WNL op Zondag is een uitstekend programma om de zelfgenoegzaamheid van de gevestigde orde bij op te meten. Of misschien juist niet, want door de ruime uitgevallen stoelen, het meer dan comfortabele achterover hangen van de aanwezigen en de altijd beleefd getoonzette vragen van Rick Nieman – die heel vaak in een bijzinnetje benadrukt dat hij blij is deze of gene gast in de studio te mogen ontvangen – lijkt er sowieso altijd sprake van een zeer ontspannen, volgevreten sfeer (en slaan de wijzertjes van de meting dus steevast uit naar Maximaal Zelfgenoegzaam).
Samengevat creëert WNL op Zondag een entourage waarin de gasten, nóg meer dan in andere shows, elkaar de ruimte geven en als het even kan hun betoog beginnen met een vriendelijke verwijzing naar wat een andere gast eerder of zopas terecht heeft opgemerkt of geobserveerd. Elkaar kleffe kontjes geven is er ‘the name of the game’,
Maar dan nog blijft de vraag hoe ze hun kleffe kontjes tegen elkaar aan wrijven een interessante.
Gisteren mocht VVD-senator Annemarie Jorritsma hierbij de aftrap doen. Haar rol in de eindeloze sage van de voorbije kabinetsformatie werd natuurlijk niet aangeroerd, nee, Annemarie mocht, meeliftend op de voorspelbare lijstjesdrang van de jaarsluiting, ‘drie sterke’ vrouwen aan de Nederlandse huiskamer voorstellen. Nu zou ik graag schrijven dat Annemarie Jorritsma niet het prototype bitse partijtijger is die zelf alle ruimte opeist en niet de jaloerse kenau die andere vrouwen pas naar voren schuift als ze geen bedreiging meer vormen voor haar eigen positie, maar dat is precies wat ik, gelet op haar optreden, toch helaas moet opschrijven.
Als eerste ‘sterke vrouw’ noemde de prominente VVD-senator namelijk Sophie Hermans, dochter van haar VVD-collega Loek Hermans (andere generatie, geen bedreiging). Daarna zette ze Angela Merkel in het zonnetje (ander land, geen bedreiging). En tot slot hield ze een lofrede op haar eigen dochter (ander beroep, geen bedreiging). Deze selectie was veelzeggend aangaande het blikveld van de machtspolitica Jorritsma: haar primaire focus ligt bij het eigen huishouden en de vertrouwde politiek-bestuurlijke bubbel terwijl sterke vrouwen uit de sport, het bedrijfsleven of de zorg ogenschijnlijk geen enkele kans maken zich bij haar in de kijker te spelen.
Dat Sophie Hermans VVD-kiezers in het nieuwe coalitieakkoord uitlevert aan een astronomisch uitgavenpatroon voor een indrukwekkend pakket linkse hobby’s, en dus helemaal geen blijk heeft gegeven van kracht of sterkte, moffelde Annemarie zorgvuldig achter het behang: Sophie is, vond zij, ‘superslim’ en steeds in staat ‘lichtpuntjes’ te zien, ook al schuiven er tienduizenden peperdure windmolens voor dat ene lichtpuntje.
Nadat Jorritsma onbedoeld het bewijs had geleverd dat wat haar betreft ‘de nieuwe bestuurscultuur’ moet gaan bestaan uit soortgelijke types als zijzelf, mocht de Vlaamse viroloog Marc van Ranst ook al graag zichzelf en zijn collega’s feliciteren. Hij vond de immense aantallen vaccins die de afgelopen twee jaar gefabriceerd waren, alsmede de vaart waarmee ze over de wereld waren verspreid, een bewonderenswaardige prestatie die best wat vaker bezongen had mogen worden.
Als tastbaar bewijs van vernuft en vooruitgang liet Van Ranst een fragment uit Duitsland zien, van vlak over de grens, waar de bereidheid tot prikken werd beloond met een bratwurst. Op virologisch vlak mag Van Ranst dan bij de pinken zijn: hier vergaloppeerde de buikige Vlaming zich natuurlijk volkomen door het consumeren van glimmend, vet vlees als een uitweg uit de coronacrisis te presenteren. Getuige het instemmende geknik van de overige gasten had kennelijk niemand de tegenwoordigheid van geest om Marc’s calorierijke ‘oplossing’ van kritisch of ironisch commentaar te voorzien, ook Nieman niet.
Om de eigen kwaliteit nog wat extra te accentueren, begon Van Ranst – daartoe aangezet door Nieman – voor de zoveelste keer de aan hem gerichte bedreigingen op sociale media in herinnering te roepen. Alle gezichten gingen terstond op standje zorgelijk. ‘Dat je alles mag zeggen, betekent nog niet dat je alles móet zeggen,’ onderwees Rick, waarna alle gasten voorspelbaar knikten en elk van hen nog even hun plasje mocht doen over de veronderstelde ongemanierdheid van de sociale media-meute. Het idee dat Nederland eerder bedreigd wordt door de toeslagenaffaire en de aanhoudende plucheplakkerigheid van onze kaasstolp politici dan door scheldpartijen in digitale velden leek aan het gezelschap van WNL op Zondag niet besteed.
Sterker: het feit dat de gasten zo grof en frequent uitgescholden werden kreeg vooral het aura van een bewijs dat zij de onbegrepen gidsen waren die ons uit de coronacrisis zouden leiden. Noem me cynisch, maar als ooit het onwaarschijnlijke scenario zou dreigen dat WNL op Zondag niet gezellig meer wordt, er chronische polarisatie zou dreigen te midden van de riante meubels en het hoogpolige tapijt, zou Rick Nieman, hup, wat grove tweets van de sociale media-meute uit de kast trekken om alle gasten weer in het zadel van fatsoen en voortreffelijkheid te tillen.
Getuige WNL op Zondag is het voornaamste ijzer in het vuur van onze aanstaande bewindslieden, en de leden van de weldenkende klasse in het algemeen, dat ze gunstig afsteken bij de extreemste één procent randdebielen die op Twitter actief is.
En de D66-journalistiek van WNL – dat is het ergste – haalt opgelucht adem bij deze vaststelling en geeft falende gezagsdragers volop gelegenheid tot uithuilen over het gepeupel.
Lees ook van Hans van Willigenburg:
