Forum voor Democratie doet in vijftig gemeenten mee aan de verkiezingen. Het valt niet mee een beeld te krijgen van wat dat precies betekent. Op de website van FvD vinden we alleen een lijstje gemeenten waar kennelijk een kandidatenlijst is ingeleverd. Doorklikken kan niet, dus over de lokale standpunten valt vooralsnog weinig te zeggen. De kandidatenlijsten zijn wel via de gemeenten beschikbaar, maar meestal staan daar vooral onbekenden op. Dat is dus niet zo nuttig.
Er is inmiddels wel enige berichtgeving over de entree van Forum in deze gemeenten. Dan vallen een aantal zaken op. Zeven lessen.
De deelname van Forum is een enorme haastklus. De partij wil heel graag in precies vijftig gemeenten meedoen. Die deelname blijkt erg persoonsafhankelijk. Opeens ging die in Westerkwartier niet door, want Tom Zwitser hield er om onduidelijke redenen mee op. Toen had Forum geen rond getal meer en moest er heel snel een extra gemeente bijkomen. Dat werd Hulst, waar men nog een Statenlid had zitten: Fred Walravens. Hij moest opeens heel snel de deelname regelen.
De FvD-kandidaten kunnen zich niet altijd beroepen op een band met hun gemeente. Er zijn volop kandidaten die niet in de betreffende plaats wonen, met Breda als koploper: zeven van de tien FvD’ers wonen daar niet. Zij kunnen er dus geen raadslid worden. Meest opvallend is de lijsttrekker in Westland die elders woont, maar claimt te gaan verhuizen. De lijsttrekker in Oss woont in Maashorst. Dat zagen we eerder al in Purmerend, waar de lijsttrekker niet woonde en waarvan na de herindelingsverkiezingen niets meer werd vernomen.
De kandidaten lijken er sowieso niet op gericht bekend te worden bij de lokale achterban, misschien uit angst dat mensen te weten komen op wie ze stemmen. In Breda neemt Forum de telefoon niet op en in Beverwijk houdt men contacten met de media af. Misschien is men daar geïnspireerd door de interviews die elders niet zo lekker liepen. In de gemeente Urk wist de lijsttrekker niets te zeggen, in Venlo maakte de leider een groezelige indruk en in Helmond begon de kandidaat te hakkelen toen hij zijn politiek leider moest verdedigen.
Bij Forum zijn zoveel mensen weggelopen en was er zoveel behoefte aan vers bloed, dat trouwe vazallen van de Grote Leider werden beloond. Prestaties maken niet uit. In Tiel wordt een onzichtbaar Statenlid lijsttrekker, in Hulst is de totaal mislukte Zeeuwse fractievoorzitter lijsttrekker en in Arnhem is de nooit populair geworden filosoof Sid Lukkassen de nummer twee. Gideon van Meijeren mag de lijst aanvoeren in Den Haag, terwijl hij daar als Tweede Kamerlid én Statenlid helemaal geen tijd voor heeft.
Soms zie je de problemen mijlenver aankomen. De vader van Van Meijeren – lijsttrekker in Doetinchem – is een voorbeeld. Als Gideon te populair wordt, ontstaat er ruzie met Baudet en sleept Gideon zijn vader mee. In Helmond heeft politieman Theo Heller ongetwijfeld nul enthousiaste reacties ontvangen op zijn lijsttrekkerschap van een partij die de rechtsstaat onbelangrijk vindt. De lijsttrekker in Sittard-Geleen klaagde er al over: niemand had positief op haar kandidatuur gereageerd. Het worden vier lange jaren.
Sommige kandidaten hebben een uitgesproken zweverig profiel. In Ede is de lijsttrekker een soms wat filosofisch ingestelde podcastmaker en in Dordrecht is de lijsttrekker ‘eerlijk gezegd nog nooit met politiek bezig geweest.’ Zij voelt ‘met haar hart’ dat Forum voor haar de juiste partij is. En dan hebben we nog de lijsttrekker in Utrecht, die voorheen bij D66 zat maar nu opeens over een klimaathoax klaagt. Hij kan kennelijk alle kanten uit zweven. Kleine kans dat de zwevers de komende vier jaar honkvast zijn.
Forum heeft opvallend veel jonge kandidaten en dat is geen toeval, want met weinig levenservaring val je het makkelijkst voor de charmes van de Grote Leider. Tot welke ellende dat leidt zien we in Eindhoven waar de lijsttrekker achttien is. De nummer twee vergelijkt het coronabeleid met de Tweede Wereldoorlog en noemt Hugo de Jonge een seriemoordenaar. De lijsttrekker weet zich er geen raad mee, stelt geen norm en stuurt journalisten door naar het partijkantoor.
Maar het kan altijd nog erger. In Haarlem zien we JFVD-voorzitter Iem Al Biyati op de tweede plaats en is Moriah Hartman lijsttrekker. We kennen ze nog uit de tijd van de antisemitische JFVD-apps: ze stuurden zelf onfrisse boodschappen rond en worden nu beloond voor hun trouw. De vrouw die de omstreden app-groep aanmaakte en onder wiens bestuurslidmaatschap JFVD een boreaal broeinest werd – Robin de Keijzer – is nummer twee in Amsterdam. Elders zien we ook voorbeelden.
Zo zien we de contouren van een trend die zich al een tijdje aftekent: de jongeren van JFVD – die het meest extreme deel van de partij vormen – zijn machtiger dan ooit, aangevoerd door hun voormalige voorzitter Freek Jansen die nu naar het FvD-partijbestuur is doorgeschoven. Het is de reden waarom veel politici eind 2020 bij FvD vertrokken: extremisme is meer dan ooit een onlosmakelijk onderdeel van deze partij geworden. En zo trekt een karavaan vol ellende in potentie vijftig gemeenteraden in.
Zomaar een idee: ook voor rechtse kiezers zijn er overal betere – en nettere – alternatieven.
Lees ook van Chris Aalberts:
