studeren zullen ongetwijfeld massaal hun hier opgedane kennis gaan gebruiken om in hun geboorteland carrière te maken. Dat is 4000 * 4 * 6000 = 96 miljoen euro als je ervanuit gaat dat ze allemaal in één keer afstuderen en een eenjarige master doen. Iets zegt mij dat er bij lange na geen 4000 Nederlandse jongeren zijn die in China studeren. Dat is een stevige disbalans. Hetzelfde geldt overigens voor de 23.000 Duitsers die in Nederland studeren: ook zij gaan in groten getale terug.
Britse zuinigheid
Het is natuurlijk de vraag of dat problematisch is. Je kan zeggen dat wegsijpelend gemeenschapsgeld op termijn terug kan komen via handelscontacten, al hebben we in het geval van China nou niet bepaald last van zo’n handelsoverschot dat dat enorm veel zoden aan de dijk gaat zetten. Je kan ook zeggen dat je er niet zo moeilijk over moet doen: je geeft wat, en je neemt wat, en uiteindelijk zijn we rijk genoeg om de last te kunnen dragen. Het is ook zo: Nederland gaat niet kapot aan het opleiden van duizend Chinese studenten per jaar.
Toch ligt dat in het geval van een eventuele golf Britse studenten wel een klein beetje anders: de verhoging van het collegegeld is hier een directe bezuinigingsmaatregel die bedoeld is om de begroting van Cameron en vrindjes op orde te houden. Als dat leidt tot een sterke toename van Britse studenten in Nederland, worden Britse opleidingskosten dus indirect afgewend op de Nederlandse belastingbetaler. Dat is niet bepaald een mooi voorbeeld van Europese solidariteit. Nogmaals de vraag: Moeten we dat wel willen met z’n allen? Het antwoord, wat mij betreft: Neen.
