Reuters bericht over een onderbelicht stukje culturele verrijking in de Amerikaanse technologiesector. Grote bedrijven in Silicon Valley hebben bij mekaar enkele honderden duizenden mensen in dienst wiens wieg in India staat. Ook aan de top van de sector zijn Indiërs goed vertegenwoordigd. De CEO van Twitter heet Parag Agrawal, en komt uit Rajasthan. De in Tamil Nadu geboren Sundar Pichai is de baas bij Alphabet en Google. Shantana Narayen uit Hyderabad is CEO bij Adobe. Nikesh Arora is CEO bij het cyberveiligheidsbedrijf Palo Alto Network, en George Kurian bij datamanager NetApp.
De invloed van hoogopgeleide Indiase medewerkers en bovenbazen leidt echter ook tot bepaalde moeilijkheden. Zo gebruiken veel technologiebedrijven trainingsprogramma’s om medewerkers te behoeden voor (onbewuste) discriminatie. Deze moeten normaliter vooral discriminatie op ras. religie of sekse tegengaan, maar daar komt nu nog iets bij. Veel Indiërs houden namelijk vast aan het kastesysteem, dat de Indiase bevolking (inclusief sommige niet-hindoes) segregeert langs sociaaleconomische lijnen. Zo komt het voor dat families die tot de priesterklasse behoren, moeilijk kunnen doen over samenwerken met leden van een lagere kaste. Nu kunnen sinds jaar en dag de meeste ”priesters” en ”krijgers” hun boontjes niet meer doppen met hun toegeschreven beroep, en zoeken velen hun heil in andere beroepen. De sociale verwachtingen van hun achtergrond nemen ze echter wel met zich mee.
In 2020 kreeg het bedrijf Cisco Systems een rechtszaak aan de broek vanwege een klacht van een Indiase werknemer. De ingenieur stelde dat twee bazen zijn carrière belemmerden, omdat hij tot een lagere kaste behoorde dan zijzelf. Cisco stelde dat een intern onderzoek geen misstanden aan het licht had gebracht, maar wees er ook op dat kaste geen beschermde categorie was in Californië. Het was dus de vraag hoeveel wettelijke bescherming de ingenieur sowieso kon verwachten.
Apple heeft kaste expliciet toegevoegd in het opleidingsmateriaal voor werknemers, en zou dit twee jaar geleden al gedaan hebben na de rechtszaak tegen Cisco. IBM behandelde discriminatie op kaste wel in materiaal, maar deed dit alleen bij leidinggevenden die voor het bedrijf in India zelf werkten. Nu houdt het wereldwijde discriminatiebeleid van het bedrijf ook rekening met kaste. Een aantal andere internetgiganten, zoals Amazon, Meta, Microsoft en Google, lijken nog geen expliciete aandacht te besteden aan deze kwestie.
Vandaag is het 75 jaar geleden dat Brits-India onafhankelijk werd, en werd opgesplitst tussen India en Pakistan. Beide landen hebben sindsdien wettelijke maatregelen genomen om achtergestelde kasten te helpen Vaak wordt een versimpelde versie van het kastesysteem gebruikt ter illustratie. De priesters en krijgers maakten de dienst uit, althans in een hindoeistische samenleving. de handelaren en ambachtslieden, de arbeiders en boeren zorgen voor de economie, en verkregen de inkomsten waar iedereen van moest leven. De ”onaanraakbaren” vallen eigenlijk buiten het systeem, en staan buiten de samenleving. Veel initiatieven om lagere kasten te verheffen zijn op deze laatste groep, de Dalits, gericht.
In de praktijk valt dit systeem uiteen in een gigantische wildgroei aan subkasten, die onder andere gebonden zijn aan specifieke regels tegen gemengde huwelijken met andere kasten. Discriminatie op kaste is in India al lang illegaal, maar komt toch onder hogere kasten voor, ook in de diaspora. Moslims in Pakistan en India kennen volgens sommigen geen kastesysteem, maar onderhouden in de praktijk hun eigen versie. De Pakistaanse wet erkent sinds 1956 40 verschillende kasten, en 32 hiervan worden gezien als achtergesteld. De Indiase grondwet erkende in 1950 zelfs 1.109 verschillende achtergestelde kasten.
