WARSAW/BOGDANKA, 27 Augustus (Reuters) – In Polen’s late zomerhitte staan tientallen auto’s en vrachtwagens in de rij bij de Lubelski Wegiel Bogdanka kolenmijn, als huiseigenaren die bang zijn voor wintertekorten dagen en nachten wachten om voorraad van verwarmingsbrandstof in te slaan in rijen die doen denken aan communistische tijden.
Artur, 57, een gepensioneerde, reed op dinsdag vanuit Swidnik, ongeveer 30 km (18 mijl) van de mijn in Oost Polen, in de hoop enkele tonnen kolen te kopen voor hemzelf en zijn familie.
“Er zijn vandaag toiletten geplaatst, maar er is geen stromend water,” zegt hij, na drie nachten in zijn kleine rode hatchback te hebben geslapen in een krioelende rij van vrachtwagens, tractoren die aanhangwagens trekken en privé auto’s.
“Dit is onvoorstelbaar, mensen slapen in hun auto’s. Ik herinner me de communistische tijd, maar het kwam niet in me op dat we terug zouden kunnen keren naar iets dat nog erger is.”
Artur’s huishouden is een van de 3,8 miljoen in Polen die afhankelijk zijn van kolen voor verwarming en nu geconfronteerd worden met tekorten en prijsstijgingen, nadat Polen en de Europese Unie een embargo op Russische kolen hebben ingesteld na Moskou’s invasie van Oekraïne in februari.
Polen verbood aankopen met onmiddellijke ingang in april, terwijl het blok opdracht gaf om ze tegen augustus af te bouwen.
Terwijl Polen elk jaar meer dan 50 miljoen ton uit zijn eigen mijnen produceert, is geïmporteerde steenkool, waarvan een groot deel uit Rusland komt, een hoofdbestanddeel van het huishouden vanwege de concurrerende prijzen en het feit dat Russische steenkool wordt verkocht in brokken die geschikter zijn voor thuisgebruik.
De stijgende vraag heeft Bogdanka en andere door de staat gecontroleerde mijnen ertoe gedwongen de verkoop te rantsoeneren of de brandstof in beperkte hoeveelheden via online platforms aan individuele kopers aan te bieden. Artur, die zijn volledige naam niet wilde geven, zei dat hij papierwerk van zijn uitgebreide familie had verzameld in de hoop al hun brandstoftoewijzingen in één keer te kunnen ophalen.
De mijn was van plan om vrijdag brandstof te verkopen voor ongeveer 250 gezinnen en zou de verkoop tijdens het weekend voortzetten om de wachttijden te verkorten, vertelt Dorota Choma, een woordvoerster van de Bogdanka-mijn aan Reuters.
De beperkingen zijn ingesteld om hamsteren en woekerhandel te voorkomen, of zelfs het verkopen van plekken in de wachtrij, zegt Choma.
Zoals alle Poolse kolenmijnen verkoopt Bogdanka meestal het grootste deel van de kolen die het produceert aan elektriciteitscentrales. Vorig jaar verkocht het minder dan 1% van zijn productie aan individuele klanten, dus mist het de logistiek om brandstof direct aan retailkopers te verkopen.
Lukasz Horbacz, hoofd van de Poolse Kamer van Koophandel voor kolen, zegt dat de daling van de Russische invoer begon in januari toen Moskou begon met het gebruik van spoorwegen voor militair transport.
“Maar de belangrijkste reden voor de tekorten is het embargo dat onmiddellijk in werking trad. Het heeft de markt op zijn kop gezet”, zegt hij tegen Reuters.
Een woordvoerder van de Weglokoks, een staatskolenhandelaar die door de regering is belast met het stimuleren van de invoer uit andere landen, weigert commentaar te geven, terwijl het ministerie van klimaat niet beschikbaar was voor commentaar. Regeringsfunctionarissen hebben herhaaldelijk gezegd dat Polen genoeg brandstof zou hebben om aan de vraag te voldoen.
In de afgelopen jaren was Polen de meest vocale criticus van het EU-klimaatbeleid en een fervent verdediger van steenkool, dat maar liefst 80% van zijn elektriciteit genereert. Maar de kolenproductie is gestaag gedaald naarmate de kosten van mijnbouw op diepere niveaus toenamen.
Het steenkoolverbruik is grotendeels stabiel gebleven, waardoor de invoer geleidelijk is gestegen. In 2021 importeerde Polen 12 miljoen ton steenkool, waarvan 8 miljoen ton uit Rusland kwam wat werd gebruikt door huishoudens en kleine verwarmingsinstallaties.
In juli beval Polen twee door de staat gecontroleerde bedrijven om enkele miljoenen tonnen van de brandstof uit andere bronnen te importeren, waaronder Indonesië, Colombia en Afrika, en introduceerde subsidies voor huiseigenaren die geconfronteerd werden met een verdubbeling of verdrievoudiging van de kolenprijzen van afgelopen winter.
Horbacz: “Maar liefst 60% van degenen die steenkool voor verwarming gebruiken, kan met energiearmoede te kampen krijgen.
Terug in Bogdanka zegt Piotr Maciejewski, 61, een plaatselijke boer die dinsdag in de rij stond, dat hij voorbereid is op een lange wachttijd.
“Mijn tractor blijft in de rij, ik ga naar huis om wat te slapen,” zegt hij.
