ROME, 23 september (Reuters) – De Russische president Vladimir Poetin werd “onder druk gezet” om Oekraïne binnen te vallen en wilde “fatsoenlijke mensen” aan het hoofd in Kiev zetten, aldus de voormalige Italiaanse premier Silvio Berlusconi, die vlak voor de Italiaanse verkiezingen felle kritiek kreeg.
De Italiaanse leider, wiens partij Forza Italia deel uitmaakt van een rechtse coalitie die naar verwachting de algemene verkiezingen van zondag zal winnen, is al lang bevriend met Poetin en zijn opmerkingen zullen de westerse bondgenoten waarschijnlijk verontrusten.
“Poetin werd door het Russische volk, door zijn partij, door zijn ministers onder druk gezet om met deze speciale operatie te komen”, zei Berlusconi donderdag laat tegen de Italiaanse openbare televisie RAI, waarbij hij de officiële Russische term voor de oorlog gebruikte.
Het plan van Rusland was oorspronkelijk om Kiev “in een week” te veroveren en de democratisch gekozen Oekraïense president Volodymir Zelenskiy te vervangen door “een regering van fatsoenlijke mensen” en er “in nog een week” uit te stappen, zei hij.
“Ik heb zelfs niet begrepen waarom de Russische troepen zich over Oekraïne hebben verspreid, terwijl ze volgens mij alleen rond Kiev hadden moeten blijven”, zei de 85-jarige Berlusconi, die Poetin ooit beschreef als een jongere broer.
Poetins verklaarde oorlogsdoelen liepen tijdens de zeven maanden durende oorlog uiteen. Oekraïne verjoeg zijn troepen aanvankelijk uit het gebied rond Kiev, en meer recentelijk uit delen van het noordoosten bij de Russische grens. Poetin zegt nu dat het belangrijkste doel is om grondgebied in de Donbas-regio veilig te stellen dat gedeeltelijk wordt gecontroleerd door pro-Russische separatisten.
Berlusconi, die door zijn tegenstanders wijd en zijd werd veroordeeld, gaf vrijdag een verklaring uit waarin hij zei dat zijn standpunten waren “overgesimplificeerd”.
“De agressie tegen Oekraïne is niet te rechtvaardigen en onaanvaardbaar, het standpunt van Forza Italia is duidelijk. Wij zullen altijd achter de EU en de NAVO staan”, zei hij.
“Dit zijn schandalige en zeer ernstige woorden”, reageerde de leider van de centrumlinkse Democratische Partij, Enrico Letta. “Als de uitslag zondagavond gunstig uitvalt voor rechts, zou de gelukkigste persoon Poetin zijn”, zei Letta tegen de RAI-radio.
Centristisch leider Carlo Calenda, een andere verkiezingskandidaat, zei op Radio24: “Gisteren sprak Berlusconi als een generaal van Poetin. Het is volstrekt schandalig.”
Twee opiniepeilers met wie Reuters sprak, bagatelliseerden suggesties dat de controversiële uitspraken waren ingegeven door electorale berekeningen.
“Door dit soort uitspraken verschuiven weinig stemmen, mensen zijn niet erg geïnteresseerd in buitenlands beleid,” zei Renato Mannheimer, hoofd van het opiniebureau Eumetra.
“Ik denk dat hij zich iets heeft laten ontvallen waarin hij gelooft, maar wat hij niet hardop wilde zeggen,” zei Antonio Noto, hoofd van Noto Sondaggi.
Onder demissionair premier Mario Draghi is Italië na de invasie een fervent voorstander geweest van westerse sancties tegen Rusland.
Giorgia Meloni van de rechtse Broeders van Italië, die wordt getipt als de volgende premier, heeft beloofd bij dat standpunt te blijven, maar haar bondgenoten Berlusconi en Matteo Salvini van de Lega zijn ambivalenter geweest.
Berlusconi zei donderdag dat het besluit van Moskou om binnen te vallen volgde op een oproep van pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne, die naar verluidt tegen Poetin zeiden: “Verdedig ons alsjeblieft, want als je ons niet verdedigt, weten we niet waar we terecht kunnen komen.”
Vrijdag begonnen de verkiezingen in vier Oekraïense regio’s die grotendeels in handen zijn van Russische troepen, waaronder de separatisten, het begin van een plan van Poetin om een groot deel van Oekraïne te annexeren.
