Even recapituleren. Ooit had de SP een jongerenorganisatie onder de naam Rood. Er werden bestuurders benoemd die geen SP-lid zijn en dat wilde de moederpartij niet. Er ontstond een hoop gedoe, waarna de SP besloot Rood af te stoten. Sinds enkele maanden gaat Rood daarom als zelfstandige organisatie door het leven. Inmiddels gaat de SP nog een stap verder: alle SP-leden die ook Rood-lid zijn worden geroyeerd, tenzij ze hun Rood-lidmaatschap opgeven. Of dit erg slim is, valt te betwijfelen. Jongerenorganisaties doen dienst als kweekvijver en nu wordt jong talent de partij uitgejaagd.
Er is een tweede probleem. Ooit was de SP een partij die mensen op de linkerflank verbond. Er liepen marxisten, communisten, sociaal-democraten en andere linkse types rond. Ze vonden elkaar in het beginselprogramma. Toen kwam de klad erin en voelden sommige leden zich niet gehoord. Ze begonnen eigen discussieclubjes onder namen als het Communistisch Platform en het Marxistisch Forum. De SP-top wil dat niet en royeert daarom iedereen die er iets mee te maken heeft. De communisten zijn al weggestuurd en momenteel zijn de marxisten aan de beurt. Zij moeten afscheid nemen van hun eigen platform, anders moeten ze ophoepelen.
Het gaat in potentie om honderden royementen. Dit gegeven brengt uw verslaggever deze dinsdagavond in Amsterdam Noord. Hier debatteren de kandidaten voor het nieuwe partijbestuur. Zij illustreren de interne conflicten. Partijvoorzitter Jannie Visscher en algemeen secretaris Arnout Hoekstra willen een tweede termijn. Ze worden uitgedaagd door de Rotterdamse voorzitter Tijs Hardam en het Utrechtse Statenlid Michel Eggermont. Zij hebben beide sympathie voor Rood en zijn betrokken bij het Marxistisch Forum. Ze hebben allebei een brief gekregen van het partijbestuur dat ze voor de SP moeten kiezen en anders geroyeerd worden.
Hardam en Eggermont worden kort gezegd dus geroyeerd door hun tegenkandidaten. De argumentatie voor de royementen klopt niet en iedereen weet dat: de partijraad heeft zowel Rood als het Marxistisch Forum betiteld als politieke partijen. Dubbellidmaatschap is bij de SP verboden en dus moeten de betrokkenen kiezen. Maar Rood doet aan geen enkele verkiezing mee en van het Marxistisch Forum kun je niet eens lid zijn. Het is zoals Eggermont zegt een gevalletje ‘twee plus twee is vijf’. De partijraad kan op zijn kop gaan staan, maar Rood is een jongerenorganisatie en het Marxistisch Forum een discussieplatform en niets anders.
We horen Visscher en Hoekstra talloze keren de procedure uitleggen, inclusief de argumentatie dat het besluit om leden te royeren heel democratisch is genomen. Een jongen in de zaal zegt dat hij bij een SP-cursus heeft geleerd dat als de inhoudelijke argumenten op zijn, men over procedures begint. Een meisje zegt dat de SP haar heeft geleerd dat als je weerstand ontmoet, je niet moet opgeven want anders worden socialistische doelen nooit bereikt. We zien hier de contouren van een eindeloze strijd waarbij beide partijen van geen ophouden weten en inhoudelijke argumenten een ondergeschikte rol spelen.
De mensen van het Marxistisch Forum en Rood zijn boos dat Hoekstra ze ooit beschreef als revolutionaire zolderkamertypes. Deze avond ontkennen Visscher en Hoekstra dat het om de inhoud gaat: men mag bij de SP een eigen mening hebben, maar moet die wel via de geëigende kanalen naar voren brengen. Rood en het Marxistisch Forum zouden ‘schaduworganisaties’ zijn die stiekem de SP van koers willen laten veranderen. Ook dat klopt niet: de notulen van het Marxistisch Forum staan gewoon op de website. De strijd binnen de SP gaat over macht: het partijbestuur heeft niets over het marxistische discussieclubje te zeggen. Rood idem dito.
Visscher en Hoekstra vertellen hoe goed het gaat met de SP. Er wordt een nieuwe jongerenorganisatie gestart, de ledenaantallen nemen toe en er zijn politieke successen geboekt. Toch is de lijst teleurstellingen langer. De SP verliest de ene verkiezing na de andere, heeft veel, met name jonge leden weggejaagd, mist een aansprekend inhoudelijk profiel en is intern verdeeld. Het is een ontzettend slechte track record van de huidige bestuurders, maar toch staan Visscher en Hoekstra op de nominatie om te blijven. Ze praten over onderzoeken die zijn gedaan, werkgroepen die worden opgericht en betere scholing. Hier worden bureaucratie en bezieling door elkaar gehaald.
Iedereen wil bij de SP meer jongeren aantrekken, maar Visscher en Hoekstra hebben geen plan. Eggermont en Hardam hebben dat ook niet, maar ze willen in ieder geval niemand wegjagen. Hardam ziet overal in Nederland linkse bewegingen ontstaan, zoals het woonprotest, maar deze hebben vaak nauwelijks een band met de SP. Het leidt tot de vraag aan Visscher hoe ze zelf vindt dat het gaat, nu de SP-zaaltjes nog maar voor de helft gevuld zijn. Visscher begint over de herziening van het beginselprogramma en zegt in een bijzin dat de partij klaar moet zijn voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2026. Die van komend jaar zijn kennelijk al opgegeven.
Dat getuigt dan wel weer van realisme, want al dit gedoe is nog lang niet ten einde. We horen dat de te royeren leden in beroep gaan. De SP heeft sowieso moeite te bewijzen dat mensen lid zijn van Rood of het Marxistisch Forum omdat men de ledenadministratie niet meer heeft of deze helemaal niet bestaat. Veel aanleiding voor extra procedures dus. Een meisje legt uit dat dit uiteindelijk niets zal uitmaken nu het partijbestuur aan het royeren is geslagen. Daar heeft ze waarschijnlijk gelijk in, maar dat creëert ook de uitzichtloze situatie waarbij de interne onrust zich eindeloos kan voortslepen. Voorlopig is de SP te druk met zichzelf om de wereld te verbeteren.
