Politieke versnippering is een feest, vooral voor debatcentra, want die kunnen door de toegenomen hoeveelheid partijen en partijtjes extra bijeenkomsten organiseren. Dit brengt ons dinsdagavond naar De Balie waar vier partijen de degens kruisen. Om alle partijen in Amsterdam aan het woord te laten zijn er drie avonden en dan is de helft niet eens uitgenodigd. Rara hoe zinvol is het als politici niet samenwerken maar allemaal een eigen clubje beginnen?
Of het expres is, is niet helemaal duidelijk, maar deze avond komen alleen kleine partijen aan bod: Bij1, CDA, ChristenUnie en Denk. Alleen Denk heeft drie zetels, de rest heeft er eentje. Tenminste, dat was de situatie in 2018, want er was bij Denk vooral ruzie. Inmiddels is een van de drie raadsleden vertrokken naar islampartij Nida, die voor iets totaal anders staat en er binnenkort mee ophoudt. We leren deze avond Sheher Khan kennen, de nieuwe lijsttrekker, want ook de twee resterende Denk-raadsleden houden ermee op.
De Balie maakt hier geen woorden aan vuil en dat is raar. Khan meldt dat Denk bereid is mee te doen aan de nieuwe coalitie en hoewel Denk de enige van de aanwezige partijen is die een kansje maakt om mee te mogen praten, is de belangrijkste vraag natuurlijk waarom een instabiele club überhaupt door andere partijen in overweging zou worden genomen. We kunnen het antwoord wel raden maar Khan krijgt er geen vragen over, wat wel jammer is want het gestotter was zeker amusant geweest.
Lastige vragen stellen, daar doet De Balie vanavond niet aan. Zo blijft het gezellig. We leren de nieuwe ChristenUnie-lijsttrekker Gerjan van den Heuvel kennen. Hij is de opvolger van Don Ceder, die inmiddels in de Tweede Kamer zit. Ceder bracht de partij in 2018 voor het eerst naar de Amsterdamse gemeenteraad maar was binnen de kortste keren weer vertrokken. Nu zit er een kleurloos oud-raadslid uit Barneveld als een soort tussenpaus en Van den Heuvel mag de scherven oprapen. Niemand stelt er een vraag over.
Vier jaar geleden werd Sylvana Simons gekozen maar ze was net als Ceder alweer snel weg om plaats te nemen in de Tweede Kamer. Ze werd vervangen door Jazie Veldhuyzen, die nu lijsttrekker is maar deze avond verstek laat gaan. Hij stuurt de nummer drie. De belangrijkste vraag aan Bij1 zou moeten zijn waarom de partij twee van de drie duo-raadsleden die in 2018 begonnen heeft doen wegvluchten. Dat belooft nog wat nu Bij1 in de peilingen op twee tot vier zetels staat.
Tot slot hebben we Diederik Boomsma, die moet proberen de enige lokale CDA-zetel te behouden. Dat is hem de vorige verkiezingen ruimschoots gelukt maar door de crisis in het CDA is dat inmiddels een uitdaging. De titel van het verkiezingsprogramma toont het probleem: het boek van Pieter Omtzigt heet hetzelfde en dus vraag je je af waar dit CDA inhoudelijk precies staat. De Balie brandt zich er niet aan. Over racismebestrijding doet het CDA deze avond opvallend mistig.
Hoe onkritisch kleine partijen worden bejegend wordt het duidelijkst in de uitwisseling tussen de ChristenUnie en Bij1. Nilab Ahmadi mag zonder enige tegenspraak zeggen dat Bij1 sowieso in de oppositie wil blijven omdat het programma erg ideologisch is. De debatleider vergeet te vragen hoe de stad in hemelsnaam bestuurd kan worden als alle partijen zo redeneren. Waarom is verantwoordelijkheid nemen eigenlijk voorbehouden aan anderen? Wat doet Bij1 überhaupt in de gemeentepolitiek?
Zou Bij1 misschien helemaal geen programma hebben? Ahmadi zegt met een stalen gezicht dat de partij het minimumloon gaat verhogen. Dat gaat Bij1 helemaal niet doen, want de partij komt niet in de coalitie en gemeenten missen sowieso opties om zoiets te regelen. Ahmadi ratelt verder over multinationals uit de stad weren en ze extra regels opleggen, glad vergetend dat dat allemaal juridisch volstrekt onhaalbaar is. Haar ChristenUnie-collega gaat er inhoudelijk nog op in ook.
Wat zou er gebeuren als de debatleider tegen Ahmadi zou zeggen dat ze maar wat kletst? Bij1 zou dan een video van die uitwisseling op social media zetten met het frame dat De Balie Bij1 unfair behandelt. Daarom praten we over thema’s die er niet toe doen, alleen om te voorkomen dat Bij1 kwaad wordt. Zo wekken we de illusie dat dit debat burgers helpt volgende week een keuze te maken, maar in werkelijkheid is er eerder sprake van een mistgordijn waarbij de belangrijkste vragen aan kleine partijen helemaal niet aan bod komen.
Gokje: dit patroon verandert pas als er zoveel partijen zijn dat de stad onbestuurbaar is geworden.
Meer over deze bijeenkomst, met beeld, is te vinden via @chrisiserbij.
Lees meer van Chris Aalberts:
