Binnenland

D66 Roermond wil eerherstel voor 75 vrouwen die in de zeventiende eeuw werden vervolgd voor hekserij

21-09-2022 13:04

Zhuravleva Katia/Shutterstock

De lokale fractie van D66 in Roermond wil werk maken van historisch onrecht, en het gaat niet over de slavernij. In 1613 en 1614 werden bij elkaar 75 vrouwen opgepakt, gemarteld, en gedood op verdenking van hekserij. De NRC schrijft dat er volgens D66 nu eerherstel moet komen, meer dan 400 jaar na dato.

Volgens D66-fractievoorzitter Michael Kalthoff verdienen de zwarte bladzijdes van de lokale geschiedenis meer aandacht. Ook trekt hij een parallel met het heden, en ”het gemak waarmee prominente vrouwelijke politici en wetenschappers als heks worden neergezet”. Ook ziet hij een parallel met het neerzetten van ”vluchtelingen en statushouders” als ”zondebokken”.

De schrijfster, en tevens zelfverklaard aanhangster van natuurreligie, Susan Smit zei in juni nog tegen de NRC dat er postume vrijspraak en excuses zou moeten komen voor in Nederland vervolgde heksen. Smit zei in dat interview dat de vrouwen waren vervolgd ”omdat ze lastig gevonden werden, niet omdat ze aanhangers waren van de natuurreligie”. Ook zei ze al met vrouwenactivisten en enkele (niet genoemde) politici te hebben besproken hoe een postume vrijspraak georganiseerd kan worden.

D66 lijkt daar in Roermond een eerste stap voor te willen zetten. De NRC sprak ook met cultuurhistoricus Steije Hofhuis, die binnenkort promoveert op de heksenvervolging. Hij zegt dat de heksenvervolging al langer verkeerd worden voorgesteld, onder meer door ideologische kampen met politieke doelen:

”Onder meer voor marxistische en feministische versies. Heksen worden dan bijvoorbeeld voorgesteld als vroege feministen en de vervolgingen komen voort uit een patriarchaal masterplan uitgedacht door de autoriteiten, een soort geïnstitutionaliseerde femicide. De werkelijkheid is gelaagder en complexer.”

”Mensen geloofden echt in pacten met de duivel en het bestaan van heksen. Zaken als het overlijden van een kind of een misoogst konden opeens voor een enorme toename van processen zorgen. De machthebbers liepen daarbij niet altijd voorop, vaak kwam de druk juist van onderaf. Het was ook geen exclusief katholiek fenomeen, of iets van de inquisitie.”

Excuses mogen, maar hoeven wat hem betreft niet. Wel stelt Hofhuis dat aandacht voor de heksenvervolging inderdaad nuttige parallellen bloot kan leggen met vandaag, met name waar het gaat om vrouwenhaat en samenzweringstheorieën. ”Net als bij complotdenkers nu zagen heksenjagers hun gelijk altijd bevestigd, wat er ook gebeurde.”